Việt Nam tìm ra lời giải cho bài toán thiếu hụt tồn kho cà phê

HÀ NỘI (Sputnik) - Việt Nam hiện là quốc gia sản xuất cà phê robusta lớn nhất thế giới và đứng thứ hai về xuất khẩu cà phê. Tuy nhiên, tồn kho cà phê của Việt Nam đang giảm dần trong khi triển vọng sản lượng trong niên vụ tiếp theo không được tích cực. Điều này có ảnh hưởng như thế nào đến các doanh nghiệp Việt Nam?
Sputnik
Trao đổi với Sputnik, ông Nguyễn Nam Hải, TGĐ Công ty CP giám định chất lượng cà phê và hàng hóa XNK (Cafecontrol), Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA) chỉ ra rằng, tồn kho cà phê của Việt Nam hiện nay giảm dần so với những năm trước đây. Trong khi dự báo sản lượng niên vụ mới 2022-2023 sẽ giảm trên dưới 10% trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ cà phê thế giới đang phục hội sau đại dịch COVID-19.
“Đây là thách thức lớn cho ngành cà phê Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cà phê nói riêng. Nếu sản lượng giảm thì nguồn nguyên liệu cung ứng cho chế biến xuất khẩu giảm dẫn đến số lượng cà phê xuất khẩu sẽ giảm tương ứng”, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch VICOFA cho biết.
Theo bà Nhật An, Giám đốc Công ty 3C, doanh nghiệp sản xuất và phân phối cà phê Việt Nam chia sẻ với Sputnik, tình trạng tồn kho cà phê của Việt Nam đã diễn ra khoảng 3 năm nay.

“Hàng năm, chúng tôi vẫn làm việc với các nông hộ cũng như các farm mới có vấn đề là thứ nhất, thời tiết gần đây rất khắc nghiệt khiến sản lượng của cây cà phê giảm rất mạnh, đặc biệt là Arabica. Trong khi mọi năm cây cà phê Arabica của mình cho ra quả rất tốt, thị trường nội địa tiêu thụ Arabica rất nhiều. Năm nay thậm chí giá Arabica Việt Nam còn cao hơn cả giá cà phê cùng loại nhập khẩu từ Colombia hay Brazil làm cả chuỗi cung ứng bị hẹp”, bà An nói.

Tình trạng thiếu cà phê ngày càng tăng ở Việt Nam có nguy cơ làm tăng giá toàn cầu

Tồn kho giảm, nguyên nhân do đâu?

Theo phân tích của VICOFA, sản lượng cà phê thực tế của niên vụ 2021 – 2022 giảm so với những dự báo từ đầu vụ. Đồng thời, theo báo cáo của Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng diện tích cà phê cả nước đến năm 2021 khoảng trên dưới 700.000 ha trong đó trên dưới 650.000 ha cho thu hoạch.
Diện tích trồng xen khoảng trên 180.000ha (trên dưới 26%) Trong diện tích trồng xen thì phổ biến là trồng xen hồ tiêu và sầu riêng (khoảng trên 70%). Nhiều diện tích trồng xen cho năng suất cà phê thấp do người nông dân tập trung chăm sóc cây trồng xen là chính mà ít quan tâm đến chăm sóc cây cà phê. Do những năm gần đây giá cà phê thấp hơn nhiều so với các loại cây trồng xen canh khác. Như vậy trong gần 200.000 ha cà phê trồng xen thì sản lượng cà phê sẽ thấp hơn nhiều so với năng suất sản lượng ở diện tích trồng thuần.

“Biến đổi khí hậu ở một số vùng cũng làm ảnh hưởng đến giảm năng suất và sản lượng cà phê. Tiêu thụ nội địa của Việt Nam ngày càng tăng cao so với trước đây nên cũng là một lý do để giảm nguồn nguyên liệu cà phê cho xuất khẩu, đặc biệt đối với xuất khẩu cà phê nhân sống. Xuất khẩu các sản phẩm cà phê rang xay đã tăng mạnh trong năm 2021 và 2022. Kim ngạch xuất khẩu cà phê rang xay hòa tan chiếm trên dưới 15% tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê của cả nước”, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch VICOFA cho biết.

Từ phía nhà phân phối, bà Nhật An, Giám đốc Công ty 3C, cho biết thêm nguyên nhân của tình trạng giảm tồn kho cà phê Việt Nam nằm ở hai yếu tố: dịch bệnh và xuất siêu.

“Thứ nhất, do hai năm COVID-19 xảy ra, các nhà phân phối hay như bản thân bên tôi cũng không thể nhập được nhiều. Trong khi cây cà phê vẫn chín, người nông dân vẫn phải sơ chế tuy nhiên không đẩy hàng đi được thì nông hộ sẽ chú ý và không tích kho trữ nữa. Vì vậy, tồn kho từ những năm trước bị giảm. Năm 2022 có sẵn hàng trong kho của 2021 chẳng hạn, nhưng vì năm ngoái không có độ tồn kho đấy nên tồn kho cà phê của Việt Nam bị giảm. Thứ hai, có rất nhiều đơn vị xuất khẩu rất nhiều thay vì làm thị trường nội địa”, đại diện doanh nghiệp trên cho hay.

Nestlé và Starbucks giới thiệu cà phê Starbucks At Home tại Việt Nam

Tháo gỡ bài toán này ra sao?

Theo số liệu hải quan, lượng hạt cà phê sẵn có ở Việt Nam đã giảm khi xuất khẩu tăng 17% lên 1,13 triệu tấn trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 7 so với cùng kỳ năm ngoái. Sự gia tăng xuất khẩu được hỗ trợ bởi nguồn cung container và tàu được cải thiện, nhưng có thể khó duy trì do các kho dự trữ ngày càng thu hẹp.
Giảm tồn kho đẩy giá cà phê trên thị trường trong và ngoài nước tăng cao. Các doanh nghiệp cho biết, giá bán có ảnh hưởng tới sức mua.

“Tôi gặp rất nhiều đối tác có hỏi về giá, nhiều bên phải làm thông báo về việc tăng giá. Về phía đối tác, số lượng đặt hàng sẽ giảm đi. Họ cũng thẳng thắn là lấy số lượng nhỏ và sau giá không được tốt thì sẽ làm việc thẳng với đối tác nước ngoài”, bà Nhật An, Giám đốc Công ty 3C chia sẻ.

Cà phê có tác dụng giảm cân hay không?
Theo VICOFA, để tháo gỡ khó khăn trên, các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê trong thời gian tới cần định hướng và cân đối số lượng, thị trường xuất khẩu cho hợp lý, tránh và hạn chế tối đa việc bán trước quá xa, không cân đối được nguồn hàng.

“Các địa phương tập trung chỉ đạo công tác tái canh, đầu tư chăm sóc vườn cây cà phê, sử dụng giống mới để nâng cao chất lượng vườn cây, tăng năng suất sản lượng cà phê trong những năm tới. Ngoài ra, tiếp tục nâng cao các sản phẩm cà phê chế biến sâu như: rang xay, hòa tan…Đẩy mạnh tiêu thụ nội địa”, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch VICOFA chỉ ra.

Căng thẳng Nga – Ukraina và cách giúp Việt Nam chiếm lĩnh thị trường cà phê thế giới
Các doanh nghiệp sản xuất, phân phối cà phê cũng có những giải pháp của riêng mình để khắc phục khó khăn chung. Bà Nhật An, Giám đốc Công ty 3C, cho biết:

“Năm nay, chúng tôi đã liên hệ với các nông hộ trước để họ làm theo tiêu chuẩn của mình cũng như đặt luôn từ đầu vụ. Đồng thời, thanh toán phí trước để về mặt tâm lý, đối tác sẽ thoải mái hơn. Thứ hai, chúng tôi cũng gợi ý với các đối tác làm bên du lịch tạo thêm các tour du lịch tham quan vùng trồng cây cà phê để các nông hộ có thêm nguồn thu nhập. Ngược lại khách du lịch cũng biết thêm về cây cà phê và quá trình làm ra cà phê nhiều hơn. Vì vấn đề chính nằm ở phần tâm lý của người nông dân khá nhiều”.

Từ phía doanh nghiệp cũng mong rằng, Chính phủ nên có chính sách hỗ trợ kinh phí hoặc đảm bảo nguồn tiêu thụ cho người nông dân trồng cà phê thì sẽ cải thiện được tình trạng giảm nguồn cung như hiện nay.
Thảo luận