Các biện pháp trừng phạt chống Nga của phương Tây ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào

Trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, Giáo sư Vladimir Mazyrin, chuyên gia hàng đầu của Nga về kinh tế Việt Nam, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và ASEAN tại Viện Viễn Đông thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhắc lại mục tiêu của Hiệp định FTA nhằm tăng cường thương mại giữa Việt Nam với Nga và các quốc gia thành viên của EAEU trong thời gian ngắn nhất có thể. Đã được lên kế hoạch để đưa kim ngạch Nga-Việt lên 10 tỷ đô la vào năm 2020. Trên thực tế, trong năm số tiền chỉ đạt 5,6 tỷ. Và vào năm 2021, theo số liệu của Nga, hơn 7 tỷ một chút, còn thống kê của Việt Nam đưa ra con số thấp hơn khoảng một tỷ rưỡi.

Những kỳ vọng lạc quan không được chứng minh

"Một mặt,- Giáo sư Mazyrin lưu ý, - tốc độ tăng trưởng thương mại đang tăng lên hàng năm. Và nếu chúng ta tiến lên với tốc độ tương tự, có thể trong một vài năm nữa chúng ta sẽ đạt được con số 10 tỷ kim ngạch thương mại như dự kiến ban đầu cho năm 2020. Tuy nhiên, các đối thủ cạnh tranh chính của Nga theo hướng Việt Nam là Hoa Kỳ và Trung Quốc đang gia tăng thương mại với Việt Nam với tốc độ nhanh hơn nhiều. Nói một cách hình tượng, nếu ví kim ngạch thương mại Nga - Việt như một chiếc xe đạp, thì kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ với Việt Nam giống như một chiếc xe đua Ferrari. Như vậy, trong danh sách các đối tác thương mại của Việt Nam, Nga đang tụt xuống vị trí thấp hơn bao giờ hết".

Bộ Thương mại Hoa Kỳ xem xét sản phẩm tủ gỗ nhập khẩu từ Việt Nam

31 Tháng Năm 2022, 16:24

Điều này không thể phù hợp với Nga. Đặc biệt là trong tình hình hiện nay, khi cần phải định hướng lại dòng chảy thương mại của mình từ phương Tây sang hướng châu Á. Đồng thời, đa dạng hóa các dòng chảy này để không chỉ hướng đến Trung Quốc và Ấn Độ, mà còn đến các nước ASEAN, trong đó Nga coi Việt Nam là nước đầu tiên trong ưu tiên.

“Tuy nhiên, có vẻ như ngày nay các nước trong khu vực như Thái Lan và Malaysia đang nỗ lực phát triển quan hệ thương mại với Nga ở mức độ lớn hơn Việt Nam. Điều này xảy ra vì nhiều lý do. Trước hết, do các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga, bắt đầu từ năm 2014. Việt Nam không tham gia các lệnh trừng phạt, nhưng cũng không lên tiếng ủng hộ việc lên án chúng. Người ta có ấn tượng trong một số trường hợp, Việt Nam có tính đến các khuyến nghị chống Nga của Washington. Thật vậy, năm 2014, Nga đã bỏ dự án sản xuất súng trường tấn công Kalashnikov cho Việt Nam - một nhà sản xuất Israel đã được tuyên bố chiến thắng trong cuộc đấu thầu quốc tế do Việt Nam công bố. Năm 2016, Việt Nam bất ngờ đối với lãnh đạo Nga, đã chặn một số dự án chung quan trọng với Nga trong các lĩnh vực xây dựng tàu điện ngầm, vũ trụ, sản xuất khí đốt, cũng như hiện đại hóa nhà máy lọc dầu Zungkuat và mua máy bay Sukhoi Superjet 100 của Nga. Một đơn đặt hàng lớn cho nhà máy nhiệt điện Long Phú-1, do công ty Power Machines của Nga thực hiện, đã tan thành mây khói. Việc Hà Nội từ chối xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận là một đòn giáng vào Moskva và thương mại Nga - Việt. Những dự án chiến lược này được cho là sẽ làm tăng đáng kể kim ngạch thương mại hainước. Riêng nhà máy điện hạt nhân, do việc cung cấp thiết bị để tạo ra nó, sẽ làm tăng xuất khẩu của Nga sang Việt Nam, về mặt giá trị, ít nhất từ một đến hai tỷ đô la mỗi năm».

Đặc điểm xuất khẩu của Việt Nam sang Nga

Ý tưởng của Hiệp định Khu vực Thương mại Tự do là các nhà sản xuất và thương nhân, nhận thấy lợi ích của việc giảm hoặc cắt giảm thuế quan, sẽ bắt đầu tích cực hợp tác và tăng nguồn cung của họ cho nhau.

Đối với xuất khẩu của Việt Nam sang Nga, ông Vladimir Mazyrin tiếp tục, đang phát triển nhanh hơn và thành công hơn nhiều so với xuất khẩu của Nga sang Việt Nam. Và điều này, tất nhiên, là biểu hiện của hiệu quả tích cực của Hiệp định FTA. Tuy nhiên, hiệu quả là một sớm một chiều. Thật vậy, với sự gia tăng không ngừng trong xuất khẩu của Việt Nam sang Nga, thâm hụt thương mại của Nga với Việt Nam ngày càng tăng, hiện lên tới khoảng một tỷ rưỡi đến hai tỷ đô la. Điều đó cũng nói lên tình hình không thuận lợi trong quan hệ thương mại giữa hai nước. Ngoài ra, Hiệp định này có các điều khoản kìm hãm nguồn cung cấp của Việt Nam. Ví dụ, gạo Việt Nam có thể được cung cấp cho Nga với số lượng hầu như không hạn chế và Việt Nam quan tâm đến điều này. Tuy nhiên, Hiệp định quy định Việt Nam hàng năm chỉ được cung cấp cho Nga tối đa 10 000 tấn gạo với thuế suất bằng không. Đối với tất cả các chuyến hàng vượt quá khối lượng này, các mức thuế trước đây sẽ được áp dụng, tất nhiên là không có lợi cho Việt Nam.

Đối với Việt Nam, cả Nga và Hoa Kỳ đều quan trọng

30 Tháng Tư 2022, 06:25

Điều này không chỉ áp dụng cho gạo, mà còn áp dụng cho các mặt hàng tiêu dùng như hàng dệt, quần áo và một số mặt hàng khác. Cơ chế này là hợp lý đối với Nga: để bảo vệ nhà sản xuất trong nước, đây là một cơ chế quốc tế được chấp nhận chung. Nhưng nó hạn chế cơ hội xuất khẩu của Việt Nam ở nhiều lĩnh vực ưu tiên. Đồng thời, cơ chế này không áp dụng đối với hàng hóa xuất khẩu của Nga sang Việt Nam.

Đặc điểm xuất khẩu của Nga sang Việt Nam

Một lý do khiến hoạt động giao hàng của Nga đến Việt Nam tăng nhưng chậm là do một bộ phận đáng kể doanh nhân Nga thiếu mong muốn mở rộng quan hệ đối tác thương mại với Việt Nam. Trong một thời gian dài, họ tập trung vào thương mại với phương Tây, và nếu ở châu Á, thì với Trung Quốc và Ấn Độ, nhưng với Việt Nam thì không. Hiệp định FTA được cho là sẽ thay đổi tình hình này, và thực sự, trong vài năm đầu, đã có một sự chuyển biến tích cực nhất định, nhưng hóa ra lại vô cùng đáng kể.

Những trở ngại chính đối với tăng trưởng thương mại giữa Nga và Việt Nam

Tất nhiên, Nga có thể và mong muốn tăng xuất khẩu sang Việt Nam. Ví dụ, thép cuộn, phân bón, các sản phẩm dầu. Tuy nhiên, trong điều kiện trừng phạt chống Nga của phương Tây, việc giao hàng vô cùng khó khăn. Các mặt hàng này đang bị trừng phạt và bất kỳ hoạt động nào để Việt Nam mua hàng đều phải chịu các biện pháp trừng phạt thứ cấp của phương Tây. Có nghĩa là, những công ty Việt Nam mua các sản phẩm này có nguy cơ bị đưa vào danh sách đen, bị trừng phạt từcác đối tác phương Tây, những nước có kim ngạch thương mại lớn hơn nhiều so với các công ty Nga.

“Thương mại Nga-Việt bị cản trở không chỉ bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây. Vào cuối năm 2021, Rosneft đã rút khỏi một dự án sản xuất và chế biến khí rất lớn, có lợi nhuận cực cao trên thềm miền Nam Việt Nam. Lý do là Rosneft lo ngại, nếu tiếp tục công việc ở đó, họ sẽ phải chịu các lệnh trừng phạt của Trung Quốc, quốc gia coi khu vực nơi công việc đang được tiến hành là của riêng mình.

Hệ thống thanh toán lẫn nhau theo hợp đồng cũng khó khăn. Nếu không thông qua Ngân hàng Việt-Nga thì không thể thực hiện được, vì các ngân hàng đại lý phương Tây tham gia vào quá trình chuyển tiền, vốn được hướng dẫn nghiêm ngặt bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây ”, ông Vladimir Mazyrin tin tưởng.

Rosneft bán tài sản khí đốt tại Việt Nam và 50% cổ phần của Tomskneft với giá 147 triệu USD

11 Tháng Hai 2022, 15:52

Đừng đánh mất sự lạc quan

Tôi không mất hy vọng về sự phát triển tích cực của kim ngạch thương mại Nga-Việt, đặc biệt là khi các dự án địa chính trị như “Đại Á-Âu” đang được hình thành, mà nòng cốt có thể là Nga và các nước EAEU khác, và trong đó một vị trí quan trọng sẽ được trao cho ASEAN và đặc biệt là Việt Nam - Giáo sư Vladimir Mazyrin nhấn mạnh.

“Tôi tin rằng Việt Nam cần phải hiểu đầy đủ về thực trạng đang nổi lên khi chia cắt thế giới thành hai phe: một bên là các nước châu Á với Nga, một bên là phương Tây. Nếu nhìn nhận một cách khách quan, tất nhiên, có tất cả những tiền đề kinh tế để tăng trưởng kim ngạch thương mại Nga-Việt. Có những lĩnh vực mà chúng ta có thể phát triển các mối quan hệ. Có những thỏa thuận ở các cấp độ khác nhau, nhưng hiện nay toàn bộ hệ thống hợp đồng thương mại dài hạn Nga-Việt đang lâm nguy. Tôi hy vọng sự hiểu biết về nơi mà mọi thứ đang diễn ra ở Việt Nam, bao gồm cả việc chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng nhất ở phương Tây, chắc chắn sẽ tác động đến các dòng thương mại chính hiện tại ở Việt Nam”, giáo sư Vladimir Mazyrin nói trongcuộc phỏng vấn của ông với Sputnik.