Như Sputnik đã thông tin, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Quang Hùng trước đó lưu ý rằng, điều kiện tiên quyết để Uỷ ban châu Âu (EC) gỡ “thẻ vàng” IUU là phải ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.
Nỗ lực gỡ “thẻ vàng” IUU
Ngày 14/9/2022, Thủ tướng Việt Nam đã ban hành Quyết định 1077/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định đến năm 2025.
Đây là một trong những nỗ lực lớn của Việt Nam nhằm gỡ được “thẻ vàng” của Uỷ ban châu Âu EC về vi phạm kai thác IUU.
Theo đó, Đề án này đặt mục tiêu tổng thể triển khai đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả các quy định pháp luật thủy sản, đồng thời, tập trung triển khai các quy định về phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (Khai thác IUU); ngăn chặn, giảm thiểu và loại bỏ khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC).
Việt Nam cũng đặt mục tiêu quản lý hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi hải sản, các hệ sinh thái biển, đồng thời, phát triển nghề cá Việt Nam theo hướng bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế, nhằm nâng cao đời sống sinh kế của người dân vùng ven biển, góp phần đảm bảo an ninh, quốc phòng và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Chấm dứt tình trạng ngư dân vi phạm IUU
Trên cơ sở mục tiêu tổng thể này, theo Đề án, từ nay đến năm 2025, Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn (Bộ NN&PTNT) đặt ra những mục tiêu cụ thể.
Đầu tiên là hoàn thành 100% việc đánh dấu tàu cá và lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên hoạt động thủy sản.
“100% tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên trước khi rời cảng đi khai thác trên biển phải được kiểm tra đảm bảo đầy đủ các giấy tờ và trang thiết bị theo quy định”, - Đề án nhấn mạnh.
Cùng với đó, 100% tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên phải được theo dõi, giám sát qua Hệ thống giám sát hành trình tàu cá khi tham gia hoạt động trên biển và được thanh tra, kiểm tra, kiểm soát tại cảng.
Chính phủ nêu rõ, 100% sản lượng thủy sản từ khai thác trong nước khi bốc dỡ qua cảng cá được kiểm tra, giám sát theo quy định.
“100% sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác của nước ngoài cập cảng biển Việt Nam được kiểm tra, giám sát theo quy định của Hiệp định về Biện pháp quốc gia có cảng của FAC)-2009 (Hiệp định PSMA)”, - Đề án nhấn mạnh.
Chính phủ nêu rõ, phải ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài và không để tái diễn ở các năm tiếp theo.
“Ngăn chặn, giảm thiểu và loại bỏ khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC”, - Đề án nhấn mạnh.
Điều tra đường dây “ngư tặc”
Để đạt được các mục tiêu trên, Đề án đã đặt ra 8 nhóm giải pháp.
Trong đó, chú trọng thông tin truyền thông, tuyên truyền; hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế chính sách; đầu tư, nâng cấp, hoàn thiện cơ sở hạ tầng nghề cá và kiện toàn tổ chức bộ máy, bổ sung nguồn lực, trang thiết bị tại cảng cá.
Việt Nam cũng nỗ lực nâng cao năng lực, hiệu quả công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển của lực lượng kiểm ngư và các lực lượng chức năng khác có liên quan.
“Quản lý đội tàu, cường lực khai thác, theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá; thực thi pháp luật, xử lý các hành vi khai thác IUU, truy xuất nguồn gốc sản phẩm hải sản; thực hiện các nghĩa vụ điều ước quốc tế và hợp tác quốc tế”, - Đề án của Chính phủ cho biết.
Đặc biệt, Đề án Phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định đến năm 2025 cũng sẽ ưu tiên thực hiện các dự án về thông tin, truyền thông và đào tạo, tập huấn nhằm thực thi Luật Thủy sản, phòng chống khai thác IUU ở trong và ngoài nước.
Dự kiến, Việt Nam cũng sẽ đầu tư, nâng cấp hoàn thiện hệ thống cảng cá, cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn lực đáp ứng yêu cầu quản lý, kiểm soát tàu cá, truy xuất nguồn gốc hải sản từ khai thác tại cảng cá, phòng, chống khai thác IUU.
Triển khai các Dự án thí điểm, nhân rộng mô hình mẫu kiểm soát nghề cá bền vững tại 3 cảng cá: miền Bắc-Hải Phòng, miền Trung-Khánh Hòa, miền Nam-Cà Mau với sự hỗ trợ, tư vấn kỹ thuật của EC.
Thực hiện dự án kiện toàn, thiết lập bộ phận điều hành, chỉ huy thực thi pháp luật thủy sản, phòng chống khai thác IUU của Bộ NN&PTNT phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành, phối hợp thống nhất, thông suốt từ trung ương đến địa phương và giữa lực lượng thực thi pháp luật của bộ, ngành có liên quan.
Chính phủ cũng yêu cầu triển khai dự án xây dựng hệ thống quản lý thống nhất đảm bảo tích hợp đồng bộ cơ sở dữ liệu nghề cá phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành, truy xuất hoạt động tàu cá, sản lượng khai thác.
Đồng thời thực hiện dự án nâng cao năng lực, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ lực lượng kiểm ngư, thanh tra chuyên ngành thủy sản về tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật thủy sản.
Đáng chú ý, cũng theo Đề án, sẽ thực hiện thí điểm giao hạn ngạch sản lượng khai thác theo loài phù hợp với tình hình thực tế, đặc điểm nghề cá của từng địa phương.
“Các địa phương, đơn vị sẽ từ chối cho cập cảng những tàu cá không khai báo trước khi cập cảng, không nộp báo cáo, nhật ký khai thác theo quy định”, - Chính phủ lưu ý.
Để chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các đơn vị lập danh sách, khoanh vùng đối tượng để theo dõi, quản lý chặt chẽ, phát hiện kịp thời các tàu cá có biểu hiện nghi vấn, tổ chức đi khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài.
“Bộ Công an và các đơn vị cần tập trung điều tra, xử lý nghiêm, dứt điểm các tổ chức, cá nhân, môi giới móc nối, cố tình đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý hoặc do lực lượng chức năng trong nước phát hiện”, - Chính phủ nhấn mạnh.
Như Sputnik thông tin trước đó, dự kiến trong tháng 10 tới, đoàn Uỷ ban châu Âu (EC) sẽ thăm Việt Nam nhằm kiểm tra việc triển khai chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) tại địa phương, đặc biệt là tại các cảng cá.
Hàng loạt biện pháp đã, đang và sẽ được triển khai cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc gỡ thẻ vàng IUU và làm trong sạch đội tàu cá Việt Nam.