Tướng Nguyễn Hải Trung: Công an Hà Nội đang điều tra vụ rửa tiền rất lớn

Theo Giám đốc Công an TP. Hà Nội, đường dây lừa đảo, rửa tiền này thuê rất nhiều người, có cả công dân Việt Nam, đặt trụ sở ở nước ngoài và phương thức thủ đoạn hết sức tinh vi.

Sáng 1/11, trình bày ý kiến thảo luận về dự án Luật phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an Hà Nội, thông tin, Công an thành phố Hà Nội hiện đang điều tra vụ án với tội danh lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, rửa tiền, với số tiền ước tính lên nhiều nghìn tỷ đồng.

Đáng chú ý, trụ sở, địa điểm tổ chức hành vi phạm tội ở nước ngoài. Công cụ, phương tiện, thiết bị phạm tội ở nước ngoài.

Đánh giá về phương thức, thủ đoạn, Trung tướng Nguyễn Hải Trung khẳng định “rất tinh vi”. Cụ thể, sau khi nhận được tiền của người bị hại, các đối tượng chia nhỏ ra rồi gửi qua rất nhiều lần, nhiều tài khoản, sau đó chụm về một tài khoản rồi từ tài khoản đó quy đổi thành tiền ảo và đổi thành tiền mặt.

Tiết lộ về vụ án liên quan trực tiếp đến vấn đề dự thảo luật đang thảo luận, Trung tướng Nguyễn Hải Trung nêu lên 4 vấn đề góp ý về dự thảo luật. Cụ thể, thứ nhất, cần phải đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở, sử dụng tài khoản.

Theo ông, mục đích hành vi này nhằm che giấu thông tin về tài sản cá nhân, tổ chức quản lý sở hữu tài sản, gây khó khăn, tránh né công tác khám nghiệm của cơ quan quản lý nhà nước.

Trung tướng Nguyễn Hải Trung kiến nghị cần có cơ chế phối hợp đối chiếu thông tin tài khoản ngân hàng, tài khoản trung gian thanh toán khi đăng ký mở tài khoản với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phòng tránh các trường hợp sử dụng tài khoản giả.

Cùng với đó, việc tổ chức cung cấp tài khoản dịch vụ ngân hàng điện tử, giao dịch điện tử phải đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị nhận diện và xác thực thông tin người dùng.

Đồng thời, Giám đốc Công an TP.Hà Nội cho rằng, cần đưa hành vi mua bán tài khoản, sử dụng thông tin hoặc giấy tờ giả để mở tài khoản vào diện các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định. Từ đó tạo sự răn đe với các cá nhân và tổ chức khác.

Với tư cách ĐBQH, Trung tướng Nguyễn Hải Trung cũng đề nghị cần bổ sung thêm một điều luật quy định riêng về trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường trong công tác phòng, chống rửa tiền.

Theo đó, ông Trung cho rằng cần có quy định cụ thể trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường trong quản lý, ban hành văn bản quy định, hướng dẫn công tác phòng, chống rửa tiền.

Cụ thể, Giám đốc Công an TP. Hà Nội phân tích, cần có trách nhiệm của các văn phòng quản lý đất đai để phát hiện giao dịch đáng ngờ liên quan đến các cá nhân sở hữu nhiều bất động sản có giá trị lớn, không phù hợp với thu nhập cá nhân.

Ngoài ra, tướng Trung nhận định, tại Việt Nam cũng phải có quy định về quản lý tài sản ảo, tiền ảo, dịch vụ công nghệ tài sản.

Đặc biệt, Giám đốc Công an Hà Nội kiến nghị cần phải có cơ chế sớm hơn để trì hoãn giao dịch phong tỏa tài khoản đối với các giao dịch đáng ngờ có dấu hiệu phạm tội.

Ông nói rõ thêm, nếu chờ bắt, tạm giữ được họ đã quá muộn, gây khó khăn cho điều tra, thu hồi tài sản cho người bị hại.

Phát biểu tại phiên thảo luận, dẫn ra luận giải từ ngữ “Giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo” là giao dịch bằng tiền mặt, bằng vàng hoặc ngoại tệ tiền mặt được thực hiện một hoặc nhiều lần trong một ngày, có tổng giá trị bằng hoặc vượt mức do Thủ tướng Chính phủ quy định, đại biểu Nguyễn Thanh Hải (đoàn Thừa Thiên Huế) cho rằng hiện nay còn có tiền ảo giao dịch trên nền tảng onlline đang rất phổ biến nhưng chưa được kểm soát.

Trong khi đó, loại tài sản này sẽ ngày càng phát triển trong quá trình hội nhập và có thể là điều kiện thuận tiện cho rửa tiền mà ‘ta chưa lường hết được’. Ông Hải đề nghị bổ sung thêm cụm từ “và các giao dịch khác” vào giải thích trên về “giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo”.

Nhiều ý kiến phát biểu cũng thể hiện sự đồng tình cho rằng nếu không có chế tài với tiền ảo thì có thể tạo kẽ hở cho rửa tiền hoạt động ở Việt Nam qua nhiều hình thức tinh vi khác nhau.

Trước đó, một số ý kiến đề nghị bổ sung hành vi rửa tiền qua công nghệ sử dụng tiền ảo, tiền điện tử, tài sản ảo là một tội danh, chứ không phải tình tiết tăng nặng như quy định Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), đồng thời, nghiên cứu bổ sung điều khoản quy định về tịch thu các tài sản ảo, tiền ảo theo chuẩn mực quốc tế, để có thêm tính răn đe, ngăn ngừa và xử lý hành vi rửa tiền bất hợp pháp.

Cũng theo một số đại biểu, Chính phủ cũng cần xây dựng hệ thống cơ sở quản trị, đánh giá mức độ cảnh báo có dấu hiệu liên quan tới hành vi rửa tiền qua mức độ giao dịch hoặc các giao dịch liên quan tới tiền ảo.

Giải trình vấn đề đại biểu băn khoăn, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, quá trình xây dựng luật để đáp ứng khuyến nghị của Lực lượng đặc nhiệm tài chính và đánh giá của Nhóm đánh giá châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền tại báo cáo đánh giá đa phương, đồng thời từ thực tiễn nhu cầu quản lý nhà nước về phòng chống rửa tiền, cơ quan chủ trì soạn thảo đề xuất bổ sung đối tượng báo cáo mới là tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản ảo, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian kết nối người đi vay và cho vay dựa trên nền tảng công nghệ.

Tuy nhiên, theo bà Hồng, sau khi tổng hợp ý kiến các cơ quan, tổ chức và đánh giá tính khả thi trong điều kiện chưa có quy định pháp luật điều chỉnh các hoạt động này, đồng thời để đảm bảo quy định luật có tính bao quát các hoạt động phát sinh trong tương lai, dự thảo luật được điều chỉnh lại theo hướng giao Chính phủ quy định các hoạt động mới phát sinh có rủi ro về rửa tiền của đối tượng báo cáo ngoài các hoạt động cụ thể được nêu trong luật.

Đồng thời, tiếp thu ý kiến thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế, dự thảo luật quy định Chính phủ quy định các hoạt động mới phát sinh có rủi ro về rửa tiền của đối tượng báo cáo sau khi được sự đồng ý của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Theo Thống đốc, năm 2017, Thủ tướng ban hành Quyết định 1255 phê duyệt đề án “Hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý với các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo”. Bộ Tư pháp được giao chủ trì rà soát, đánh giá thực trạng về tiền ảo và lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về quản lý tiền ảo, tài sản ảo.

Cùng với đó, Thủ tướng cũng giao Bộ Tài chính làm đầu mối triển khai nhiệm vụ “xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về tiền ảo, tài sản ảo” và tiền khai các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn giao dịch của các sàn giao dịch tài sản ảo, tiền ảo.

Thống đốc cũng lưu ý, đối với đề nghị bổ sung quy định kiểm soát khách hàng giao dịch không qua ngân hàng, bởi thực tế nhiều giao dịch dùng tiền mặt để trao đổi để tránh bị thu thuế giao dịch mua nhà, mua bất động sản thì việc kiểm soát thanh toán không dùng tiền mặt không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng chống rửa tiền.

Hôm 24/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đồng thuận với nhiều ý kiến đại biểu rằng, dù tiền ảo ở Việt Nam chưa được công nhận nhưng thực tế vẫn có giao dịch, vẫn được sử dụng, do đó cần nghiên cứu có chế tài.