Để đối mặt với những thách thức đặt ra, Việt Nam cần ưu tiên bảo vệ sự ổn định tài chính, cũng như cẩn trọng khi ban hành những chính sách quản lý rủi ro.
Hai kịch bản kinh tế Việt Nam 2023
Ngày 22/11, tại Hà Nội đã diễn ra Diễn đàn Nhịp đập Kinh tế Việt Nam với chủ đề Tiếp tục phục hồi kinh tế - Các nhân tố thúc đẩy tăng trưởng.
Tại diễn đàn, các chuyên gia nhận định, kinh tế Việt Nam đã phục hồi đáng kể trong năm 2022. Cụ thể, tăng trưởng GDP trong 9 tháng đầu năm đạt 8,83%, lạm phát được kiểm soát dưới 4%/năm, kim ngạch xuất nhập khẩu ghi nhận tăng trưởng. Trong 10 tháng đầu năm, Việt Nam xuất siêu 9,4 tỷ USD, riêng tỷ trọng tháng 10 chiếm khoảng 25% số đó.
Dù vậy, theo bà Ramla Khalidi - Đại diện thường trú của Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, kinh tế vĩ mô Việt Nam vẫn chịu nhiều rủi ro trong bối cảnh thế giới nhiều biến động nhanh và phức tạp. Ngành ngân hàng và trái phiếu doanh nghiệp đang trong giai đoạn nhạy cảm, ngành bất động sản gặp nhiều khó khăn, áp lực biến đổi khí hậu sẽ dần đè nặng lên sản xuất nông nghiệp…
Về tình hình quốc tế, xung đột ở Ukraina - Nga vẫn chưa được giải quyết, lãi suất quốc tế tăng và đồng USD mạnh lên ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu.
TS. Trần Toàn Thắng - Trưởng ban Kinh tế ngành và Doanh nghiệp thuộc NCIF (Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia) cũng cho rằng, tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023 sẽ chậm lại và dần quay về trạng thái trước Covid-19. Khi đó, xuất nhập khẩu có thể tăng chậm hơn và việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài ở mức thấp.
“Với các yếu tố tác động như trên, kinh tế Việt Nam năm 2023 có thể diễn ra theo 2 kịch bản”, chuyên gia cho biết.
Kịch bản 1, tăng trưởng kinh tế có thể chỉ ở mức 6-6,2% nếu các yếu tố rủi ro lấn át xu hướng phục hồi đã thiết lập trong năm 2022.
Kịch bản 2, khả quan hơn, tăng trưởng kinh tế có thể đạt mức 6,5-6,7% trong điều kiện quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi hơn, các tác động từ bối cảnh quốc tế không quá lớn.
IMF hạ dự báo tăng trưởng của Việt Nam
Về phần mình, ông Francois Painchaud - Trưởng đại diện của IMF tại Việt Nam và Lào cho rằng, nhờ mức tăng trưởng mạnh cho đến tháng 9, IMF đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2022 tăng lên từ mức 6% lên 7-7,5%.
“Tuy nhiên, do cầu bên ngoài chậm lại và điều kiện tài chính thắt chặt hơn, chúng tôi đã hạ dự báo tăng trưởng trong năm 2023 xuống 5,8%. Lạm phát dự kiến sẽ tăng lên trước khi dần trở lại dưới mức 4%”, đại diện IMF bày tỏ.
Đánh giá về khả năng “bẻ lái” chính sách điều hành kinh tế, IMF lưu ý, nhà nước cần cẩn trọng khi ban hành các chính sách quản lý rủi ro tiêu cực, giảm bớt sự đánh đổi chính sách, nhất là đánh đổi giữa tăng trưởng và lạm phát.
Đại diện IMF trình bày quan điểm, ưu tiên hàng đầu vẫn là bảo vệ sự ổn định tài chính. Vì vậy, chính sách tiền tệ cần nhấn mạnh vào ổn định giá cả, cân nhắc thắt chặt chính sách tiền tệ nếu áp lực lạm phát gia tăng.
Trong khi đó, ông Jonathan Pincus - chuyên gia kinh tế quốc tế cấp cao của UNDP nhấn mạnh, tăng trưởng xuất khẩu vẫn là yếu tố quan trọng hàng đầu tác động đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong dài hạn.
Ông cũng lưu ý Việt Nam nên thúc đẩy xuất khẩu nông sản có giá trị gia tăng cao và được các nước tiên tiến ưa chuộng. Theo ông, Chính phủ Việt Nam nên sử dụng đầu tư công, giáo dục và thông tin để giúp doanh nghiệp xuất khẩu tăng sản xuất mặt hàng này.
Chênh lệch tỷ giá cao, thiếu đơn hàng
Nhìn từ góc độ người làm doanh nghiệp, ông Thân Đức Việt - Tổng Giám đốc Tổng Công ty May 10 cho biết, cuối năm 2021, các doanh nghiệp dệt may đều dự báo năm 2022 ngành dệt may sẽ tăng trưởng rất tốt. Điều này thực sự đã diễn ra cho đến giữa năm nay, tuy nhiên sau đó một số doanh nghiệp bắt đầu thiếu đơn hàng.
“Tình hình sẽ khó khăn hơn trong năm 2023 sắp tới vì hiện tại có những đơn hàng đã chốt nhưng khách hàng đã phải dừng hoãn vì hàng tồn kho lớn. Chính vì vậy để giảm thiểu áp lực cho các doanh nghiệp dệt may đặc biệt là các doanh nghiệp may xuất khẩu, các chính sách về tỷ giá và lãi suất phải có tiên liệu, dự báo được cho doanh nghiệp”, ông Việt nói.
Ông Việt chỉ ra rằng, trong tháng 9, tháng 10, phía May 10 gặp khó khăn kép khi Ngân hàng Nhà nước hai lần nâng lãi suất điều hành, đồng thời trong tháng 10 tỷ giá tăng lên 4,6%.
“Từ đầu năm đến nay, theo như số liệu từ các chuyên gia, USD đã tăng 9,1% so với VND. Với tình hình này, nguy cơ ảnh hưởng đến lãi lỗ chênh lệch tỷ giá cho ngay cả nguyên phụ liệu đầu vào, không cẩn thận chưa làm đã lỗ, chưa nói đến lỗ trong khi làm vì doanh nghiệp còn phải trả tiền lương cho người lao động”, lãnh đạo May 10 bày tỏ.
Các chuyên gia kinh tế nhận định, trong năm sau, nền kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục hưởng lợi từ việc thực hiện Chương trình phục hồi kinh tế 2022-2023.
Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực duy trì mục tiêu ổn định lãi suất và tỷ giá, giữ mặt bằng lãi suất ở mức thấp để hỗ trợ tăng trưởng. Trong khi đó, các dự báo đều cho rằng, thu hút FDI sẽ ở mức thấp trong bối cảnh các rủi ro kinh tế toàn cầu gia tăng.