Động thái ‘nóng’ để Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đẩy nhanh vòng quay tiền tệ

Đây là động thái rất đáng chú ý nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, cung cấp vốn tín dụng đúng mục tiêu, đẩy nhanh ‘vòng quay tiền tệ’ đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, người dân dịp cuối năm.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện 1156/CĐ-TTg ngày 12/12/2022 về cung ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế.

Công điện hoả tốc Thủ tướng Chính phủ gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam yêu cầu Thống đốc Nguyễn Thị Hồng có các biện pháp kịp thời, hiệu quả, chỉ đạo các ngân hàng thương mại xem xét, đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện chương trình hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước theo Nghị định 31 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh.

Lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh, Thống đốc cần chủ động đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả triển khai thực hiện chương trình. Rà soát, tiết giảm chi phí hoạt động, thủ tục hành chính, các khoản chi không cần thiết để có dư địa chủ động giảm lãi suất cho vay.

Từ đó góp phần kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội và góp phần xây dựng hệ thống ngân hàng hoạt động công khai, minh bạch, an toàn, lành mạnh, bền vững.

Thủ tướng yêu cầu cần tập trung tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng kinh tế (tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu; xây dựng khu công nghiệp, nhà ở xã hội, nhà ở công nhân), nâng cao chất lượng tín dụng, bảo đảm an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, an ninh tài chính tiền tệ quốc gia.

Đồng thời, đẩy mạnh hơn nữa công tác quản lý nhà nước, chống sở hữu chéo, các hoạt động không lành mạnh, không đúng hướng, trục lợi chính sách và khẩn trương kiện toàn lãnh đạo Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng trước ngày 20/12 để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ công tác trong tình hình hiện nay.

Trước đó vào ngày 6/12, kết luận phiên họp Thường trực Chính phủ về điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, kinh tế vĩ mô cuối năm 2022 và đầu năm 2023, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước xây dựng các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ hợp lý theo tinh thần chủ động, chắc chắn, linh hoạt, hiệu quả.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu tăng hạn mức tín dụng hợp lý, hiệu quả cho các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng hoạt động lành mạnh, công khai, minh bạch, an toàn, hiệu quả, bền vững, đúng pháp luật, đúng mục tiêu, tập trung tín dụng cho 3 đột phá chiến lược. Trong đó xác định 3 động lực tăng trưởng là đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng.

Thủ tướng Chính phủ cũng giao sửa đổi Nghị định 31 để tiếp tục triển khai, đồng thời rà soát, đánh giá lại chính sách này để có phương án phù hợp.

Vấn đề khoảng cách giữa cung – cầu tín dụng một lần nữa được nhiều doanh nghiệp, ngân hàng đề cập tại tọa đàm “Tháo gỡ khó khăn về vốn cho doanh nghiệp” do Báo Người Lao động tổ chức ngày 13/12 ở TP.HCM.

Như báo chí trong nước thời gian qua phản ánh, kênh trái phiếu doanh nghiệp bị tắc, vốn đầu tư công chậm giải ngân, vốn vay ngân hàng không dễ tiếp cận… đang khiến dòng tiền của nhiều doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, nhất là trong mùa cao điểm trước Tết Nguyên đán.

Trong khi đó, đại diện ngành ngân hàng khẳng định, dòng vốn chờ đổ vào nền kinh tế rất lớn, nhưng cũng phải “đốt đuốc” đi tìm doanh nghiệp tốt mới cho vay tiền để tránh nợ xấu.

Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cho biết, thực tế, nguồn vốn cho nền kinh tế không chỉ có vốn ngân hàng mà còn nhiều kênh khác.

Trong đó, quan trọng là nguồn vốn tự có của doanh nghiệp, thứ 2 là kênh trái phiếu doanh nghiệp có quy mô lên đến 1,8 triệu tỷ đồng.

Ông Quang thừa nhận, kênh dẫn vốn và nguồn vốn hiện nay đúng là đang nghẽn. Nguồn vốn quan trọng nhất của nền kinh tế là đầu tư công.

Thống kê cho thấy, 11 tháng năm 2022, kênh dẫn vốn lớn nhất cho nền kinh tế là kênh tín dụng ngân hàng. Hiện tăng trưởng tín dụng đạt trên 12%, các ngân hàng đã cung ứng gần 1,4 triệu tỷ đồng cho nền kinh tế.

Điều này cho thấy, vai trò của ngành ngân hàng trong thời gian qua đóng vai trò rất lớn cho sự phục hồi và cung ứng vốn cho nền kinh tế. Dù vậy, nguồn vốn này vẫn chưa đủ, vì nhu cầu của doanh nghiệp là rất lớn.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh, vừa qua Ngân hàng Nhà nước đã nới tín dụng thêm 1,5-2% trên chỉ tiêu 14%, để tăng trưởng tín dụng cả năm sẽ đạt 15,5-16%.

Như vậy, chỉ còn khoảng 3 tuần cuối tháng 12 để hệ thống ngân hàng cung ứng ra nền kinh tế 300.000 - 400.000 tỷ đồng.

Theo ông Quang, trong bối cảnh hiện nay, các ngân hàng thương mại cũng phải “đốt đuốc” tìm doanh nghiệp tốt để cho vay. Các doanh nghiệp tốt không chỉ một ngân hàng mà nhiều ngân hàng cùng cấp hạn mức tín dụng, duy trì quan hệ tín dụng. Bởi các ngân hàng cũng rất muốn giải ngân cho vay, họ phải trả lãi tiền gửi cho khách hàng, càng đọng vốn càng tăng chi phí.

Đề cập thực tế ở Việt Nam luôn có khoảng cách giữa cung và cầu tín dụng, ông Quang cho biết, ngành ngân hàng luôn muốn thu hẹp khoảng cách, tạo điều kiện để ngân hàng với doanh nghiệp có tiếng nói chung.

Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại cũng rất quan tâm hướng dòng vốn tín dụng vào những lĩnh vực chủ lực của nền kinh tế; trong đó có hoạt động xuất khẩu. Tuy nhiên, phải là các doanh nghiệp có năng lực tài chính lành mạnh mới tiếp cận được.

Phát biểu từ góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vietravel cho rằng, sau đại dịch, các doanh nghiệp như một cơ thể ốm yếu cần oxy và nguồn tài chính chính là nguồn oxy đó.

Lãnh đạo Vietravel đề xuất chính sách hỗ trợ phải có sự khác biệt giữa giai đoạn sau dịch với trước đây; đồng thời thiết kế chính sách phù hợp hơn với yêu cầu thực tiễn của doanh nghiệp.

Chính phủ có chính sách hỗ trợ 2% lãi suất cho một số đối tượng doanh nghiệp nhưng du lịch lại không được đưa vào diện ưu đãi. Tương tự, ngành hàng không cũng đang thiếu vốn trầm nhưng chính sách thiết kế cho 2 ngành này gần như không có.

Về du lịch, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính-tiền tệ Quốc gia cho rằng, việc quan trọng nhất bây giờ là Hiệp hội du lịch nên đề xuất cởi mở hơn đối với du lịch quốc tế. 11 tháng có khoảng 96 triệu khách du lịch trong nước nhưng chỉ có khoảng 3 triệu khách quốc tế, không hoàn thành kế hoạch 5 triệu trong năm nay. Mở cửa khách du lịch quốc tế tốt hơn nữa là giải pháp vô cùng quan trọng để thúc đẩy ngành du lịchViệt Nam.

Về vấn đề vốn cho doanh nghiệp trong thời gian cao điểm trước Tết Nguyên đán, TS. Cấn Văn Lực cũng nêu có 2 xu hướng cần quan tâm.

Trước hết là cần đề xuất Chính phủ chỉ đạo sớm giải quyết, xử lý nhanh những vụ việc vừa qua để bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư; trong đó, hết sức chú ý câu chuyện trái phiếu đáo hạn trong thời gian tới, nhất là lĩnh vực bất động sản.

TS. Cấn Văn Lực cho rằng, việc điều hành tín dụng trong thời gian tới cũng cần rút kinh nghiệm năm 2022. Trong 6-7 tháng đầu năm 2022, tín dụng tăng trưởng nhanh nhưng không lường được hết các khó khăn liên quan đầu tư công và việc “phanh lại” tín dụng, dẫn đến dòng vốn cho doanh nghiệp bị gián đoạn.

Đối với dòng vốn tín dụng bất động sản, TS. Cấn Văn Lực đề xuất Bộ Xây dựng nên phân nhóm doanh nghiệp bất động sản theo từng phân khúc như nhà ở, nghỉ dưỡng, nhà ở xã hội, khu công nghiệp và giám sát cho vay theo nhóm này. Các nước khác cũng đang làm tương tự như vậy.

Bản thân các doanh nghiệp cũng cần đa dạng hóa nguồn vốn, từ vốn ngân hàng và kênh khác. Cái chính là cần công khai, minh bạch và chuyên nghiệp hơn. Đặc biệt, doanh nghiệp cần quan tâm hơn về quản lý, kiểm soát rủi ro.

Thời gian qua, do một số doanh nghiệp ít quan tâm tới quản lý rủi ro, nên khi xảy ra thì sẽ rất bị động, như rủi ro về tỷ giá, lãi suất, dòng tiền đang ảnh hưởng trực tiếp thời gian qua.

Các chuyên gia cũng lưu ý doanh nghiệp cũng nên hạn chế dùng đòn bẩy tài chính. Việc dùng đòn bẩy tài chính quá nhiều và đầu tư dàn trải là yếu tố mấu chốt khiến nhiều doanh nghiệp bất động sản đang gặp khó khăn như hiện nay. Đồng thời, việc doanh nghiệp đầu tư hàng loạt dự án cùng lúc sẽ khó quản lý và kiểm soát rủi ro khi có biến động xảy ra, dễ kéo theo nhiều hệ luỵ.

Bước sang 2023 - năm có rất nhiều thách thức khó khăn, đặc biệt là áp lực lạm phát rất lớn, nhưng theo Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ Phạm Chí Quang, không phải vì thế mà NHNN Việt Nam chỉ bảo vệ lạm phát.