Vùng Abyei là nơi có khí hậu khắc nghiệt, địa hình xấu, hiểm trở, nguy cơ xung đột vũ trang rất cao. Nếu không được ứng cứu kịp thời, người dân và phái bộ Liên Hợp Quốc có thể bị tấn công, cướp bóc.
Đội Công binh Việt Nam
Đầu tháng 5/2022, Đội Công binh số 1 của Việt Nam được triển khai đến Abyei làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc.
Phái bộ An ninh lâm thời của Liên Hợp Quốc (UNISFA) đã giao cho Đội nhiệm vụ đảm bảo giao thông phân khu bắc, dài khoảng 50 km. Đây là tuyến đường huyết mạch, thông thương từ Bắc xuống Nam qua chợ đầu mối Amiet.
Có đến 95% đường ở Abyei là đất. Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mùa mưa kéo dài 5 tháng cuối năm, hệ thống giao thông thường xuyên tê liệt.
Thêm nữa, Đội Công binh tiền nhiệm làm việc không hiệu quả khiến cho nhiều tuyến đường xuống cấp trầm trọng. Thậm chí, có tuyến trở thành con đường chết, không thể hoạt động trong mùa mưa.
Suốt nhiều năm qua, nhiều nhân viên Liên Hợp Quốc và người dân bị ám ảnh bởi việc xe mắc kẹt, sa lầy. Do đó, Đội Công binh Việt Nam có trách nhiệm rất nặng nề.
Tiếp nhận nhiệm vụ phân công, Công binh Việt Nam đã thành lập hai đội Cứu hộ đường bộ tuyến 2 (tuyến Cứu hộ đường bộ cao nhất của Phái bộ) nhằm hỗ trợ phương tiện. Đồng thời, thành lập 3 tổ cơ động thường xuyên túc trực trên đường, sẵn sàng sửa chữa, khắc phục sự cố sau mỗi trận mưa.
Thiếu tá Nguyễn Văn Tú, Đội phó Đội Công binh số 1, cho biết cần 3 yếu tố để hoàn thành nhiệm vụ.
Thứ nhất, phải có các loại ôtô gầm cao, 3 cầu, động cơ khỏe để vượt đường bùn đất, lầy lội. Thứ hai, sĩ quan lái xe phải dày dặn kinh nghiệm, có khả năng đánh giá, phán đoán địa hình. Thứ ba, đội hình cứu kéo luôn phải có một đội bảo vệ có vũ trang để đề phòng bất trắc.
Khi có sự cố xảy ra, đội phải tổ chức tiếp cận hiện trường, khảo sát tình hình, xây dựng phương án, sử dụng trang bị cần thiết để kéo xe. Trường hợp địa chất yếu, các chiến sĩ sử dụng thanh gỗ lớn gia cố nền đất. Khi kéo xe, phải tính toán để hạn chế thấp nhất ảnh hưởng, hỏng hóc phương tiện. Nếu xe không thể tự di chuyển, công binh sẽ dùng xe cứu hộ chuyên dụng để đưa về doanh trại.
Đội hình cứu kéo tiêu chuẩn có 15 người, trang bị phương tiện là 2 xe tải 15 tấn, 1 xe công trình xa, 1 xe cứu hộ chuyên dụng và 1 xe bọc thép bảo vệ. Đồng thời, Đội còn chuẩn bị cáp kéo, gỗ chèn và lương thực ăn trong 7-10 ngày.
Thiếu tá Tú cho biết, xe công trình xa là phương tiện đặc chủng do Viện Kỹ thuật Cơ giới Quân sự cải hoán và được đưa từ Việt Nam sang. Thùng xe có thể chứa nhiều thiết bị như cần cẩu loại nhẹ, máy cắt, máy cưa, máy tiện, máy phát điện... Mọi vật dụng được chuẩn bị bài bản, đảm bảo cơ động trong mọi tình huống.
“Cứu tinh” vùng Abyei
Theo đồng chí Tú, nếu không có lực lượng cứu kéo của Đội công binh, nhiều trường hợp người, phương tiện của các đơn vị UNISFA và người dân phải ăn ngủ ngoài rừng, không có lương thực.
"Nguy hiểm hơn, họ có thể bị tấn công, bị cướp. Thực tế, có trường hợp đã bị cướp xe và đe dọa đến tính mạng", Thiếu tá Tú cho hay.
Tại vùng Abyei, khí hậu khắc nghiệt, biên độ nhiệt ngày và đêm chênh lệch lớn. Khu vực cứu kéo lại có địa hình xấu, hiểm trở, nguy cơ xung đột vũ trang rất cao. Có những đoạn đường lầy lội, xe của Liên Hợp Quốc bị lún sâu hết bánh xe, dính bùn đất đặc quánh. Đội Công binh luôn phải chạy đua với thời gian để xử lý những trường hợp này, vì nếu để qua đêm sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị tấn công, cướp bóc. Để tiết kiệm thời gian, có những chuyến cứu kéo, bộ đội chỉ ăn lương khô, mì gói để đủ sức làm nhiệm vụ.
Thiếu tá Tú nhớ lại, vất vả nhất là lần cứu kéo đoàn 5 xe của lực lượng Ghana vào tháng 8/2022.
Theo đó, đoàn Ghana có nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát an ninh khu vực phía Nam của Phái bộ UNISFA. Hàng ngày, đoàn phải tổ chức các chuyến tuần tra trục đường quanh Phái bộ. Hôm đó, trời mưa lớn, đường trơn nên chiếc xe chở binh sĩ làm nhiệm vụ bị sa lầy và lật nghiêng bên vệ đường, không thể di chuyển.
Ban đầu, đơn vị này huy động 4 xe khác đến hỗ trợ nhưng cả 4 xe tiếp tục gặp nạn ở các vị trí khác nhau. Nhận tin báo lúc 6h sáng, Đội Công binh lập tức triển khai đội hình lên đường. Khi đến nơi, các thành viên đoàn Ghana đều đã kiệt sức.
"Khi nhìn thấy lấp ló ánh đèn pha xe và lá cờ đỏ sao vàng trên xe Đội Công binh, đơn vị Ghana lập tức đứng dậy vỗ tay, hô to Việt Nam, Việt Nam đây rồi", anh Tú chia sẻ.
Sau khi đánh giá tình hình, Đội sử dụng cáp kéo, đấu vào trục của xe và kéo các xe lên. Sau 12 giờ làm việc liên tục, Đội đã cứu kéo hoàn tất cho cả 5 chiếc xe, trở về căn cứ lúc nửa đêm.
Trung tá Nguyễn Quang Tuyển, Chính trị viên Đội Công binh số 1 cho biết, ngay trong tháng đầu tiên triển khai đến UNISFA, Đội đã thực hiện 8 đợt cứu hộ với hơn 30 xe, trong đó có cả xe Liên Hợp Quốc và người dân bản địa.
"Khi thực hiện nhiệm vụ, đi đến đâu Đội cũng được vẫy chào, người dân hô to Hello Việt Nam với ánh mắt, nụ cười thân thiện, biết ơn", Trung tá Tuyển nói.
Ngoài hoạt động cứu kéo, phân đội Công binh Cầu đường Việt Nam còn triển khai đào đắp, bù lấp, san, gạt, lu nền với tổng chiều dài gần 10 km, khối lượng đất đá bù lấp, nâng cốt nền đường hơn 1.000 m3.
Đội còn lắp đặt 7 cống qua đường, mỗi cống dài 10 m, khơi thông hơn 12 km mương thoát nước. Đến nay, những đoạn đường xuống cấp lầy lội, sạt lở cơ bản đã được sửa chữa, khắc phục, bảo đảm giao thông thông suốt.
Được biết, Đội Công binh số 1 với biên chế 184 người, chịu trách nhiệm khảo sát, bảo dưỡng, sửa chữa và nâng cấp các tuyến đường vận tải chính, vận tải dự phòng; sửa chữa khôi phục đường băng dã chiến; chuẩn bị và bảo dưỡng các tuyến đường kết nối căn cứ, xây dựng bãi đỗ trực thăng, kiểm tra, khắc phục sự cố giao thông...
Phái bộ UNISFA được thành lập năm 2011 theo Nghị quyết 1990 của Hội đồng Bảo an với nhiệm vụ bảo vệ thường dân và thúc đẩy phi quân sự hóa tại Abyei.
Theo Nghị quyết 2024 ngày 14/12/2011, phái bộ được bổ sung nhiệm vụ hỗ trợ Cơ chế Hỗn hợp về Kiểm chứng và Giám sát biên giới chung (JBVMM) tại Abyei.