Chuyện đáng kinh ngạc

Dấu ấn nền khoa học Nga trong sáng chế của Tiến sĩ công nghệ hóa dầu Việt

HÀ NỘI (Sputnik) - Thiết bị lọc dầu diesel cho động cơ tàu cá là sản phẩm của TS. Dương Chí Trung, Giảng viên, Trưởng bộ môn Lọc hóa dầu Trường ĐH Dầu khí Việt Nam cùng các đồng nghiệp giúp bà con ngư dân tiết kiệm nhiên liệu mỗi khi đánh bắt xa bờ. Ít ai biết rằng, kiến thức công nghệ hóa dầu mà anh học ở Nga đã được áp dụng vào thiết bị này.
Sputnik

Từ đam mê khoa học đến sáng chế

Sau khi bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ chuyên ngành Công nghệ Hóa dầu tại Trường ĐH Dầu khí Gubkin, Liên bang Nga, thầy Dương Chí Trung về nước và bắt đầu công tác tại Trường ĐH Dầu khí Việt Nam (PVU).
TS. Dương Chí Trung, Giảng viên, Trưởng bộ môn Lọc hóa dầu Trường ĐH Dầu khí Việt Nam
Trong hơn 10 năm công tác tại PVU, TS. Dương Chí Trung nhận thấy tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là địa phương có ngành kinh tế biển phát triển, đặc biệt là đánh bắt cá xa bờ. Tuy nhiên, việc đánh bắt cá xa bờ của bà con ngư dân vẫn còn gặp nhiều khó khăn do các tàu cá đều phải sử dụng dầu diesel để chạy. TS. Dương Chí Trung chia sẻ với Sputnik:

“Thứ nhất, do thời gian đánh bắt xa bờ kéo dài hàng tháng, không thể cập bến tiếp nhiên liệu nên ngư dân phải thu mua các loai dầu không đạt chất lượng. Thứ hai, bản thân dầu diesel nếu lưu trữ lâu xảy ra phản ứng polyme hóa, tạo ra các thành phần nặng hơn. Ngoài ra, khi bảo quản dầu diesel trong môi trường biển sẽ lẫn tạp chất như nước biển, muối v.v Khi dầu đi tới động cơ tàu thì sẽ không còn đạt được yêu cầu như trước đây, dẫn đến thiết bị hoạt động kém năng suất, tốn nhiên liệu”.

TS. Dương Chí Trung cùng ThS. Lê Quốc Đạt, Giảng viên Công nghệ Cơ Điện tử của Trường Đại học Bà Rịa-Vũng Tàu và anh Trần Thái Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Hiệp lực Phát triển Việt
Đau đáu ý tưởng làm thế nào để giúp bà con ngư dân, TS. Dương Chí Trung cùng ThS. Lê Quốc Đạt, Giảng viên Công nghệ Cơ Điện tử của Trường Đại học Bà Rịa-Vũng Tàu và anh Trần Thái Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Hiệp lực Phát triển Việt, ngày đêm nghiên cứu sáng chế ra thiết bị xử lý dầu diesel cho tàu cá.

“Tôi đã làm thí nghiệm với rất nhiều mẫu dầu diesel mà các ngư dân gửi về. Kết quả cho thấy, ngay cả khi đi qua bộ lọc của động cơ diesel có sẵn thì các chỉ số lắng cạn vẫn không đạt tiêu chuẩn. Hơn nữa, các thiết bị này đối với nhiên liệu và môi trường tại Việt Nam thì vẫn chưa tách được thành phần nặng một cách triệt để. Từ các lý do trên, chúng tôi nảy ra ý tưởng sáng chế thiết bị xử lý dầu diesel cho tàu cá”, TS. Dương Chí Trung cho biết.

Thiết bị lọc dầu diesel dành cho tàu đánh cá xa bờ của nhóm nghiên cứu
Thời gian từ ý tưởng tới lúc triển khai chỉ vài tháng. Nhóm nghiên cứu vừa làm, vừa nhận được phản hồi của ngư dân để cải tiến sản phẩm sao cho phù hợp với thực tiễn. Giảng viên trẻ cho biết thêm:

“Đến nay, nhóm nghiên cứu đã cải tiến thiết bị lọc hơn 20 lần vì mỗi loại dầu có đặc tính khác nhau. Tuy nhiên, những sản phẩm càng về sau lại càng được hoàn thiện hơn. Do đó, chúng tôi tự tin đưa ra thị trường sản phẩm thiết bị lọc dầu diesel tốt nhất cho tàu cá”.

‘Việt Nam đã, đang và luôn là đối tác chiến lược toàn diện của Liên bang Nga’

Hành trình nghiên cứu không trải hoa hồng

Từ lúc hình thành ý tưởng đến khi triển khai là cả một quá trình đầy khó khăn và thử thách. Song với niềm đam mê sáng tạo cũng như mong muốn giúp cho ngư dân giảm bớt phần nào gánh nặng chi phí tron quá trình đánh bắt xa bờ chính là động lực giúp TS. Dương Chí Trung và nhóm nghiên cứu tiếp tục công việc của mình. Anh cho biết:

“Thách thức lớn nhất đối với đội ngũ nghiên cứu là làm sao giải quyết ổn định nhất vấn đề ngư dân đang gặp phải. Vì trên thị trường có rất nhiều loại dầu khác nhau, làm sao để lọc một cách hợp lý nhất, kéo dài tuổi thọ của thiết bị để ngư dân có thể lên đến vài tháng. Vấn đề này đã được chúng tôi khắc phục. Hiện nay, thiết bị lọc dầu diesel của chúng tôi có thể giúp ngư dân đi ít nhất từ 1,5 tháng - 2 tháng. Ngư dân không phải thay thiết bị mới mà chỉ cần thay lõi lọc khi màng đầy, không lọc được nữa. Khi đưa ra giải pháp này, chúng tôi cũng bảo hành thiết bị trọn đời”.

Thiết bị lọc dầu diesel được lắp đặt tại tàu đánh bắt cá xa bờ
Với giá bán ra thị trường là hơn 27 triệu đồng/thiết bị, theo TS. Dương Chí Trung thì đây là mức giá rất phù hợp với bà con ngư dân. Ngoài ra, phiên bản hiện nay đã được tích hợp nhiều công năng, đặc biệt tính năng báo thay màng lọc giúp ngư dân biết được thời gian cần thay lõi lọc.

“Bên cạnh giải pháp lọc dầu diesel, bộ giải pháp chúng tôi đưa ra cho ngư dân là tiết kiệm nhiên liệu. Trong đó,giải pháp thứ nhất là thiết bị lọc dầu cặn và thứ hai là giải pháp nhớt bôi trơn hợp tác độc quyền với PV Oil. Nhớt bôi trơn sẽ giúp giảm ma sát ở trong động cơ, giúp động cơ chạy mát hơn cũng như giảm tiêu hao nhiên liệu. Khi dùng đồng bộ hai giải pháp này thì hiệu quả đạt được cực lỳ lớn”, TS. Dương Chí Trung chia sẻ.

Sản phẩm thiết bị lọc dầu diesel cho tàu cá đang được bán và tiêu thụ chủ yếu ở các vùng Nam Trung Bộ, nơi có ngành kinh tế biển phát triển. Hiện anh Trần Thái Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Hiệp lực Phát triển Việt, cũng đã có chiến lược để sản phẩm có thể đến với ngư dân trên toàn quốc.
Hành lang xuất nhập khẩu được lên kế hoạch tạo ra giữa tỉnh Rostov thuộc Nga và Việt Nam

Dấu ấn của nền khoa học Nga

TS. Dương Chí Trung cho biết, trong gần 10 năm học tập và nghiên cứu Công nghệ hóa dầu tại Nga, các kiến thức mà thầy cô tại đây truyền tải cho anh là nền tảng vững chắc giúp anh áp dụng và phát triển đối với thiết bị lọc dầu diesel cho tàu cá.

“Kiến thức các thầy cô người Nga đào tạo rất bài bản, rất sâu. Các thầy cô đã chia sẻ tất cả các kiến thức mà thế hệ đi trước để lại. Điều này giúp tôi sớm bắt kịp với công nghệ tiên tiến và sau này áp dụng vào trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu tại Trường Đại học Dầu khí Việt Nam.Thực sự, tôi luôn biết ơn các thầy cô và nước Nga đã tâm huyết, đào tạo những kiến thức cơ bản, vững chắc để tạo ra nền tảng tốt để tôi tiếp tục phát triển trong quá trình công tác sau này”, anh nói.

TS. Dương Chí Trung và các đồng nghiệp Trường ĐH Dầu khí Việt Nam tại Triển lãm Dầu khí Việt Nam 2022
Đáng ngạc nhiên hơn, thiết bị này hiện đang sử dụng màng lọc cellulose nhập khẩu trực tiếp từ Nga. TS. Dương Chí Trung giải thích:

“Chúng tôi tạo ra sản phẩm màng lọc cặn dầu và để sản xuất số lượng lớn chúng tôi đã phải liên hệ với đối tác ở Nga để phát triển sản phẩm sao cho chất lượng phù hợp với yêu cầu nghiên cứu”.

Thiết bị lọc dầu diesel được áp dụng cho máy phát điện lớn tại quần đảo Trường Sa, Việt Nam
Được biết, phản hồi của ngư dân về thiết bị lọc dầu diesel rất tích cực, lượng nhiên liệu được tiết kiệm rất đáng kể. Đây còn là tiền đề để nhóm nghiên cứu phát triển thị trường ngoài nước. TS. Dương Chí Trung cho biết:

“Trong thời gian tới, chúng tôi muốn mở rộng hợp tác với các công ty khác của Nga để triển khai giải pháp này không chỉ ở tàu cá mà còn trên các tàu hàng, máy phát điện diesel công suất lớn. Không chỉ vậy, bộ giải pháp này đều có thể áp dụng được cả ở Nga cho các đơn vị vận chuyển. Đây là thị trường tiềm năng trong tương lai. Không đơn giản để thực hiện điều đó nhưng chúng tôi hy vọng có thể đạt được mục tiêu của mình, Tin vui là thiết bị lọc dầu diesel được áp dụng cho máy phát điện tại đảo Trường Sa của Việt Nam”, TS. Dương Chí Trung hi vọng.

TS. Dương Chí Trung cùng đồng nghiệp giới thiệu thiết bị lọc dầu diesel tại Triển lãm dầu khí Việt Nam 2022
Theo nhà khoa học trẻ, Việt Nam và Liên bang Nga có rất nhiều cơ hội hợp tác, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ hóa dầu. Tuy nhiên, vẫn còn một số trở ngại như tiếng Nga hiện không được đào tạo nhiều trong các trường đại học nên việc tiếp cận với các nhà khoa học Nga có phần khó khăn hơn.

“Tôi tin rằng, với sự sẵn sàng chia sẻ, hỗ trợ của Liên bang Nga thì tiềm năng phát triển khoa học là rất lớn. Tuy nhiên cần phải có cơ chế thúc đẩy hợp tác khoa học và thương mại hơn nữa trong tương lai”, TS. Dương Chí Trung nhấn mạnh.

Thảo luận