Theo chuyên gia, đề xuất giảm 50% lệ phí trước bạ không giúp giảm giá xe nhưng người mua giảm được chi phí để lăn bánh một chiếc ô tô mới, kích thích nhu cầu tiêu dùng mua sắm trong bối cảnh ảm đảm vì áp lực siết chặt chính sách tiền tệ để kiểm soát lạm phát.
Đề xuất giảm 50% lệ phí trước bạ đối với xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước
Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI), UBND các tỉnh Ninh Bình, Quảng Nam đã có văn bản ‘cầu cứu’ gửi Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ KH&ĐT, Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Trong đó đề xuất một số chính sách tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và kích cầu tiêu thụ ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước; trong đó có chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ.
Nêu rõ trong văn bản trình lên Thủ tướng Chính phủ, VAMI cho rằng chính sách giảm lệ phí trước bạ từng áp dụng trong thời gian chịu ảnh hưởng đại dịch Covid-19 đã mang lại hiệu quả tích cực, giúp các doanh nghiệp có thêm nguồn vốn để phục hồi sản xuất kinh doanh.
Tuy nhiên, bước vào năm 2023, thị trường tiêu thụ ô tô tiếp tục chịu sức ép lạm phát, tỷ giá, lãi suất ngân hàng gia tăng… khiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu đối với những mặt hàng có giá trị cao, trong đó có ô tô.
VAMI dẫn báo cáo của VAMA trong tháng 1, doanh số tiêu thụ ô tô toàn thị trường giảm 60% so với tháng 12/2022 và giảm 54% so với tháng 1.
Trong đó, doanh số bán xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước tháng 1 cũng giảm 54% so với tháng 12/2022 khi chỉ đạt 8.624 xe…
"Diễn biến này đã ảnh hưởng nặng đến ngành cơ khí, ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô như gián đoạn sản xuất, sụt giảm đơn hàng…", - văn bản nêu.
VAMI khẳng định, thực tế các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước đã đưa ra nhiều chương trình khuyến mại, khuyến khích người tiêu dùng mua sắm, nhưng nếu chỉ dựa vào giải pháp kích cầu đơn lẻ của từng doanh nghiệp thì không đủ để tạo ra sức bật giúp thị trường tiêu thụ ô tô tăng trưởng trở lại và ổn định một cách bền vững.
Do đó, VAMI cùng UBND tỉnh Quảng Nam, Ninh Bình đồng loạt kiến nghị Thủ tướng xem xét gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong năm 2023; đồng thời giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước thêm một khoảng thời gian phù hợp, các chính sách này nên được áp dụng ngay trong quý 2 để phát huy hiệu quả.
Chung quan điểm với VAMI, văn bản của VAMA cũng đề nghị Chính phủ xem xét áp dụng các "giải pháp khẩn cấp" để hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Đặc biệt là được gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, đây là giải pháp ý nghĩa và vô cùng quan trọng đối với doanh nghiệp ngành ô tô hiện nay.
Cũng theo VAMA, các biện pháp gia hạn nộp thuế của Chính phủ từng áp dụng những năm trước đây đã góp phần tháo gỡ khó khăn cho dòng tiền của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước.
Chính sách gia hạn nộp thuế giúp doanh nghiệp cân đối nguồn tài chính để duy trì sản xuất kinh doanh, tạo đà phát triển kinh tế mà vẫn đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Tốc độ "ô tô hoá" ở Việt Nam có thể bị chậm lại
Ông Lê Ngọc Đức, Phó chủ tịch TC Group thông tin, nếu thị trường vẫn diễn biến như những tháng đầu năm 2023 thì doanh số bán cả năm (bao gồm cả xe du lịch và thương mại) có thể sụt giảm xấp xỉ 17,5% so với 2022, tương đương với hơn 85.500 xe.
"Đáng ngại hơn là là sự giảm tốc của năm 2023 sẽ kéo theo tốc độ “ô tô hóa” tại Việt Nam chậm lại so với dự kiến (trong điều kiện thị trường tăng trưởng ổn định và không bị tác động bởi các yếu tố như kinh tế, dịch bệnh", - báo Đầu tư dẫn ý kiến chuyên gia chỉ rõ.
Thị trường xe ô tô (bao gồm cả xe du lịch và thương mại) có nguy cơ mất 37% sản lượng bán ra trong 5 năm tới, tương đương 1,807 triệu xe. Điều này nếu diễn ra sẽ là tin không vui với thị trường ô tô Việt Nam khi vừa bỏ được định danh “thị trường nhỏ” do vượt mốc bán 500.000 xe trong năm 2022.
Tuy nhiên, thành quả hơn 500.000 xe bán ra này có sự đóng góp không nhỏ và kịp thời từ chính sách của Chính phủ khi nhận phần thiệt vì đã giảm 50% lệ phí trước bạ cho xe sản xuất, lắp ráp trong nước từ 1/12/2021-31/5/2022 và gia hạn kỳ nộp thuế tiêu thụ đặc biệt cũng cho xe sản xuất trong nước từ tháng 6 đến tháng 9/2022.
Cần lưu ý rằng, vào năm 2020, việc giảm 50% lệ phí trước bạ này cũng đã được thực hiện trong 6 tháng cuối năm. Còn gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt cũng đã được thực hiện trong năm 2020 và 2021. Cũng chính nhờ các lực đẩy này, đã có nhiều doanh nghiệp ô tô tiếp tục gia tăng sản xuất, tạo thêm nhiều việc làm tại Việt Nam.
Chẳng hạn, thời điểm cuối năm 2022, Toyota Việt Nam đã đưa thêm 2 mẫu xe vào sản xuất, lắp ráp ở Việt Nam thay vì nhập khẩu nguyên chiếc từ Indonesia sau khi tốn nhiều thời gian và công sức bởi Indonesia cũng muốn duy trì sản lượng sản xuất tại nước mình.
Hay như trước đó, hồi giữa tháng 11/2022, Tập đoàn Thành Công (TC Group) và Tập đoàn Ô tô Hyundai đã khánh thành Nhà máy Hyundai Thành Công Việt Nam số 2 có quy mô 100.000 xe/năm tại KCN Gián Khẩu. Kết hợp với nhà máy số 1, tổng công suất xe Hyundai xuất xưởng tại Ninh Bình được thiết kế là 180.000 xe/năm, đáp ứng tốt nhu cầu trong nước cũng như hướng đến thị trường khác trong khu vực.
Ở phân khúc cao hơn, Tập đoàn BMW cùng THACO AUTO đã bước sang giai đoạn lắp ráp các mẫu xe BMW 3 Series, BMW 5 Series, BMW X3 và BMW X5 tại nhà máy ở Chu Lai (Quảng Nam).
Đối với vấn đề này, ông Đào Phan Long, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Cơ khí (VAMI) cho rằng, việc doanh nghiệp tăng tốc đầu tư vào sản xuất và công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam thay vì nhập khẩu xe nguyên chiếc về cũng đòi hỏi chính sách của Nhà nước cần có sự động viên kịp thời.
Tại Toyota Việt Nam, cạnh tăng số mẫu xe lắp ráp, doanh nghiệp còn tiếp tục phát triển nội địa hóa khi lập danh sách các nhà cung cấp nội địa tiềm năng, tiến hành phân loại và đưa ra kế hoạch hỗ trợ thích hợp nhằm tạo ra nơi làm việc an toàn, sản phẩm chất lượng cao và chi phí cạnh tranh.
Hiện danh sách các nhà cung cấp của Toyota đã lên tới con số 58, trong đó có 12 nhà cung cấp Việt Nam, tổng số sản phẩm nội địa hóa đạt gần 1.000 sản phẩm các loại. Riêng trong năm 2022, đã có 4 nhà cung cấp được lựa chọn là Kim Sen, Cao su 75, Nhật Minh, Osaka.
THACO với kế hoạch đến năm 2025, sẽ có 36 nhà máy công nghiệp hỗ trợ, một tổ hợp cơ khí chế tạo với mục tiêu trở thành trung tâm cơ khí chế tạo và công nghiệp hỗ trợ tại Chu Lai.
Hiện THACO cũng đã có khoảng 20 nhà máy công nghiệp hỗ trợ gồm nhà máy ghế ô tô, linh kiện nội thất, kính, dây điện, nhíp; linh kiện composite; sản xuất khuôn, máy lạnh xe du lịch, máy lạnh xe tải, bus; linh kiện nhựa; thân vỏ ô tô với mục đích đạt tỷ lệ nội địa hóa cao, giảm giá thành.
Được biết, các dự án đang được THACO tiếp tục đầu tư mới hay nâng cấp, mở rộng là tổ hợp nội thất xe du lịch; sản xuất kính xe du lịch; mâm xe; linh kiện và sản phẩm xuất khẩu; các dây chuyền đúc, dập nóng và phát triển các dự án sản xuất công nghệ cao như sản xuất và lắp ráp linh kiện bo mạch điện tử, robot công nghiệp…
Dẫu vậy, những nỗ lực gia tăng sản xuất, phát triển công nghiệp hỗ trợ đang mạnh lên này có thể bị xoá nhoà khi thị trường ô tô đang giảm tốc mạnh trong 4 tháng qua và có xu hướng chưa dừng lại.
"Cứu sản xuất"
Hiệp hội các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) cho hay, doanh số bán hàng đã giảm mạnh trong 2 tháng cuối năm 2022 với mức rất lớn. Cụ thể, giảm tới 44% so với cùng kỳ năm ngoái và giảm 51% so với tháng trước đó.
"Suy giảm doanh số bán hàng những tháng trước thời điểm Tết Nguyên đán 2023 là những tín hiệu bất thường và đáng ngại với các doanh nghiệp ô tô tại Việt Nam", - ông Bradley Christia Anthony Kelly, Chủ tịch VAMA nói.
VAMA qua đó mong mỏi Chính phủ sớm ban hành các chính sách ngay đầu quý II/2023 để kịp hỗ trợ doanh nghiệp, nhằm duy trì sản xuất, tạo công việc làm ổn định cho người lao động.
Hôm 22/2, VAMA cũng "thiết tha kiến nghị Chính phủ xem xét giải pháp hỗ trợ khẩn cấp cho doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp được gia hạn thời gian nộp thuế tiêu thụ đặc biệt" bởi doanh số giảm mạnh nằm ngoài dự tính, lượng tồn kho tăng cao đã dẫn đến tình trạng ùn ứ hàng hóa. Áp lực lên dòng tiền của doanh nghiệp hiện tại rất căng thẳng và giải pháp hỗ trợ này mang hiệu quả tức thì với hoạt động của doanh nghiệp ngành ô tô.
Báo cáo của Cục Thuế tỉnh Quảng Nam cho biết, nhiệm vụ thu thuế trên địa bàn 2 tháng có những khó khăn nhất định và có thể ảnh hưởng hết nửa đầu năm 2023. Cụ thể, số thuế phát sinh trong tháng 12/2022 và tháng 1/2023 chỉ là xấp xỉ 1.000 tỷ đồng, giảm khoảng 1.600 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước đó do thị trường ô tô có sức mua kém.
Theo UBND tỉnh Ninh Bình, sản xuất và tiêu thụ ô tô của Công ty cổ phần Tập đoàn Thành Công có sự giảm sút lớn. Trong tháng 1/2023, sản lượng tiêu thụ ô tô chỉ đạt 2.957 xe, giảm 4.939 xe (tương đương 62%) so với cùng kỳ năm 2021 và giảm 3.732 xe (tương dương 55,8%) so với tháng 1/2022.
Các ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, ông Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình gửi tới Thủ tướng và các bộ, ngành mong cứu lấy ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước:
"Đề nghị các Bộ, ngành tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ phục hồi thị trường trong nước, gia tăng sản lượng lắp ráp ô tô trong nước, góp phần giải quyết việc làm, đảm bảo thu nhập cho người lao động".