Viện trợ xe tăng phương Tây cho Ukraina
Trong chuyến thăm gần đây tới Kiev, Joe Biden tuyên bố rằng, Hoa Kỳ và các đồng minh đang chuyển giao tới 700 xe tăng cho Lực lượng Vũ trang Ukraina. Kiev rất vui mừng, nhưng hóa ra, Tổng thống Mỹ không nói về những lô hàng mới, mà chỉ nhắc đến tổng số lô hàng đã được cung cấp cho Kiev kể từ năm ngoái. Ở giai đoạn đầu tiên, đây là những phương tiện chiến đấu mà lính tăng Ukraina đã quen thuộc. Hầu như tất cả chúng đều là những phiên bản của xe tăng Liên Xô T-72.
Xin nhắc lại rằng, trước đây Ukraina đã có công nghiệp chế tạo máy phát triển mạnh. Ngoài dòng xe tăng T-64 được sản xuất từ thời Liên Xô và dưới thời "độc lập", Ukraina cũng đã sản xuất hai phiên bản của T-72: T-72AMT (có tích hợp hệ thống giáp phản ứng nổ thế hệ mới của Ukraina là Nozh (Knife) và T-72UA1 (loại xe tăng được định hướng xuất khẩu sang các nước nhiệt đới, trang bị động cơ diesel của xe tăng T-64 sản xuất ở Ukraina và hệ thống giáp phản ứng nổ Nozh (Knife).
Oryx, một nền tảng phân tích tình báo nguồn mở có trụ sở tại Hà Lan, làm rõ:
Tháng 4/2022, Đức và Cộng hòa Czech gửi tới Ukraina 38 chiếc xe tăng T-72M1, đồng thời Ba Lan bắt đầu chuyển giao cho Ukraina những chiếc xe tăng T-72. Trong thời gian 11 tháng, Ba Lan đã cung cấp 290 chiếc xe. Vào tháng 5 và tháng 6, 51 chiếc T-72M1 đã đến từ Cộng hòa Séc (một phần trong số đó được "tái xuất" từ Bulgaria). Kể từ đầu mùa hè - Ba Lan bắt đầu cung cấp những chiếc xe tăng PT-91 Twardy. Vào tháng 7 và tháng 8, Macedonia đã cung cấp 8 chiếc xe tăng T-72A. Vào tháng 10, Slovenia đã cung cấp 28 chiếc xe tăng M-55. Kể từ tháng 1 năm 2023, Séc cung cấp thêm 90 chiếc T-72EA đã được mua bằng tiền của Hoa Kỳ và Hà Lan.
Tất cả các vũ khí này được thiết kế và sản xuất ở các nước Đông Âu trước đây thuộc Hiệp ước Warsaw và chỉ được hiện đại hóa một phần. Ví dụ, xe tăng M-55 của Slovenia là sự cải tiến của T-55 rất "cổ xưa" ( đây là phiên bản hiện đại hóa của T-54 đã được đưa vào sử dụng... năm 1958), xe tăng M-55 sử dụng pháo 105 mm do Israel sản xuất, được tăng cường thêm lớp giáp bảo vệ và có hệ thống điều khiển hỏa lực mới. Cơ sở của PT-91 của Ba Lan và T-72EA của Séc là T-72M1 do Ba Lan và Tiệp Khắc sản xuất theo giấy phép của Liên Xô. Cả hai phương tiện này đều thua kém đáng kể so với T-72B3 hiện đại của Nga về khả năng bảo vệ, động cơ và vũ khí.
Khi các nguồn dự trữ này cạn kiệt, Washington và các đồng minh của họ thông qua quyết định bắt đầu chuyển giao những phương tiện bọc thép của phương Tây, điều mà Kiev đã yêu cầu.
Những kế hoạch đầy tham vọng
Người Mỹ không muốn cung cấp những chiếc Abrams của riêng họ, thay vào đó họ gây áp lực lên Đức, cường quốc xe tăng chính của châu Âu. Nhưng, Berlin đồng ý gửi xe tăng chỉ khi Washington cũng làm như vậy. Còn Nhà Trắng không vội vàng, tiếp tục thúc giục các đồng minh. Sau đó, Pháp đã công bố sẽ viện trợ những chiếc xe tăng bánh lốp AMX-10, Vương Quốc Anh – những chiếc xe tăng hạng nặng Challenger. Nhưng, Đức coi điều này là không đủ. Cuối cùng, vào cuối tháng 1, Nhà Trắng đã tuyên bố sẽ cung cấp những chiếc xe tăng Abrams.
Điểm danh các loại xe tăng phương Tây sẽ viện trợ cho Ukraina:
14 chiếc Challenger 2 từ Vương quốc Anh;
14 chiếc Leopard 2A4 từ Ba Lan;
hơn 100 chiếc Leopard 1A5 từ Đức, Đan Mạch và Hà Lan;
16 chiếc Leopard 2A4 từ Canada và Na Uy;
6 chiếc Leopard 2A4 từ Tây Ban Nha;
18 chiếc Leopard 2A6 từ Đức và 3 chiếc từ Bồ Đào Nha;
10 chiếc Stridsvagn 122 từ Thụy Điển (phiên bản sửa đổi của nguyên mẫu Leopard 2A5 đã được cấp phép);
31 chiếc M1 Abrams từ Mỹ.
Trên thực tế, họ đã hứa hẹn viện trợ nhiều hơn thế. Nhưng ... Hà Lan và Đan Mạch đã thay đổi quyết định (họ nói rằng bản thân họ chỉ còn rất ít), và Phần Lan, nước mong muốn gia nhập NATO, đã thay thế xe tăng bằng ba chiếc xe rà phá bom mìn.
Các loại xe tăng khác nhau có thể trở thành cơn đau đầu đối với Ukraina
Chuyên gia Bradley Bowman và Trung tá không quân Mỹ James Hesson tại Quỹ Bảo vệ các nền dân chủ (FDD) lo ngại rằng, việc các nước phương Tây chuyển giao 4 loại xe tăng khác nhau sẽ tạo ra rất nhiều khó khăn cho Kiev. Thực tế là các xe tăng NATO được chia thành nhiều loại với đặc tính vô cùng khác nhau, do đó sẽ tạo ra những thách thức lớn trong việc bảo dưỡng và sửa chữa. Trong điều kiện chiến đấu, điều này là rất nguy hiểm.
“Để đảm bảo các xe tăng này có thể hoạt động, Kiev cần phải thành lập các đơn vị bảo dưỡng, xây dựng kho bãi và tổ hợp hậu cần liên quan tới 4 loại xe tăng mới. Đây là một nhiệm vụ rất khó khi Ukraina cũng cần duy trì các cơ sở bảo trì cho các mẫu xe tăng hiện có”, - các chuyên gia lưu ý.
Ngoài ra cần phải cung cấp đạn xe tăng và phụ tùng thay thế. Nhưng... phụ tùng thay thế cho xe tăng Đức chỉ được sản xuất tại Đức. Đạn pháo cho xe tăng Challenger không phù hợp với Leopard và Abrams, mặc dù có cùng cỡ nòng. Xe tăng Leopard 1 được lắp pháo 105mm đã lỗi thời. Nhưng loại đạn như vậy hiện không được sản xuất ở phương Tây. Berlin đã cố gắng mua đạn pháo 105 mm từ Brazil, nhưng bị từ chối. Xe tăng của Mỹ có động cơ tua-bin khí, trong khi xe tăng của Anh, Đức và hầu hết xe tăng Ukraina có động cơ diesel. Theo đó, không có nghi ngờ gì rằng, Ukraina sẽ gặp khó khăn trong công tác sửa chữa, cung ứng nhiên liệu, dầu nhờn. Hơn nữa, chưa chắc là các động cơ "tinh xảo" của xe tăng phương Tây có thể "tiêu hóa" cùng một loại nhiên liệu mà xe tăng Ukraina "ăn được". Động cơ phương Tây không phải là động cơ diesel do Liên Xô thiết kế "sẽ chạy bằng mọi thứ cháy được"! Kết quả là, nhiên liệu cũng sẽ phải được vận chuyển từ châu Âu?
Chặng đường dài ra tiền tuyến
Việc vận chuyển xe tăng đến Ukraina cũng là một nhiệm vụ hậu cần khó khăn. Theo Tướng Jean-Claude Allard, cựu đại diện của Pháp tại Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ và là người đứng đầu các hoạt động của lực lượng NATO tại Kosovo, rất có thể những chiếc xe tăng này sẽ được vận chuyển đến biên giới Romania. Sau đó - đến Ukraina, những chi tiết được giữ bí mật nghiêm ngặt: đoàn xe tăng là một mục tiêu quá lớn. Theo New York Times, phương Tây sẽ phải tạo ra một "chắp vá" các tuyến đường bí mật. Các xuất phát điểm là Ba Lan, Slovakia và Đức. Và có chú ý đến “sự đa dạng” của các loại xe tăng, viện trợ như vậy cuối cùng sẽ ít được sử dụng.
Và NATO không vội vàng. Cho đến nay, chỉ có một vài chiếc Leopard 2A4 của Ba Lan đã đến Ukraina. Phần còn lại đang câu giờ: người Tây Ban Nha nói về nhu cầu sửa chữa xe tăng, người Đức phàn nàn rằng chỉ có 30% số xe tăng của Bundeswehr ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Người Mỹ cũng hoãn gửi Abrams "cho đến thời điểm tốt hơn". Theo Bộ trưởng Lục quân Hoa Kỳ Christine Wormuth, Mỹ sẽ mất hơn một năm để vận chuyển chúng đến Ukraina.
Còn tờ New York Times thì châm biếm: "Một dòng chảy xe tăng mà các nhà lãnh đạo phương Tây nói đến giống như một dòng chảy nhỏ giọt".
Tuy nhiên, những chiếc Leopard đầu tiên đã xuất hiện trong vùng chiến sự. Số lượng là bao nhiêu? - Hiện chưa rõ.