"Cú bẻ lái" không ngờ của Ngân hàng Nhà nước

Động thái đáng chú ý này được thực hiện sau sự sụp đổ của Silicon Valley Bank (SVB). Giới quan sát cho rằng, Việt Nam đang hết sức thận trọng trước các biến động từ bên ngoài.

Việc Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng vẫn quyết định giảm lãi suất bất chấp lạm phát đang gia tăng cho thấy thái độ dứt khoát nhưng cũng không kém phần linh hoạt, theo sát diễn biến tình hình thực tế, tránh những cú sốc tương tự như SVB hay ngân hàng Signature ở Việt Nam.

Ngay trong chiều 14/3, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã phát đi thông báo về việc điều chỉnh lãi suất điều hành.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) quyết định điều chỉnh các mức lãi suất, có hiệu lực từ ngày mai 15/3.

Cụ thể, thông cáo của NHNN cho biết, Quyết định số 313 /QĐ-NHNN ngày 14 tháng 3 năm 2023 về lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước đối với tổ chức tín dụng.

Quyết định số 314/QĐ-NHNN ngày 14 tháng 3 năm 2023 về mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế theo quy định tại Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30 tháng 12 năm 2016.

Theo đó, lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế giảm từ 5,5%/năm xuống 5,0%/năm.

Lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô đối với các nhu cầu vốn này giảm từ 6,5%/năm xuống 6,0%/năm.

Ngân hàng Nhà nước cho hay, hiện nay, nền kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, tiềm ẩn nguy cơ suy thoái, xung đột Nga-Ukraina tiếp tục kéo dài.

Kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại với nhiều bất trắc, lạm phát dù đã có dấu hiệu hạ nhiệt và qua đỉnh nhưng vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao tại nhiều nền kinh tế.

Trong khi đó, kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là hoạt động xuất khẩu do cầu thế giới chậm lại, các vấn đề tồn tại của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản chưa thể sớm giải quyết.

Tuy nhiên, thị trường tiền tệ ổn định, thanh khoản hệ thống tổ chức tín dụng dồi dào, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của nền kinh tế.

Thị trường ngoại tệ ổn định, thanh khoản thị trường thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ.

Thời gian qua, NHNN cũng đã triển khai các giải pháp đồng bộ để ổn định mặt bằng lãi suất, phấn đấu giảm lãi suất cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân.

Đến nay mặt bằng lãi suất dần ổn định; hiện lãi suất tiền gửi phát sinh mới của các ngân hàng thương mại khoảng 6,7%/năm và lãi suất cho vay phát sinh mới của các NHTM ở mức khoảng 9,4%/năm, trong đó nhiều ngân hàng đã giảm lãi suất tiền gửi và cho vay.

NHNN đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 cho từng tổ chức tín dụng.

Đồng thời, việc điều chỉnh giảm trần lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên xuống 5,0%/năm tạo điều kiện để doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn vay với chi phí thấp hơn trong các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ.

Cũng cần lưu ý rằng, việc giảm lãi suất điều hành là bước đi quan trọng, định hướng cho xu hướng giảm lãi suất của thị trường trong thời gian tới, qua đó định hướng tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay, đồng hành cùng doanh nghiệp và người dân góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Mặc dù vậy, Ngân hàng Nhà nước không chủ quan với áp lực lạm phát gia tăng trong bối cảnh lạm phát 2 tháng đầu năm 2023 đã tăng sát mức mục tiêu 4,5% ngay từ đầu năm 2023.

Thêm nữa, lạm phát toàn cầu được dự báo tiếp tục duy trì ở mức cao; các ngân hàng Trung ương lớn tiếp tục tiến trình thắt chặt chính sách tiền tệ, điều chỉnh tăng và neo giữ lãi suất ở mức cao, đặc biệt là động thái của Fed trong cuộc họp tới đây (ngày 21-22/3/2023) trước mức độ ảnh hưởng của sự kiện Ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) phá sản tại Mỹ.

Sự kiện sụp đổ của ngân hàng Thung lũng Silicon (Silicon Valley Bank - SVB) và ngân hàng Signature có trụ sở tại New York tuần trước đã gây ra cuộc khủng hoảng lớn nhất trong ngành ngân hàng ở Mỹ kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Ngay sau vụ phá sản của SVB, Goldman Sachs và Wells Fargo dự đoán Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ kết thúc chu kỳ tăng lãi suất vào ngày 22/3 này, trong khi nhóm chuyên gia của JP Morgan và Oxford Economics nhận định Fed vẫn duy trì mức tăng lãi suất nhưng sẽ bớt "diều hâu" hơn.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước còn nhiều biến động, bất trắc, NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường trong và ngoài nước để tiếp tục điều chỉnh các mức lãi suất điều hành qua đó góp phần thực hiện chủ trương giảm lãi suất cho vay đối với nền kinh tế của Quốc Hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ khi điều kiện thị trường thuận lợi.

Theo nhiều phân tích từ các công ty chứng khoán, từ tháng 1/2023, NHNN Việt Nam đã chủ động tăng mua ngoại tệ từ các tổ chức tín dụng để bổ sung dự trữ ngoại hối và đưa lượng lớn tiền đồng vào lưu thông.

Số liệu từ CTCP Chứng khoán MB (MBS) cho thấy Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã mua vào 3,5 tỷ USD, qua đó khiến cho lượng dự trữ ngoại hối quốc gia được bổ sung đáng kể sau chuỗi ngày phải bán ra nhằm bình ổn thị trường tỷ giá và tạo ra lượng tiền đồng dồi dào trong hệ thống thanh khoản.

VNDirect lưu ý việc đồng USD suy yếu đã góp phần giảm áp lực lên tỷ giá VND trong tháng 1/2023. Cụ thể, vào ngày 31/1/2023, tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng giảm xuống còn 23.450, từ mức 23.633 hồi 31/12/2022.

VNDirect cũng ước tính, NHNN đã mua vào khoảng 3,6 tỷ USD dự trữ ngoại hối kể từ đầu năm 2023. Việc gia tăng dự trữ ngoại hối giúp đồng VND mạnh lên cũng như hỗ trợ thanh khoản cho nền kinh tế.