Với tốc độ tăng trưởng GDP năm 2022 đạt 8%, Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới, đồng thời lọt top các quốc gia đang phát triển có tiềm lực mạnh.
Trong bối cảnh chiến tranh thương mại Trung – Mỹ, Việt Nam là nước hưởng lợi khi nhận được thị phần lớn nhất trong chuỗi cung ứng của Hoa Kỳ. Điều này đã tạo ra việc làm, tăng trưởng xuất khẩu và thúc đẩy phát triển trong lĩnh vực sản xuất.
Sự trỗi dậy của các nền kinh tế mới
Insider Monkey cho biết, cả thế giới phải đối mặt với những thách thức to lớn trong năm 2022 vì dịch Covid-19 và cuộc xung đột ở Ukraina. Tình trạng khủng hoảng lương thực, năng lượng, lạm phát và nợ toàn cầu đã tác động tiêu cực đến nhóm nước đang phát triển, những quốc gia dựa vào tín dụng toàn cầu giá rẻ để tăng trưởng. Tuy nhiên, trong bối cảnh đó đã nổi lên một số quốc gia đạt bước tiến đáng kể trong phát triển kinh tế, mà Việt Nam là một trong số đó.
Các nước đang phát triển tập trung chủ yếu ở châu Á và châu Phi. Đây là khu vực trải qua quá trình đô thị hóa, tăng dân số đáng kể trong suốt vài thập kỷ qua. Năm 2021, Ấn Độ là nước phát triển nhanh nhất châu Á. Mặc cho thách thức do Covid-19, nước này vẫn đạt tốc độ tăng GDP là 8,7% cho giai đoạn 2021 - 2022.
Sự trỗi dậy của các nền kinh tế mới đã gây bất ngờ cho giới kinh doanh. Các quốc gia từng bị xem là nghèo hoặc kém phát triển lại đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây.
Từ những năm 1990, Việt Nam chứng kiến tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng nhờ sản xuất và đầu tư cơ sở hạ tầng. Năm 2022, tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt 8%, đưa nước này trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới.
Năm 2021, GDP của Việt Nam đạt 366,1 tỷ USD. Từ 2002 - 2021, GDP bình quân đầu người tại Việt Nam đã tăng 3,6 lần, đạt gần 3.700 USD. Tỷ lệ nghèo, dựa trên ngưỡng 3,65 USD/ngày được điều chỉnh theo sức mua tương đương vào năm 2017, đã giảm từ 14% năm 2010 xuống còn 3,8% năm 2020.
Thành tích “thần kỳ” của Việt Nam phầ chủ yếu đến từ lĩnh vực sản xuất, đặc biệt tập trung vào định hướng xuất khẩu sản phẩm, Insider Monkey nhận định.
Với tỷ lệ thay đổi % tăng trưởng năm 2023 là 5,8%, Việt Nam xếp hạng 15 trong nhóm quốc gia đang phát triển có tỷ lệ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất. Fiji, Maldives, Senegal, Libya và Guyana là 5 quốc gia ghi nhận sự phát triển mạnh nhất trong giai đoạn này.
Đồng USD đang mất đi vị thế
Nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS, gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phim, là những nền kinh tế được công nhận vì tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và là nơi sinh sống của gần 40% dân số thế giới, chiếm 1/4 diện tích đất liền.
Các nước trong khối BRICS gần đây cho thấy họ sẵn sàng tạo ra loại tiền tệ dự trữ toàn cầu mới. Điều này đặt ra thách thức tiềm ẩn với sự thống trị toàn cầu của đồng đô la Mỹ. Nó minh chứng cho mong muốn ngày càng tăng của các nền kinh tế mới nổi nhằm giảm sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh và tăng cường sử dụng đồng tiền của họ trong quan hệ thương mại quốc tế.
Ngoài ra, BRICS và SCO (Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, được lãnh đạo bởi Trung Quốc, Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan) đang tiến gần hơn đến cái gọi là sự phi USD hóa, với sự tập trung ngày càng cao vào việc sử dụng đồng nội tệ tron thanh toán.
Cựu Tổng Thư ký SCO Vladimir Norov cho biết, năm 2022, các thành viên tổ chức này đã làm việc để chuyển đổi dần dần sang thanh toán bằng đồng nội tệ. Điều này phản ánh xu hướng rộng lớn hơn là đồng USD đang dần không còn là đồng tiền thương mại thống trị toàn cầu.
Tờ Times of India thì cho rằng, động lực thay đổi của kinh tế toàn cầu thể hiện ở việc tỷ trọng GDP của các quốc gia G7, tính theo sức mua tương đương (PPP), đã giảm từ 50,42% GDP thế giới năm 1982 xuống còn 30,39% vào năm 2022. Trong khi đó, tỷ trọng GDP của các nước khối BRICS đã tăng từ 10,66% năm 1982 lên 31,59% vào năm 2022.
Đặc biệt, sự không chắc chắn trong thương mại toàn cầu đang đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế của các nước đang phát triển, nhất là trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.
Trước tình hình đó, Việt Nam là nước hưởng lợi khi nhận được thị phần lớn nhất trong chuỗi cung ứng của Mỹ ở mức 20%. Sự thay đổi trên đã tạo ra việc làm, tăng trưởng xuất khẩu và thúc đẩy phát triển trong lĩnh vực sản xuất của đất nước.
Tập đoàn Amazon.com, Inc. gia nhập thị trường Việt Nam vài năm trước, hỗ trợ 140 doanh nghiệp thương mại điện tử trực tuyến tại địa phương. Tập đoàn này cũng đã ký kết thỏa thuận với Chính phủ Việt Nam vào năm 2022 để đào tạo 10.000 nhà bán lẻ trực tuyến địa phương trong vòng 5 năm tiếp theo, nhằm bán hàng cho khách hàng toàn cầu của công ty.
Insider Monkey cho hay, các nước đang phát triển tăng trưởng nhanh nhất được xác định khi áp dụng định nghĩa của Quỹ tiền tệ quốc tế IMF dựa trên dự đoán tỷ lệ phần trăm thay đổi hàng năm trong tăng trưởng GDP thực tế năm 2023.
Các quốc gia có GDP dưới 1 tỷ USD bị loại trừ do “không quan trọng về mặt kinh tế trên phạm vi toàn cầu”, ngay cả khi họ đang phát triển với tốc độ nhanh.
Danh sách đầy đủ 16 quốc gia thuộc nhóm nước đang phát triển tăng trưởng nhanh nhất (theo thứ tự từ thấp đến cao) gồm Uganda, Việt Nam, Campuchia, Ấn Độ, Philippines, Benin, Niger, Ethiopia, Rwanda, Bờ Biển Ngà, Congo, Fiji, Maldives, Senegal, Libya và Guyana.