Trong quá trình sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính này, Bộ Nội vụ ước tính, số cán bộ, công chức cấp xã dôi dư là 48.951 người. Người hoạt động không chuyên trách cấp xã dôi dư là 27.972 người.
Quốc hội chuẩn bị thông qua nghị quyết sáp nhập huyện, xã
Từ ngày 9 – 12/5, Ủy ban Thường vụ Quốc sẽ hội họp phiên 23, cho ý kiến và thảo luận nhiều nội dung quan trọng.
Tại phiên họp này, các đại biểu sẽ xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2023 - 2030.
Theo lịch trình làm việc, chiều 10/5, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà sẽ đọc tờ trình Chính phủ về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2023 - 2030.
Sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội sẽ trình bày báo cáo thẩm tra. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thảo luận và biểu quyết thông qua dự thảo nghị quyết.
Trong Dự thảo Nghị quyết có nội dung quy định rõ các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2023-2030.
Theo đó, các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã được sắp xếp lại bao gồm những nơi đồng thời có diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% tiêu chuẩn quy định.
Bộ Nội vụ ghi nhận, hiện cả nước có 52 đơn vị hành chính cấp huyện (chiếm 7,38%) và 1.037 đơn vị hành chính cấp xã (chiếm 9,78%) có cả 2 tiêu chuẩn về dân số và diện tích tự nhiên chưa đạt 70%. Các đơn vị này đều thuộc diện phải sáp nhập trong vòng 3 năm sắp tới.
Ngoài ra, các đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% tiêu chuẩn quy định cũng phải sắp xếp.
Đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn quy định cũng cần được sáp nhập.
Các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2026-2030 gồm những huyện, xã đồng thời có diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% tiêu chuẩn quy định.
Đơn vị hành chính cấp huyện có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% tiêu chuẩn quy định; đơn vị hành chính cấp xã có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn quy định sẽ được sáp nhập trong giai đoạn 2026-2030.
Cũng trong dự thảo Nghị quyết, Chính phủ cũng khuyến khích sắp xếp các đơn vị hành chính không thuộc diện sắp xếp nêu trên để giảm số lượng đơn vị, tăng quy mô, tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, tạo thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước và đời sống của Nhân dân.
Dôi dư gần 77.000 cán bộ, nhân sự không chuyên trách cấp xã
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, số lượng huyện, xã phải sắp xếp, sáp nhập tới đây là rất lớn.
Trong giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030, Bộ Nội vụ dự kiến số cán bộ, công chức cấp xã dôi dư sau khi sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính là 48.951 người. Người hoạt động không chuyên trách cấp xã dôi dư là 27.972 người.
Theo lãnh đạo Bộ Nội vụ, Chính phủ đã đề xuất nhiều chính sách đột phá, mạnh tay ngay trong 2 dự thảo Nghị định về chính sách tinh giản biên chế; về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố sắp được ban hành.
Theo đó, trong dự thảo Nghị định về tinh giản biên chế, Bộ Nội vụ đưa ra hàng loạt chính sách mạnh nhằm khuyến khích, hỗ trợ một cách thỏa đáng đối với cán bộ, công chức, viên chức dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tự nguyện tinh giản biên chế ngay.
Dự kiến nguồn kinh phí để chi trả trợ cấp với các đối tượng cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách cấp xã dôi dư nghỉ ngay (nghỉ trước 60 tháng so với lộ trình sắp xếp) lên tới 9.732 tỷ đồng.
Ngoài kinh phí thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã do ngân sách địa phương bảo đảm, Chính phủ cũng đề xuất, chi ngân sách Trung ương hỗ trợ một lần cho các địa phương.
Cụ thể, Trung ương sẽ hỗ trợ địa phương bổ sung cân đối với định mức 20 tỷ đồng cho mỗi đơn vị hành chính cấp huyện được giảm và 500 triệu đồng cho mỗi đơn vị hành chính cấp xã được giảm.
Số tiền này sẽ dùng để hỗ trợ thực hiện xây dựng phương án, đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; tổ chức tuyên truyền, vận động; tổ chức lấy ý kiến cử tri; giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính…
Tiêu chuẩn đơn vị hành chính tại Việt Nam
Nghị quyết số 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quy định về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính tại Việt Nam. Nghị quyết này hiện đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị quyết số 27/2022, theo đó:
Huyện miền núi, vùng cao phải có diện tích 850km2 và dân số 80.000 người trở lên. Các huyện còn lại phải có diện tích 850km2 và 120.000 người trở lên.
Thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố phải có diện tích từ 150km2 và dân số từ 150.000 người trở lên.
Đơn vị hành chính cấp thị xã phải có diện tích từ 200km2 và dân từ 100.000 người trở lên
Đơn vị hành chính cấp quận phải phải có diện tích từ 35km2 và dân số từ 150.000 người trở lên.
Các xã miền núi, vùng cao phải có diện tích 50km2 và 5.000 người trở lên. Các xã còn lại phải có diện tích 30km2 và 8.000 người trở lên.
Đơn vị hành chính cấp phường phải có diện tích tự nhiên từ 5,5km2 trở lên, đồng thời có từ 15.000 người với phường thuộc quận, từ 5.000 người với phường thuộc thị xã. Thị trấn phải có điện tích từ 14km2 và 8.000 dân trở lên.