Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên của mình, người đứng đầu phái đoàn ngoại giao Nga tại ASEAN nói với Sputnik về thực trạng và triển vọng của sự hợp tác chiến lược giữa Nga và tổ chức khu vực này.
Sputnik: Thưa ông Evgeny Timofeevich Zagainov, xin ông cho biết về những phương hướng và nhiệm vụ chính trong quá trình phát triển quan hệ hợp tác với hiệp hội ở giai đoạn hiện nay?
– Như các bạn đều biết, đất nước chúng tôi có lịch sử hợp tác lâu dài với các quốc gia Đông Nam Á, và mối quan hệ rất chặt chẽ trên nhiều lĩnh vực có lịch sử lâu dài.
Tầm quan trọng của khu vực Đông Nam Á - một trong những khu vực phát triển năng động nhất – liên tục tăng lên trong những năm gần đây. Tôi xin đưa ra vài con số thống kê làm minh họa. Năm 2021, GDP của 10 nước thành viên ASEAN là 3,3 nghìn tỷ USD. Tức là, nếu coi khối ASEAN trong các số liệu thống kê này là một thực thể thống nhất, thì nó sẽ đứng thứ năm trên thế giới. Theo Ngân hàng Phát triển Châu Á, năm 2022, tốc độ tăng trưởng kinh tế của các nước Đông Nam Á đạt 5,5%, và năm nay, GDP của họ sẽ đạt gần 4 nghìn tỷ USD.
Trong nhiều thập kỷ qua, trong ASEAN đã hình thành một hệ thống hợp tác kinh tế và an ninh mở thành công, cho phép phát triển các cách tiếp cận đồng thuận, đảm bảo chủ nghĩa đa phương thực sự. Ở một mức độ lớn, điều này giải thích sức hấp dẫn ngày càng tăng của Hiệp hội trên thế giới.
Năm nay chúng ta kỷ niệm 5 năm nâng tầm quan hệ ASEAN-Nga lên Đối tác chiến lược. Một kế hoạch hành động toàn diện cho giai đoạn 2021-2025 đã được thông qua, cấu trúc của kế hoạch này phù hợp với ba cộng đồng ASEAN: chính trị và an ninh, kinh tế, hợp tác văn hóa xã hội.
Tôi xin giới thiệu một số lĩnh vực hợp tác cụ thể.
Tôi sẽ bắt đầu với các vấn đề chính trị và an ninh. Một trong những ưu tiên ở đây là công nghệ thông tin và truyền thông. Các kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực CNTT-TT (công nghệ thông tin và truyền thông - ed.) và trong lĩnh vực chống khủng bố đang được phối hợp.
Vào tháng 11-tháng 12 năm 2021, Nga và ASEAN đã tổ chức cuộc tập trận hải quân chung đầu tiên trên lãnh hải Indonesia, cuộc tập trận nhằm mục đích đảm bảo an ninh cho các hoạt động kinh tế hàng hải và vận tải biển dân sự trong khu vực.
Các quốc gia Đông Nam Á rất quan tâm đến đề xuất của chúng tôi nhằm hỗ trợ tăng cường tiềm năng nhân sự của các cơ quan thực thi pháp luật. Năm ngoái, gần 200 chuyên gia từ tất cả các quốc gia thành viên ASEAN đã tham gia các khóa đào tạo chống khủng bố và chống ma túy.
Nếu nói về sự hợp tác trong lĩnh vực kinh tế và tài chính, thì trong điều kiện hiện tại, ngày càng có nhiều mối quan tâm thảo luận về các vấn đề thanh toán bằng đồng nội tệ. Chúng tôi mong đợi một cuộc đối thoại thực chất về chủ đề này.
- Chuyển đổi số. Đây là một trong những hướng tương đối mới. Chúng tôi hy vọng rằng, vào tháng 6, các chuyên gia Nga sẽ tham gia cuộc họp của các nhóm công tác của các quan chức cấp cao ASEAN về vấn đề này. Mới đây, chúng tôi đã đề xuất với các đối tác trong Hiệp hội tổ chức một sự kiện chung về chủ đề thành phố thông minh.
- Năng lượng. Hiện tại, việc điều phối kế hoạch làm việc trong lĩnh vực này đang được hoàn thiện. Năm 2022, Giám đốc điều hành Trung tâm năng lượng ASEAN đã tham gia Tuần lễ Năng lượng Nga, đã tổ chức lễ ký kết ý định thư giữa Trung tâm năng lượng ASEAN và Cơ quan Năng lượng Nga.
- Phòng chống các bệnh truyền nhiễm. Trong ba năm qua, khoảng 80 chuyên gia từ các nước ASEAN đã tham gia các khóa học do Rospotrebnadzor tổ chức.
Một lĩnh vực hợp tác có tầm quan trọng đặc biệt là sự tương tác thông qua các tổ chức thanh niên. Bây giờ chúng tôi đề xuất tập trung vào các hoạt động tình nguyện. Đất nước chúng tôi đã tích lũy được kinh nghiệm phong phú trong lĩnh vực này và kinh nghiệm của Nga có thể hữu ích cho các cơ cấu thanh niên từ các nước Đông Nam Á.
Sputnik: Giáo dục cũng là một trong những lĩnh vực tương tác quan trọng giữa Nga và ASEAN. Hợp tác giáo dục đang phát triển như thế nào?
- Như chúng tôi được biết tại cuộc gặp các quan chức cấp cao, ASEAN đã hoàn thành việc điều phối kế hoạch làm việc để tương tác trong lĩnh vực này, và trong tương lai gần kế hoạch này sẽ bắt đầu được thực hiện.
Tôi muốn nói riêng về một dự án mới được triển khai trong năm nay tại Đại học Quan hệ quốc tế quốc gia Moskva (MGIMO). Đây là chương trình đào tạo bậc thạc sĩ dành cho các nước thành viên hiệp hội. Chương trình này liên quan đến việc giáo dục miễn phí cho sinh viên từ các nước trong khu vực, tiền vé máy bay đi và về, hỗ trợ chỗ ở. Chủ đề của chương trình đào tạo thạc sĩ cũng rất thú vị: "Chính trị và kinh tế trong quan hệ đối tác chiến lược Nga-ASEAN". Tức là, trong khuôn khổ chương trình này, Nga đề xuất đào tạo các chuyên gia, những người sau đó sẽ có nhu cầu và sẽ tham gia vào việc củng cố các mối quan hệ Nga-ASEAN và thực hiện các dự án mà hai bên đã vạch ra.
Sputnik: Indonesia đã tiếp nhận vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2023. Theo ông, thực tế này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến quá trình phát triển quan hệ giữa Nga và ASEAN?
- Chúng tôi luôn đánh giá cao nỗ lực của các nước trong khu vực đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN chủ động và đầy trách nhiệm.
Các quốc gia thành viên ASEAN luôn thực hiện chức năng chủ tịch của mình một cách có trách nhiệm và có tính chuyên nghiệp cao. Tất nhiên, lộ trình chiến lược của chúng tôi hướng tới tăng cường hợp tác với ASEAN không thay đổi tùy thuộc vào quốc gia cụ thể nào hiện đang làm chủ tịch, chúng tôi cố gắng làm việc xây dựng với tất cả các nước thành viên. Indonesia là một trong những đối tác tốt và lâu đời của Nga ở Đông Nam Á. Như các bạn đều biết, quốc gia này là một trong năm nước tham gia sáng lập tổ chức ASEAN, trong hơn 5 thập kỷ qua là một trong những đầu tàu trong quá trình hình thành và phát triển hiệp hội. Tầm quan trọng của Indonesia trong đời sống chính trị và kinh tế của khu vực, kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực ngoại giao, kinh nghiệm tổ chức các sự kiện quốc tế cấp cao, cùng với lòng hiếu khách - tất cả những điều này tạo nên kỳ vọng về việc Indonesia sẽ thúc đẩy ASEAN trở thành một khu vực năng động, mạnh mẽ.
Chủ đề của nhiệm kỳ Chủ tịch Indonesia là “Một ASEAN tầm vóc: Tâm điểm của tăng trưởng”. Và các kế hoạch đã được vạch ra cho năm 2023 cũng đầy tham vọng: gần 500 sự kiện khác nhau đã được lên kế hoạch. Indonesia đã công bố các ưu tiên trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2023, chẳng hạn như năng lượng và an ninh lương thực, chăm sóc sức khỏe, ổn định tài chính, chuyển đổi kỹ thuật số và các ưu tiên khác, và các vấn đề này đều là rất cấp bách và theo nhiều cách phù hợp với tầm nhìn của chúng tôi. Không còn nghi ngờ gì nữa, phía Indonesia có thể trông cậy vào sự hỗ trợ của chúng tôi trong các công việc ở những lĩnh vực này, cả trong các cấu trúc ASEAN và thông qua các liên hệ giữa Nga và ASEAN. Chúng tôi hy vọng rằng, kinh nghiệm và hoạt động của Indonesia với tư cách là chủ tịch hiệp hội sẽ góp phần tăng cường các mối liên hệ này.