Đây là một trong những vụ án tham nhũng nghiêm trọng nhất từ trước tới nay, gây ảnh hưởng lớn đến hình ảnh, uy tín của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển.
Hoãn phiên xử cựu trung tướng Nguyễn Văn Sơn và đồng phạm
Dự kiến theo kế hoạch ban đầu, ngày 31/5, Tòa án quân sự Thủ đô dự kiến mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án tham ô tài sản xảy ra tại Bộ tư lệnh Cảnh sát biển, Bộ Quốc phòng.
Trong vụ án này, 7 bị cáo cùng bị truy tố theo khoản 4 điều 353 bộ luật Hình sự, với khung hình phạt cao nhất là tử hình.
Các bị cáo bao gồm Nguyễn Văn Sơn, cựu trung tướng, cựu Tư lệnh; Hoàng Văn Đồng cựu trung tướng, cựu Chính ủy; Doãn Bảo Quyết, cựu thiếu tướng, cựu Phó chính ủy kiêm Chủ nhiệm chính trị; Phạm Kim Hậu, cựu thiếu tướng, cựu Phó tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng; Bùi Trung Dũng, cựu thiếu tướng, cựu Phó tư lệnh; Nguyễn Văn Hưng, cựu đại tá, cựu Cục trưởng Cục Kỹ thuật; và Bùi Văn Hòe, cựu thượng tá, cựu Phó trưởng phòng Tài chính.
Đây là một trong những vụ án tham nhũng nghiêm trọng nhất từ trước tới nay, bị phát hiện, xử lý tại Bộ tư lệnh Cảnh sát biển.
Tuy nhiên, trước khi phiên toà diễn ra, bị cáo Bùi Văn Hòe có mời thêm 2 luật sư bào chữa cho mình. Hai luật sư của bị cáo Hoè đề nghị hoãn phiên tòa để có thời gian để nghiên cứu hồ sơ bào chữa cho thân chủ. Do đó, tòa quyết định hoãn phiên xử và dự kiến mở lại vào ngày 27/6 tới.
Tư lệnh chỉ đạo cấp dưới rút ruột
Tháng 2/2019, Bộ Quốc phòng giao Bộ tư lệnh Cảnh sát biển dự toán ngân sách chi cho quản lý hành chính năm 2019 với tổng số 450 tỷ đồng. Sau đó khoàng 1 tháng, Thường vụ Đảng ủy Cảnh sát biển tổ chức họp phiên mở rộng, quyết nghị phân bổ cho Cục Kỹ thuật 150 tỷ đồng để mua sắm tập trung vật tư, thiết bị cung cấp cho các đơn vị.
Cũng từ khi đó, Tư lệnh Nguyễn Văn Sơn đã vạch ra kế hoạch “rút ruột” ngân sách, bằng cách yêu cầu Cục trưởng Cục Kỹ thuật Nguyễn Văn Hưng khi mua sắm phải rút ra 50 tỷ đồng, tức khoảng 1/3 kinh phí được phân bổ, để chuyển lại cho Bộ tư lệnh Cảnh sát biển sử dụng.
Nhận được chỉ đạo trái pháp luật của thủ trưởng, ông Hưng cho rằng Cục Kỹ thuật chưa bao giờ làm việc này, việc rút ra 50 tỷ đồng là số tiền rất lớn, khó làm, “phải thống nhất trong thủ trưởng Bộ tư lệnh thì Cục Kỹ thuật mới thực hiện”.
Đầu tháng 4/2019, tại phòng ăn của thủ trưởng Bộ tư lệnh Cảnh sát biển, ông Nguyễn Văn Sơn đã chủ động trao đổi việc “rút ruột” 50 tỷ đồng với những lãnh đạo cao nhất của Bộ tư lệnh, gồm Chính ủy Hoàng Văn Đồng, Phó chính ủy Doãn Bảo Quyết, Phó tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Phạm Kim Hậu và Phó tư lệnh Bùi Trung Dũng. Tất cả các lãnh đạo Bộ tư lệnh nói trên đều đồng ý và không có ý kiến gì khác.
Sau đó, Bộ Quốc phòng có điều chỉnh, giảm nguồn ngân sách phân bổ cho Bộ tư lệnh Cảnh sát biển năm 2019 xuống còn 444 tỷ đồng (giảm 6 tỷ so với thông báo). Để tạo điều kiện cho Cục trưởng Nguyễn Văn Hưng dễ dàng “rút ruột” 50 tỷ đồng, tướng Nguyễn Văn Sơn đã chỉ đạo Phó trưởng phòng Tài chính Nguyễn Văn Hòe cắt toàn bộ kinh phí bảo dưỡng, sửa chữa trang bị của 4 vùng cảnh sát biển để phân bổ thêm 20 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật.
Cuối tháng 4/2019, Thường vụ Đảng ủy Cảnh sát biển họp và ra quyết định phân bổ 179 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật, tăng 29 tỷ đồng so với dự kiến hồi tháng 3/2019.
“Nhiệm vụ thủ trưởng Bộ tư lệnh giao, phải hoàn thành”
Tháng 5/2019, ông Nguyễn Văn Sơn ký quyết định giao dự toán ngân sách 179 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật, tiếp tục yêu cầu Cục trưởng Nguyễn Văn Hưng rút lại 50 tỷ đồng cho Bộ tư lệnh.
Nhận lệnh từ cấp trên, ông Hưng yêu cầu 6 trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Kỹ thuật khi chi tiêu ngân sách phải rút lại số tiền mà tư lệnh đã chỉ đạo.
Trước yêu cầu này, các trưởng phòng nghiệp vụ đều than khó. Tuy nhiên, ông Hưng khẳng định, đây là “nhiệm vụ thủ trưởng Bộ tư lệnh giao, phải hoàn thành”, đồng thời đưa chỉ tiêu “rút ruột” ngân sách cho từng phòng, trong đó Phòng Quản lý kỹ thuật tàu cao nhất với 25 tỷ đồng, Phòng Xe máy thấp nhất với 50 triệu đồng.
Thực hiện chỉ đạo trên, các trưởng phòng nghiệp vụ đã phân chia nguồn ngân sách được giao thành 29 gói thầu, trong đó 9 gói chia nhỏ với giá trị dưới 10 tỷ đồng nhằm để cho các gói này thuộc thẩm quyền của Bộ tư lệnh Cảnh sát biển mà không cần báo cáo Bộ Quốc phòng.
Các trưởng phòng còn chủ động đặt vấn đề với nhà thầu, đề nghị nâng giá thiết bị, vật tư tại 24 gói thầu. Các trưởng phòng giải thích với nhà thầu rằng nguồn tiền từ việc nâng giá sẽ được sử dụng vào mục đích phúc lợi. Để có thể tham gia và trúng thầu, các nhà thầu đồng ý.
Từ tháng 12/2019 đến tháng 1/2020, sau khi nghiệm thu hợp đồng, các nhà thầu chuyển lại cho nhóm trưởng phòng của Cục Kỹ thuật tất cả 50 tỷ đồng. Riêng Trưởng phòng Xe máy phải tự bỏ ra 50 triệu đồng vì nhà thầu ban đầu hứa nhưng sau đó không chi “lại quả” theo thỏa thuận.
Các trưởng phòng nhận tiền rồi chuyển cho Cục trưởng Nguyễn Văn Hưng. Cục trưởng Hưng chuyển lại cho Tư lệnh Nguyễn Văn Sơn. Ông Sơn tiếp tục chia cho mình và các ông Hoàng Văn Đồng, Phạm Kim Hậu, Doãn Bảo Quyết, Bùi Trung Dũng, mỗi người 10 tỷ đồng.
Bất ngờ, khoảng 5 tháng sau khi thực hiện hành vi phạm tội, cựu thiếu tướng Phạm Kim Hậu, khi đó là Phó tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Bộ tư lệnh Cảnh sát biển, tự làm đơn kèm theo 2 file ghi âm gửi cơ quan chức năng thừa nhận tiêu cực của bản thân và phản ánh vi phạm một số thủ trưởng Bộ tư lệnh Cảnh sát biển.
Bộ Quốc phòng, Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương và Ủy ban Kiểm tra Trung ương lập tức vào cuộc xác minh. Đến tháng 1/2022, Cơ quan Điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đã khởi tố vụ án, khởi tố các bị can.
Trong số 7 bị cáo, ông Sơn bị cáo buộc có vai trò chính, với vai trò là người chủ mưu, khởi xướng. Đến nay, ông Sơn cùng 4 cựu thủ trưởng Bộ tư lệnh Cảnh sát biển đã nộp lại mỗi người 10 tỷ đồng để khắc phục hậu quả.