Người đứng đầu Bộ GTVT cũng hứa rằng, hoạt động đăng kiểm phương tiện thời gian tới sẽ ổn định trở lại, chậm nhất là không quá đầu tháng 7/2023.
"Sự cố đau xót"
Tại kỳ họp thứ 5, ngay trong phiên trả lời chất vấn tại Quốc hội sáng 8/6, cách Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng trả lời các câu hỏi của đại biểu Quốc hội xoay quanh ‘khủng hoảng’ của ngành đăng kiểm sau khi hàng loạt cựu lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam, giám đốc các trung tâm đăng kiểm, đăng kiểm viên bị bắt vì nhận hối lộ, có sai phạm trong lĩnh vực đăng kiểm, cho thấy sự thẳng thắn của vị tư lệnh ngành.
Trước đó, đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng GTVT, nữ đại biểu đoàn Quảng Ninh Trần Thị Kim Nhung đã hỏi thẳng về trách nhiệm của Bộ GTVT trong việc chậm phản ứng, khiến các trung tâm đăng kiểm chậm hoạt động trở lại do thiếu đăng kiểm viên.
"Bộ không chủ động, chưa kịp thời phối hợp với các cơ quan để giải quyết", - bà Nhung nói và đề nghị Chính phủ làm rõ trách nhiệm trong vụ việc này.
Đáp lại, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, sự việc xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng như các trung tâm đăng kiểm ở Việt Nam thời gian qua là một “sự cố hết sức đau xót” đối với lĩnh vực đăng kiểm nói riêng cũng như ngành giao thông vận tải nói chung.
"Bộ có trách nhiệm cùng với Cục Đăng kiểm Việt Nam về những sai phạm xảy ra trong hoạt động đăng kiểm", - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận.
Tư lệnh ngành GTVT cho hay, đã trao đổi với lãnh đạo Bộ Công an để có phương án giải quyết tốt nhất.
Ông Thắng cũng cho biết thêm, về nguyên tắc điều tra, cơ quan Công an không trao đổi trước với Bộ GTVT. Do vậy, với tinh thần khi xảy ra ở đâu, Bộ Giao thông vận tải trực tiếp trao đổi, báo cáo Bộ trưởng Bộ Công an để có phương án giải quyết.
Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV: Quốc hội tiếp tục chất vấn lĩnh vực giao thông vận tải
© TTXVN - Bùi Doãn Tấn
Bộ GTVT cũng có văn bản đề nghị Bộ Công an tạo điều kiện, việc thu giữ máy móc, thiết bị và tài liệu niêm phong để phục vụ cho công tác điều tra có thể làm sớm, làm nhanh, sau đó bàn giao lại cho trung tâm kiểm để Cục Đăng kiểm tiếp quản và bố trí lực lượng.
Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ GTVT cũng thừa nhận rằng, 75% trung tâm đăng kiểm hiện nay là của các doanh nghiệp tư nhân, nên "không phải muốn khôi phục lại là khôi phục được".
Đặc biệt, lực lượng bị khởi tố, bắt giam ở các trung tâm đăng kiểm chủ yếu là nhân lực chủ chốt, đăng kiểm viên bậc cao, thường mỗi trung tâm chỉ có một người và thường giữ vai trò lãnh đạo của trung tâm. Ông Thắng cũng cho biết để đào tạo được một đăng kiểm viên bậc cao cần 1-1,5 năm.
Ngành đăng kiểm sẽ sớm hoạt động ổn định trở lại
Liên quan đến chất vấn của đại biểu về hoạt động đăng kiểm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, đến thời điểm này chỉ còn 2 tỉnh là Hòa Bình và Bắc Kạn chưa trở lại hoạt động do thiếu cán bộ, đăng kiểm viên.
Thực tế, cần hiểu rằng, cả nước chỉ có khoảng 2.000 đăng kiểm viên, nhưng đến nay đã mất gần 1/3 số người bị khởi tố. Trong khi đó, để tuyển dụng được một đăng kiểm viên mất rất nhiều thời gian đào tạo, tuyển dụng và trải qua nhiều bước trong một năm để cấp chứng chỉ.
Bộ trưởng Thắng cho hay, ông đã trực tiếp làm việc với địa phương và Bộ đã trực tiếp đào tạo nhân lực do địa phương giới thiệu để thi tuyển, cấp chứng chỉ để có thể giữ chức vụ lãnh đạo của Trung tâm đăng kiểm.
Còn về đăng kiểm viên, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với Sở Giao thông vận tải tỉnh Hòa Bình chuẩn bị đầy đủ, dự kiến sẽ sớm mở lại Trung tâm đăng kiểm này.
Thêm nữa, để khắc phục tình trạng quá tải ở các trung tâm đăng kiểm, Bộ Giao thông Vận tải đã đề nghị Bộ Công an, Bộ Quốc phòng hỗ trợ lực lượng đăng kiểm viên. Bộ GTVT cũng đã huy động đăng kiểm viên ở các trung tâm toàn quốc vào làm việc tại các nơi đang thiếu hụt. Nhiều người phải làm việc cả ngày nghỉ, không có ngày Tết.
Hiện nay, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã chuẩn bị được 350 nhân lực đăng kiểm viên. Sắp tới, Bộ sẽ trình Thủ tướng điều chỉnh lại văn bản quy định hoạt động đăng kiểm, để không nhất thiết một dây chuyền cần đủ ba đăng kiểm viên.
"Nhân lực phục vụ thời gian tới chắc chắn sẽ đầy đủ. Tôi cam kết hết tháng 6, chậm nhất không quá đầu tháng 7 hoạt động đăng kiểm sẽ trở lại bình thường", - Bộ trưởng hứa.
Siết chặt các quy định đăng kiểm
Tại phiên tranh luận, đại biểu Lý Văn Huấn (Thái Nguyên) cũng nêu vấn đề về chất lượng thanh tra, nhất là công tác thanh tra liên quan đến hoạt động đăng kiểm.
Ông Huấn hỏi Bộ trưởng rằng, chất lượng thanh tra do năng lực của cán bộ thanh tra hay do nể nang, né tránh hay do một áp lực gì khác mà qua thanh tra không phái hiện vi phạm gì khác để cơ quan điều tra khởi tố?
Trả lời ĐBQH, Bộ trưởng Thắng cho rằng, đây là một trong những tồn tại, nguyên nhân khiến xảy ra sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm.
Ông Thắng lý giải, đặc thù của hoạt động đăng kiểm là tương đối khép kín, nên khi thanh tra tiến hành kiểm tra, chỉ kiểm tra được trên hồ sơ.
"Trong khi sai phạm lại không nằm trên hồ sơ, hồ sơ rất đẹp nhưng vẫn xảy ra sai phạm", - Bộ trưởng cho biết.
Thực tế, đăng kiểm có hệ thống công nghệ thông tin để kiểm tra các yếu tố liên quan đến phương tiện, nhưng độ bảo mật của hệ thống này chất lượng kém, phần mềm bị can thiệp để thay đổi kết quả.
Ngoài ra, việc nhận tiền, tham ô, tham nhũng cũng được thực hiện bên ngoài nên thanh tra cũng gặp khó khăn khi phát hiện. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận việc thanh tra thời gian qua làm không hết trách nhiệm.
"Việc đi kiểm tra có thực chất không? Đã nâng cao trình độ của các thanh tra viên chưa? Khi tôi nhận nhiệm vụ thì có 2 việc tôi yêu cầu làm ngay đó là thanh tra hệ thống đăng kiểm và thanh tra hoạt động đào tạo, cấp phép lái xe. Anh em báo cáo lại là có nội dung không làm được, chi có thể kết luận là có dấu hiệu vi phạm, can thiệp hệ thống giám sát thời gian, quãng đường lái xe. Tôi nhấn mạnh rằng điều này do thanh tra chưa làm hết trách nhiệm. Tại sao Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an làm được mà thanh tra ngành không làm được? Tôi yêu cầu tập trung lực lượng để làm và từng bước khắc phục tình trạng này", - ông Thắng trình bày thẳng thắn.
Lý giải thêm về nguyên nhân sai phạm khi xã hội hóa hàng loạt trung tâm đăng kiểm, nhiều xe hết niên hạn vẫn được đưa vào sử dụng, Bộ trưởng Thắng cho biết một trong những nguyên nhân là không phản ứng kịp thời khi các quy định pháp luật thay đổi liên quan đến lĩnh vực đăng kiểm.
Ông dẫn chứng khi Bộ GTVT tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định 139 thì Luật Quy hoạch có hiệu lực, trong khi Nghị đinh 139 có nội dung liên quan đến quy hoạch đăng kiểm. Khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thì đương nhiên các quy hoạch ngành hết hiệu lực. Khi đó, các trung tâm đăng kiểm ở các địa phương nở rộ, thậm chí vượt quá số lượng trong quy hoạch đến năm 2030.
Việc này, theo lãnh đạo Bộ GTVT, cũng gây nên tình trạng cạnh tranh không lành mạnh. Nhiều xe hết niên hạn vẫn được đưa vào sử dụng liên quan đến yếu tố tham nhũng, đạo đức của các lãnh đạo Cục đăng kiểm đến trung tâm đăng kiểm. Khi đã cấu kết thì ảnh hưởng đến công tác thanh tra, giám sát.
"Tới đây, chúng tôi cũng giám sát việc mở các trung tâm đăng kiểm ở các địa phương, siết chặt lại quy định liên quan đến công tác đăng kiểm", - Bộ trưởng Bộ GTVT khẳng định.
Ông cho hay, sắp tới đây, còn ba việc cần xử lý để hoạt động đăng kiểm trở lại bình thường. Thứ nhất là điều chỉnh cơ chế tài chính theo hướng loại bỏ giá đăng kiểm ra khỏi danh mục giá do nhà nước quản lý, bởi việc này cần để thị trường quyết định. Thứ hai, ngành Giao thông Vận tải cũng đang tập trung đào tạo đăng kiểm viên để trong ba tháng có đủ lực lượng bố trí đủ cho tất cả trung tâm đăng kiểm. Thứ ba, công nghệ thông tin cần được ứng dụng mạnh mẽ để giảm công việc thủ công; việc đăng ký, đăng kiểm, thanh toán được thực hiện qua mạng, không còn xếp hàng như trước.
"Ngay từ khi về nhận công tác, tôi chủ động nghiên cứu để điều chỉnh các quy định đăng kiểm phù hợp với thông lệ quốc tế, tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân", - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng trả lời trước Quốc hội.