Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 5, với đa số đại biểu biểu quyết tán thành, 469/475 đại biểu có mặt tham gia biểu quyết, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng thủ dân sự. Trong đó lựa chọn phương án lập Quỹ phòng thủ dân sự trước khi có thảm họa, sự cố.
Đây là vấn đề còn có ý kiến khác nhau khi Quốc hội thảo luận về dự án Luật. Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết trên cơ sở ý kiến đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã xây dựng 2 phương án xin ý kiến đại biểu.
Phương án 1 là lập ngay Quỹ để kịp thời sử dụng trong tình trạng thảm họa, sự cố; phương án 2 là chỉ lập Quỹ khi có tình huống khẩn cấp, do Thủ tướng quyết định. Kết quả, có 68,36% (255 đại biểu) tán thành phương án 1.
Kết quả, đại đa số đại biểu đồng tình với việc có Quỹ phòng thủ dân sự (cả phương án 1 và phương án 2 đều xác định có quỹ). Do đó việc thành lập Quỹ phòng thủ dân sự là cần thiết.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, quy định nội dung của phương án 1. Theo đó, Quỹ phòng thủ dân sự là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, được thành lập ở trung ương và cấp tỉnh để huy động nguồn lực xã hội để hỗ trợ hoạt động phòng thủ dân sự.
Quỹ được sử dụng cứu trợ khẩn cấp về lương thực, nước uống, thuốc chữa bệnh và các nhu yếu phẩm thiết yếu… Quỹ này được hình thành từ đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước; nguồn điều tiết từ các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có liên quan.
Chính phủ quy định chi tiết việc thành lập, quản lý, sử dụng Quỹ phòng thủ dân sự; việc điều tiết giữa Quỹ phòng thủ dân sự và các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có liên quan đến hoạt động ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa.
Về cấp độ phòng thủ dân sự, có ý kiến đề nghị làm rõ về tính chất nghiêm trọng của tình trạng khẩn cấp, tình trạng chiến tranh so với sự cố, thảm họa ở các cấp độ. Có ý kiến cho rằng các biện pháp phòng thủ dân sự trong tình trạng khẩn cấp và trong tình trạng chiến tranh, thiết quân luật là chưa phù hợp.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới cho biết, tính chất nghiêm trọng của tình trạng khẩn cấp, tình trạng chiến tranh đã được quy định trong Pháp lệnh tình trạng khẩn cấp, Luật Quốc phòng. Do đó, các biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp, tình trạng chiến tranh không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật này.
Luật quy định phòng thủ dân sự có 3 cấp độ. Trong đó, Chủ tịch UBND cấp huyện ban bố, bãi bỏ phòng thủ dân sự cấp độ 1 trên địa bàn quản lý; Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban bố, bãi bỏ phòng thủ dân sự cấp độ 2 trên địa bàn quản lý; Thủ tướng ban bố, bãi bỏ phòng thủ dân sự cấp độ 3.
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024.