Theo bà Nguyễn Thị Thanh, Trưởng Ban Công tác đại biểu cho biết, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số phiếu đánh giá “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức.
Lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp cuối năm nay
Chiều 6/9, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh đã trình bày báo cáo về yêu cầu và những nội dung chủ yếu trong công tác triển khai Nghị quyết số 96/2023/QH15 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn.
Theo Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh, lấy phiếu tín nhiệm và bỏ phiếu tín nhiệm là một trong những hình thức hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND được quy định trong Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.
“Quốc hội, HĐND đã 3 lần tiến hành lấy phiếu tín nhiệm vào năm 2013, 2014 và lần lấy phiếu tín nhiệm gần đây nhất vào năm 2018. Việc lấy phiếu tín nhiệm đã thu được những kết quả bước đầu quan trọng”, - theo bà Thanh.
Quy định về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn đã được quan tâm sửa đổi qua các khóa Quốc hội để dần hoàn thiện và đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực tiễn.
Ngày 23/6/2023 vừa qua, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 96/2023/QH15 thay thế Nghị quyết số 85/2014/QH13 nhằm kịp thời thể chế hóa Quy định số 96-QĐ/TW ngày 02/02/2023 của Bộ Chính trị và một số quy định của pháp luật liên quan đến lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội, HĐND.
Nghị quyết gồm có 22 điều, so với Nghị quyết số 85/2014/QH13, giữ nguyên 2 điều, sửa đổi, bổ sung 16 điều và bổ sung 04 điều mới; có 7 phụ lục trong đó bổ sung 2 phụ lục mới.
Căn cứ quy định tại Điều 9 Nghị quyết số 96/2023/QH15, Quốc hội sẽ tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn vào Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV và HĐND cấp tỉnh, cấp huyện tổ chức lấy phiếu tín nhiệm vào kỳ họp cuối năm 2023.
Đã có danh sách dự kiến
Bà Thanh nêu rõ, Ban Công tác đại biểu sẽ tham mưu Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Kế hoạch tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV.
“Hiện tại, Ban Công tác đại biểu đã rà soát, lập danh sách dự kiến người được lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội”, - Trưởng ban Công tác đại biểu thông tin.
Ban Công tác đại biểu cũng đề nghị Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố tiếp tục phổ biến, quán triệt nội dung Nghị quyết số 96/2023/QH15 ngày 23/6/2023 của Quốc hội đến cấp huyện, các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan và đại biểu HĐND; ban hành Kế hoạch tổ chức lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu.
Báo cáo kết quả lấy phiếu tín nhiệm ở cấp tỉnh và tổng hợp kết quả lấy phiếu tín nhiệm của HĐND cấp huyện báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đồng thời công khai kết quả lấy phiếu tín nhiệm theo quy định tại Nghị quyết số 96/2023/QH15.
Theo bà Nguyễn Thị Thanh, Nghị quyết số 96/2023/QH15 đã quy định đầy đủ, rõ ràng về các nội dung liên quan đến việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn.
Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ không ban hành văn bản hướng dẫn việc lấy phiếu tín nhiệm tại HĐND như nhiệm kỳ 2016-2021.
Thay vào đó, trong quá trình tổ chức thực hiện Nghị quyết số 96/2023/QH15, nếu có phát sinh khó khăn, vướng mắc, thì các địa phương kịp thời phản ánh để Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất hướng dẫn thi hành.
Tín nhiệm thấp có thể chủ động xin từ chức
Nêu một số điểm mới trong Nghị quyết số 96/2023/QH15, bà Nguyễn Thị Thanh cho biết, Nghị quyết đã bổ sung đối tượng được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với chức danh Tổng Thư ký Quốc hội, đồng thời, bỏ chức danh Ủy viên Thường trực của HĐND cấp tỉnh, cấp huyện.
Theo quy định mới thì không lấy phiếu tín nhiệm ở HĐND cấp xã. Không lấy phiếu tín nhiệm đối với người đã có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu hoặc được bầu, bổ nhiệm trong năm lấy phiếu tín nhiệm.
Ngoài ra, cũng sẽ không lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh Chủ tịch UBND quận tại TP Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh vì đây là chức danh do Chủ tịch UBND thành phố bổ nhiệm.
Liên quan đến căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm, Nghị quyết số 96 đã quy định chi tiết nội dung của các tiêu chí đánh giá về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, việc chấp hành Hiến pháp và pháp luật; về kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao, phù hợp với đối tượng được lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội, HĐND.
Nghị quyết 96 bổ sung 1 điều quy định về các hành vi bị nghiêm cấm nhằm đảm bảo việc lấy phiếu tín nhiệm được thực hiện khách quan, minh bạch và đúng pháp luật, phản ánh thực chất kết quả tín nhiệm của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
Thể chế hóa Quy định số 96-QĐ/TW, nghị quyết của Quốc hội quy định người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số phiếu đánh giá “tín nhiệm thấp” có thể xin từ chức.
Trường hợp không xin từ chức thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội, Thường trực HĐND tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số phiếu đánh giá “tín nhiệm thấp” trở lên thì trình Quốc hội, HĐND tiến hành miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất.