Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết tiến độ phân bổ, sử dụng nguồn lực thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia năm 2022 tại trung ương và các cấp địa phương đều chậm.
Nhiều khó khăn, vướng mắc được ông Dũng đề cập như vướng mắc về thể chế, chính sách trong việc áp dụng quy định của một số luật chuyên ngành.
Bên cạnh đó, theo ông Dũng còn có vướng mắc mang tính đặc thù của một địa phương, chưa phù hợp với mặt bằng pháp lý áp dụng chung trên cả nước.
Để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn liên quan đến áp dụng quy định của một số luật chuyên ngành, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trình Quốc hội bổ sung một số giải pháp chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết có 5 nhóm giải pháp được đề xuất là: Về thẩm quyền quyết định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất; sử dụng ngân sách nhà nước hỗ trợ chủ trì liên kết (doanh nghiệp, hợp tác xã), nhóm hộ gia đình thực hiện phát triển sản xuất và việc quản lý tài sản hình thành sau hỗ trợ; Giao danh mục dự án, công trình quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp thực hiện theo cơ chế đặc thù trong giao kế hoạch đầu tư công trung hạn; Giao dự toán kinh phí sự nghiệp nguồn ngân sách trung ương hằng năm; Cơ chế ủy thác nguồn vốn ngân sách nhà nước qua hệ thống ngân hàng để hỗ trợ thực hiện các Chương trình Mục tiêu Quốc gia.
Ngoài ra, Chính phủ đề xuất kéo dài thời hạn thực hiện, giải ngân đến hết 31/12/2024 đối với vốn ngân sách Nhà nước của các chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân hết trong năm 2023, để đảm bảo đủ nguồn lực cho địa phương tiếp tục triển khai thực hiện.
Thí điểm phân cấp cho cấp huyện chủ động quyết định, điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn, danh mục dự án đầu tư thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, cũng là một đề xuất được Chính phủ trình lên.
Sẽ kéo dài thời gian thực hiện giải ngân nguồn vốn đầu tư?
Nhất trí với các biện pháp, đề xuất của Đoàn Giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng cần có sự thay đổi trong cách quản lý các Chương trình Mục tiêu Quốc gia, đẩy mạnh phân cấp, nâng cao trách nhiệm của chính quyền các cấp, chú ý cân bằng giữa vốn sự nghiệp với vốn đầu tư; đồng thời cần thay đổi cách triển khai theo hướng giảm thiểu, làm gọn nhẹ các thủ tục để người dân dễ dàng tiếp cận.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng cho biết các quy định của pháp luật về tổ chức tín dụng, tài chính, hỗ trợ lãi suất, hỗ trợ các loại quỹ đang được sửa đổi.
Chính phủ cần sớm đề xuất sửa các quy định có liên quan đến nguồn hỗ trợ để đảm bảo giám sát chặt chẽ được các nguồn hỗ trợ từ ngân sách, đồng thời có thủ tục phù hợp với từng loại hình, hình thức hỗ trợ, đầu tư.
Về ban hành nghị quyết của Đoàn Giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh nhất trí với nội dung báo cáo của Đoàn Giám sát đề cập đến tính cấp thiết của vấn đề và các nội dung của các cơ chế giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn.
Tuy nhiên, theo ông Lê Quang Mạnh, quan trọng là quá trình chuẩn bị các nội dung để bảo đảm quy trình, đồng thời đánh giá chặt chẽ khi thiết kế các nội dung giải pháp để đảm bảo tính khả thi, tạo nên thay đổi cơ bản, thực chất.
Về việc kéo dài thời gian thực hiện giải ngân nguồn vốn đầu tư và sự nghiệp của ba Chương trình Mục tiêu Quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho biết việc kéo dài thời gian vốn của năm 2022 sang năm 2024 là không phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước.
Qua báo cáo và các ý kiến, cùng với việc xem xét tình hình thực tiễn, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách thống nhất đề xuất của Đoàn Giám sát đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, báo cáo Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện đối với nguồn vốn này theo hướng để kéo dài đến hết năm 2024.
Phó thủ tướng trăn trở vì triển khai luôn luôn chậm
Là người trực tiếp chỉ huy triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang thừa nhận việc triển khai luôn luôn chậm là vấn đề trăn trở.
Về việc chuyển nguồn, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đề xuất với Quốc hội chuyển nguồn của năm 2023 sang năm 2024. Qua đó, Chính phủ đã đề nghị các địa phương bằng mọi giá phải giải ngân hết nguồn vốn năm 2023.
Cho rằng không chỉ vướng luật, Phó Thủ tướng nêu thực tế vướng cả những quy định, nghị định và thông tư. Ông mong Ủy ban Thường vụ Quốc hội ủng hộ ban hành Nghị quyết giám sát để tháo gỡ vướng mắc việc thực hiện các chương trình này.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, về cơ bản Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình với 6 chính sách có tính đặc thù Chính phủ đề nghị, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn chỉnh Tờ trình, lấy ý kiến tham gia của các bộ, ngành, báo cáo đánh giá tác động, nêu một số nguyên tắc, tiêu chí cụ thể để thực hiện các cơ chế này và gửi tới các cơ quan của Quốc hội để Hội đồng Dân tộc thẩm tra chính thức trước khi trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6.