Cựu Thủ tướng Ukraina: 10 năm sau Euromaidan, Ukraina xuống cấp và sụp đổ

Trả lời phỏng vấn của nhà báo Kristina Tatarnikova, ông Azarov nhận định rằng chính quyền Kiev sẽ không thể biến Ukraina thành "đất nước chống Nga"; sớm hay muộn chế độ phản dân ở Kiev cũng phải lui về quá khứ, và quan hệ bình thường giữa con người với nhau sẽ được phục hồi thành hiện thực.

Nikolai Azarov: Tôi không nắm được tài liệu nghiên cứu xã hội học nào để có thể giải đáp câu hỏi này. Mà ngay cả khi nghiên cứu như vậy được thực hiện, tôi cũng không chắc sẽ phản ánh đầy đủ quan điểm của người dân Ukraina về vấn đề đó, bởi trong nước đang tồn tại một hệ thống trừng phạt trấn áp dã man với những người có tư tưởng chống nhà cầm quyền.

Nhưng nếu suy xét theo góc độ quan điểm tư duy lành mạnh, mà tôi tin chắc rằng đa số người Ukraina vẫn có khả năng tư duy như vậy, thì trong mười năm qua tất yếu nảy sinh những nghi ngờ căn bản, mà trước hết là về tính đúng đắn của cuộc đảo chính. Đảo chính có giúp đất nước phát triển hay không? Đảo chính có đưa đất nước đến gần tiêu chuẩn sống của dân Âu châu hay không? Những hứa hẹn của các nhân vật mệnh danh là "thủ lĩnh Maidan" có được thực hiện hay không, rằng chúng ta sẽ gia nhập Liên minh Châu Âu, chúng ta sẽ sống như ở Châu Âu, lương và trợ cấp hưu trí sẽ cao ở mức Châu Âu, ai ai cũng có quần lót ren, v.v...., bây giờ sao rồi? Những lời dối trá đó đã đầu độc tâm trí mong manh của những người không thể tự mình phân tích xem thực ra bất kỳ đất nước nào, bất kỳ xã hội nào cần phải phát triển ra sao.

Như vậy, trong mười năm qua, có thể nói thực chất đất nước đã suy thoái, sụp đổ về cơ bản. Nếu nói về mức sống của cư dân thì thậm chí không thể so được với năm 2013, vì giá lương thực thực phẩm đã tăng đáng kể, đắt đỏ hơn gấp từ 5 đến 30 lần và hơn nữa. Ví dụ, giá nhà ở và dịch vụ công cộng đã tăng gấp 10 và 15 lần. Hơn hai mươi triệu người đã phải rời bỏ đất nước. Crưm tách ra và Donbass, nơi chiếm phần đáng kể trong tổng tiềm năng công nghiệp của Ukraina, cũng tách ra. Nếu nói về thu nhập xuất khẩu thì vùng này cung cấp 1/3 tổng thu nhập xuất khẩu của cả nước. Còn có thể nói gì nữa đây? Những con số nào là cần thiết để mô tả sự khác biệt giữa những gì thực sự xảy ra và những gì mà người ta từng hứa hẹn trên Maidan.

Hiện tại chúng tôi đương nhiên chẳng phải là thành viên của bất kỳ Liên minh Châu Âu nào và sẽ không gia nhập, bởi Liên minh Châu Âu là hiệp hội gồm các đối tác cạnh tranh đã thống nhất thị trường của họ, thống nhất luật pháp của họ, đảm bảo quyền tự do di chuyển cho cư dân của họ, mà trước hết là lưu thông vốn, lao động, dịch vụ, nghĩa là, họ đã tạo lập một không gian kinh tế thống nhất và trong không gian này chỉ những nền kinh tế có sức cạnh tranh cao mới có thể hoạt động bình thường.

Họ đã nhận được lợi thế, nhưng các nền kinh tế còn lại trong cùng một Liên minh Châu Âu thì đâu có được những thông số này, chẳng hạn như Bulgaria, Roumania, các nước vùng Baltic, v.v., thật đáng tiếc, họ chỉ thu về lợi thế độc nhất là cơ may nhận trợ giúp, tức là phần tài trợ như chỗ rơi vãi từ phía Liên minh Châu Âu. Nếu nói về các nước vùng Baltic, thì 1/3 cư dân đã rời đi, mà đó là gồm những người có sức lao động cao nhất. Tại sao thế? Bởi vì biên giới đã mở: người ta đi đến nơi mong có cuộc sống tốt hơn.

Bây giờ, để trả lời câu hỏi của bạn, liệu phải chăng tất cả mọi người đều thất vọng, bất chấp sự khác biệt tuyệt đối giữa những lời hứa và những gì đã xảy ra?

Không, không phải là tất cả. Có thể hiểu điều này mà không cần bất kỳ công trình xã hội học nào, bởi vì suốt mười năm qua vẫn liên tục có luận điệu tuyên truyền của những xác sống zoombie từ tất cả các màn hình TV. Với phát biểu của các chính trị gia, cam đoan rằng nếu không có Nga, nếu không có xung đột ở Donbass, nếu không có chiến tranh, họ đã chiến đấu suốt mười năm rồi, thì chúng ta sẽ ở khắp mọi nơi và sẽ sống rất tốt đẹp. Nhưng chỉ vì Nga không muốn để chúng ta gia nhập EU, không muốn chúng ta là thành viên NATO, nên Nga bằng mọi cách can thiệp ngăn cản, đó là lý do tại sao chúng ta sống tồi tệ.

Họ không hề thừa nhận rằng sự tàn phá không phải do Nga đã làm gì đó, mà là do tham nhũng, trộm cắp, quản lý thiếu hợp lý và vi phạm quy luật kinh tế cơ bản. Bởi để nền kinh tế phát triển thì cần có thị trường mua-bán hàng hoá trong khi chính họ cắt bỏ thị trường mua-bán hàng hoá của các nước SNG và Nga.

Những lập luận hợp lý này thấm được vào nhận thức của một số người, nhưng không đến được với số khác, vì vậy có lẽ một bộ phận đáng kể người Ukraina vẫn tiếp tục tin rằng một ngày mai nào đó mọi sự sẽ ổn, sẽ gia nhập vào đâu đó còn các khoản đầu tư sẽ trút xuống như mưa, cũng sẽ có mưa tài trợ và dân Ukraina sẽ ăn sung mặc sướng y như người Pháp hay người Thụy Sĩ đang sống bây giờ.

Nikolai Azarov: Dữ liệu Liên Hợp Quốc mà bạn đề cập đến dựa trên con số thống kê chính thức, vì tổ chức này không có bất kỳ nguồn nào khác. Tự Liên Hợp Quốc không nghiên cứu về nền kinh tế Ukraina, nghĩa là họ cứ đơn giản lấy "dữ liệu chính thức" từ chế độ Kiev mà thôi.

Trong khi đó, không bí mật gì là chế độ Kiev luôn bóp méo mọi số liệu và dối trá trắng trợn. Ví dụ, ở đây họ chỉ ra rằng GDP trên lãnh thổ do chế độ Kiev kiểm soát là 175 tỷ USD, tức là gần bằng với kết quả năm 2013. Chúng tôi từng đạt 188 tỷ USD, do đó có thể xem là những con số tương đương. Vì vậy, nảy sinh câu hỏi là chúng ta có não trong đầu hay không? Mất Donbass, mất Crưm, ngành năng lượng bị phá hủy, công nghiệp bị phá hủy, vậy thì nhờ lý do thần kỳ nào mà GDP của chúng ta vẫn giữ nguyên? Hóa ra GDP không hề phụ thuộc vào cái gì chăng?

Thủ thuật ở đây quá đơn sơ: họ quy vào GDP tất cả các khoản tài trợ, tất cả các khoản hỗ trợ khổng lồ cung cấp cho họ. Kết quả là dường như vẫn bảo tồn mức sống nhất định của cư dân: đảm bảo trả tiền lương, trợ cấp hưu, các khoản phụ cấp quân sự lớn cho binh sĩ, các hạng mục ngân sách và dịch vụ xã hội, nhà ở và v.v…. Nhưng nếu dòng chảy này dừng lại, cần phải sống bằng những gì tạo ra bằng chính sức lao động của bản thân.

GDP thực tế bây giờ là bao nhiêu? Đây là GDP thực: từ tổng 175 tỷ USD, cần trừ đi khoảng 110 tỷ USD là khoản viện trợ này, số còn lại là khoảng 60 tỷ USD. Đó là GDP thực tế, tức là nó đã giảm, không phải như Liên Hợp Quốc tính, mà là giảm đáng kể, giảm nhiều lần.

Sự thật này có xác nhận một cách gián tiếp nhưng quan chức Liên Hợp Quốc không hình dung được rằng có những người không mấy thông minh ngồi tập hợp số liệu thống kê của chế độ Kiev. Ví dụ, họ cho rằng GDP là 175 tỷ USD, đồng thời tuyên bố rằng thu nhập bình quân đầu người của chúng tôi là 2.000 USD một năm. Vì vậy, đây là chỉ số gần tương đương, chúng ta nhân 2.000 USD mỗi người mỗi năm với con số nào đó, ví dụ có thể là 40 triệu người, sẽ thành 80 tỷ USD.

Còn nếu chúng ta lấy con số thực, ví dụ, 20 hoặc 30 triệu, tính cả với Crưm và Donbass là 40 triệu người. Như vậy, nếu tính toán một cách thực tế, ta sẽ nhận được 60 tỷ USD như tôi đã nói lúc đầu. Có thể tin ai đây: tin tôi hay là tin những số liệu thống kê sai lệch mà họ cung cấp?

Bạn nói rằng Ukraina phần nhiều đã phát triển nhờ có Nga; đây là đánh giá không chính xác. Nga không phát triển nhờ Ukraina, cũng như Ukraina không phát triển nhờ vào Nga. Đã có trao đổi hàng hóa cùng có lợi, đã có liên hệ cùng có lợi giữa Nga và Ukraina. Có hiệp định được ký kết về khu vực thương mại tự do giữa Nga và Ukraina, vì thế kim ngạch thương mại của chúng ta rất lớn. Năm 2012, kim ngạch này đạt 55 tỷ USD, xuất khẩu sang Nga khoảng 25 tỷ USD còn nhập khẩu từ Nga khoảng 30 tỷ USD. Đó là khối lượng khổng lồ.

Đối với ngành công nghiệp và nông nghiệp của chúng tôi, ở Nga luôn có thị trường khổng lồ dành cho các sản phẩm của chúng tôi. Nga đã tạo cơ hội cho chúng tôi sản xuất sản phẩm, Nga mua sản phẩm của chúng tôi, bằng cách đó tạo cơ hội có thêm chỗ làm việc và v.v… Phải nói như vậy, chứ không phải là dựa cả vào Nga, biểu đạt như vậy là không chính xác.

Nikolai Azarov: Tổng thống Putin nói hoàn toàn chính xác rằng Ukraina, Nga và Belarus là một dân tộc duy nhất. Khi họ ở cùng nhau, tức là khi không tranh đấu mà hợp tác với nhau, thì họ sẽ nhân lên cả sức mạnh của mỗi nước và sức mạnh chung. Điều này là hoàn toàn dễ hiểu.

Cứ xem trên bản đồ thì sẽ thấy theo vị trí địa lý của mình, Ukraina là một quốc gia trung chuyển quá cảnh. Tức là, Ukraina là điểm liên kết giữa nước Nga rộng lớn và Liên minh Châu Âu. Hơn nữa, Ukraina là cầu nối không chỉ giữa LB Nga và EU mà còn giữa hai lục địa Á-Âu. Điều đó mang lại cho Ukraina những ưu thế to lớn; đất nước này có cơ may kiếm tiền từ việc trung chuyển lượng lớn hàng hóa thông qua các cảng không bị đóng băng của Ukraina, thông qua hệ thống vận tải của Ukraina, cả đường bộ và đường sắt. Xét dưới góc độ quan điểm phát triển của đất nước và cơ sở hạ tầng, những dự án trong đó chúng ta cùng có lợi, là cực kỳ thú vị. Rất đáng tiếc là sau cuộc đảo chính, phần thắng thuộc về những lực lượng với tâm thế kiên quyết tạo ra một Ukraina "bài Nga".

Bạn hỏi về khả năng nối lại quan hệ, khôi phục tình bạn và sự hợp tác của chúng ta, nhưng không thể có phương án thay thế nào khác. Mười năm qua, khi chế độ Kiev liên tục ráo riết cắt đứt mọi quan hệ, các thỏa thuận pháp lý trong khuôn khổ SNG, trong khuôn khổ quan hệ tương hỗ của chúng tôi với Nga, thực tế cho thấy rằng nền kinh tế Ukraina đang sụp đổ và trượt nhanh đến suy thoái tuyệt đối. EU hoàn toàn không giúp được gì trên bình diện này, tức là chẳng có EU nào thay thế được thị trường Nga.

Mười năm đã trôi qua, phải chăng thị trường Liên minh Châu Âu đã mở cửa dành cho hàng hóa Ukraina? Không hề, ngay cả những người nông dân Ba Lan cũng đã chặn biên giới, chỉ vậy thôi. Và họ nói "Không, sẽ không cho phép hàng hoá công nghiệp của Ukraina và nông sản Ukraina được vào thị trường của chúng tôi". Vì vậy, quyết định hoãn ký thỏa thuận với EU đã được cân nhắc, kiểm chứng sâu sắc, và những năm qua, cả một thập kỷ qua, đã chứng tỏ quyết định đưa ra khi đó là tuyệt đối đúng. Cònnhững thế lực đã hành động, lừa dối nhân dân nước mình giờ đây không thể nói gì để bào chữa, nhưng vẫn tiếp tục lừa đảo và dối trá.

Nikolai Azarov: Bạn hoàn toàn đúng. Quyết định của Vladimir Zelensky là bất hợp pháp và vào ngày 21 tháng 5 năm 2024, anh ta sẽ chẳng là ai nữa. Bởi vì nhiệm kỳ Tổng thống của anh ta sắp kết thúc, mà Hiến pháp Ukraina không quy định bất kỳ phương án gia hạn nào. Bởi Hiến pháp không quy định nên anh ta sẽ chẳng là ai. Có thể viện dẫn bất cứ cớ gì: xung đột, tình trạng chiến tranh. Nhân tiện cần nói luôn, anh ta không công bố chiến tranh. Về mặt hình thức, chính thống, thì không có chiến tranh. Vậy tại sao lại phải hoãn bầu cử? Chỉ bởi một lý do - sợ thua trong cuộc bầu cử này.

Anh ta cầm chắc là sẽ thua, bởi một ứng viên như Zaluzhnyi hoặc ai đó sẽ thắng trong cuộc bầu cử này. Y hệt như chính Zelensky đã giành chiến thắng trước Poroshenko, nhân vật trong 5 năm cầm quyền đã làm mất uy tín của bản thân đến mức thua ngay cả một người như Zelensky. Bây giờ tình hình hoàn toàn giống như thời đó. Do vậy, quyết định của Zelensky hoãn bầu cử là hoàn toàn bất hợp pháp và tạo ra điều kiện, khi về bản chất bất kỳ hành động nào của Tổng thống cũng là bất hợp pháp khi nhiệm kỳ quyền hạn của anh ta kết thúc.

Nikolai Azarov: Xác suất ở đây bằng 0, vì cả Zelensky và Zaluzhny đều không thuộc phạm trù xác định được vấn đề mà bạn đang nói đến. Vấn đề này do người Mỹ, do các nhà phụ trách phân định. Họ không chỉ đơn thuần là những nhà quản lý hình thức, họ còn tài trợ cho chế độ này, họ bơm vũ khí, họ cung cấp thông tin tình báo, họ hoạch định chiến lược và họ chỉ đạo mọi mặt. Nếu họ quyết định giữ Zelensky, anh ta sẽ là một "Tổng thống bất hợp pháp" tiếp tục ngồi ở vị trí. Nếu họ quyết định rằng cần đổi người, thì họ sẽ thay thế anh ta.

Thành thật mà nói, tôi không hiểu bạn đang nói về giới tinh hoa chính trị nào, bởi vì hiện tại ở Ukraina không hề có giới tinh hoa chính trị.

Chỉ có những bù nhìn tay sai của Mỹ. Cứ thử nêu danh tính của bất kỳ ai gọi là nhà hoạt động chính trị, tôi biết tất cả bọn họ, sẽ không sao tìm được một chính trị gia nào thực sự đại diện cho lợi ích của Nhà nước Ukraina, thực sự đại diện cho lợi ích của nhân dân Ukraina. Vậy thôi.