Nhiều nước dùng UAV tác chiến quân sự, Việt Nam xem xét nhiều vấn đề

Tại Việt Nam, dự thảo luật đề xuất quy định 4 trường hợp mà cơ quan có thẩm quyền được tạm giữ, thu giữ, chế áp máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.

Chiều 1/4, tiếp tục phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án luật Phòng không nhân dân. Như đã thông tin, đây là dự án luật lần đầu trình Quốc hội tại kỳ họp 7 vào tháng 5.

Thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cho biết, dự Luật Phòng không nhân dân được xây dựng gồm 8 chương với 55 điều.

Một trong các chính sách lớn được quy định tại dự thảo này là về xuất nhập khẩu; thiết kế, sửa chữa, thử nghiệm, kinh doanh; đăng ký khai thác, sử dụng; đình chỉ chuyến bay và tạm giữ, thu giữ, chế áp đối với máy bay không người lái (UAV, drone), phương tiện bay siêu nhẹ.

Dự thảo luật quy định, cơ sở thiết kế, sửa chữa, bảo dưỡng, thử nghiệm, kinh doanh máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ và phụ tùng có liên quan tại Việt Nam phải có giấy chứng nhận do Bộ Quốc phòng cấp, trừ các cơ sở do Bộ Công an quản lý.

Bộ KH&ĐT cấp phép kinh doanh máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an cấp phép cho các cơ quan thuộc quyền quản lý.

Dự thảo cũng quy định, doanh nghiệp được phép kinh doanh thì được nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ và phụ tùng có liên quan.

Bộ Công Thương cấp phép nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ và phụ tùng có liên quan sau khi có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

Dự thảo luật cũng quy định máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ phải được đăng ký, quản lý tại các cơ quan chức năng theo quy định của pháp luật trước khi đưa vào khai thác, sử dụng.

Bộ Công an có trách nhiệm đăng ký máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ của cơ quan, tổ chức, cá nhân trừ máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ do Bộ Quốc phòng quản lý.

Bộ Quốc phòng cấp phép cho các chuyến bay của máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ, trừ các chuyến bay của Bộ Công an.

Dự thảo luật cũng quy định 4 trường hợp, cơ quan có thẩm quyền được tạm giữ, thu giữ, chế áp máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.

Cụ thể, đầu tiên, tổ chức hoạt động bay khi không có giấy phép bay; bay vào khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay mà cơ quan có thẩm quyền đã cảnh báo vẫn cố tình bay vào, trừ các chuyến bay công vụ;

Trường hợp thứ 2 là xâm phạm khu vực cảng hàng không, sân bay hoặc khu vực lân cận cảng hàng không, sân bay mà có khả năng gây mất an toàn cho hoạt động bay;

Thứ 3 là các hoạt động bay nhằm mục đích tuyên truyền, kích động, lôi kéo, xuyên tạc chống phá Đảng, Nhà nước và thực hiện hành vi vi phạm pháp luật;

Thứ 4 là sử dụng phương tiện bay siêu nhẹ mang theo các chất cháy, chất nổ, chất gây nổ, vũ khí sinh học hoặc các chất cấm.

Chính phủ quy định trình tự, thủ tục tạm giữ, thu giữ, chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.

Tờ trình của Chính phủ nhấn mạnh, công tác quản lý, bảo vệ vùng trời ở độ cao dưới 5.000m đang được nhiều quốc gia trên thế giới hết sức coi trọng.

Hiện nay, máy bay không người lái đang được các nước nghiên cứu, chế tạo, khai thác, sử dụng cho mục đích quân sự như một lực lượng tác chiến mới mang lại hiệu quả chiến đấu cao.

Tại Việt Nam, những năm qua, việc khai thác, sử dụng máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ vào các lĩnh vực đời sống xã hội tương đối phổ biến, đa dạng.

Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới đánh giá, Thường trực Uỷ ban “nhất trí” về sự cần thiết ban hành luật.

Về quy định nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ, có ý kiến đề nghị làm rõ sự cần thiết quy định cấp phép xuất khẩu cho máy bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ; làm rõ quy trình xin ý kiến đối với hoạt động tạm nhập, tái xuất; điều kiện về xuất khẩu, nhập khẩu.

Ý kiến khác đề nghị quy định thống nhất về thẩm quyền cấp phép nhập khẩu đối với máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu các ý kiến trên để rà soát, quy định nội dung phù hợp, nhất là quy định thẩm quyền của Bộ Quốc phòng, Bộ KH&ĐT, Bộ Công Thương để đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước đối với máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.

Về điều kiện khai thác, sử dụng máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đề nghị cân nhắc quy định điều kiện đối với người điều khiển phải đủ 18 tuổi trở lên và được đào tạo kiến thức về hàng không để đảm bảo phù hợp với thực tiễn.

Cơ quan thẩm tra cho rằng, nội dung quy định điều kiện phải “có kiến thức về hàng không” là chưa rõ, có thể phát sinh thủ tục, yêu cầu về đào tạo, cấp chứng chỉ không cần thiết.

Cũng có ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị quy định cụ thể hơn về tiêu chí được miễn trừ cấp phép bay.

Về tạm giữ, thu giữ, chế áp máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ, Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh cơ bản nhất trí quy định về tạm giữ, thu giữ, chế áp máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ như dự thảo luật.

Ý kiến khác trong cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng thống nhất về hậu quả pháp lý quy định tại dự thảo luật về các biện pháp, thẩm quyền đình chỉ, thu giữ, chế áp...

Bên cạnh đó, còn có đề nghị bổ sung thẩm quyền của chỉ huy đơn vị cảnh sát biển Việt Nam đình chỉ các chuyến bay, tạm giữ, thu giữ phương tiện bay không người lái để phù hợp với thẩm quyền của Cảnh sát biển.