Tính chung đến hết tháng 12/2023, Hoa Kỳ đã điều tra 59 vụ việc phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, chiếm đến gần 25% tổng số vụ việc nước ngoài điều tra với hàng Việt.
25% tổng số vụ điều tra hàng xuất khẩu Việt Nam do Mỹ thực hiện
Báo Đầu tư cho biết, Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) mới đây đã công bố Báo cáo thường niên Phòng vệ thương mại năm 2023.
Báo cáo ghi nhận, đến hết tháng 12/2023, hàng xuất khẩu Việt Nam là đối tượng của 242 vụ việc điều tra liên quan đến phòng vệ thương mại.
Riêng trong năm 2023, có 15 vụ việc mới phát sinh do nước ngoài khởi xướng với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam. Ngoài ra, còn nhiều vụ đang trong quá trình điều tra, hoặc thuộc diện rà soát hàng năm, rà soát cuối kỳ.
Trong số các quốc gia khởi xướng điều tra với hàng hóa Việt Nam năm 2023, Mỹ là nước khởi xướng điều tra nhiều nhất với 7 vụ việc, trong đó có 4 vụ điều tra chống bán phá giá, 1 vụ điều tra chống trợ cấp và 2 vụ điều tra phạm vi sản phẩm/chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại.
Các mặt hàng bị điều tra khá đa dạng, bao gồm các sản phẩm như nhôm đùn, dây cáp nhôm, giá để đồ bằng thép, bánh xe kéo bằng thép, máy xịt rửa áp lực cao, túi giấy, tôm...
Hoa Kỳ cũng rà soát một số biện pháp phòng vệ thương mại đã áp dụng trước đó, như rà soát hành chính thuế chống trợ cấp với lốp xe, rà soát hành chính thuế chống bán phá giá với mật ong nhập khẩu từ Việt Nam (trong đó xem xét vấn đề kinh tế thị trường của Việt Nam).
Tính chung đến hết tháng 12/2023, Mỹ đã điều tra 59 vụ việc phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, chiếm đến gần 25% tổng số vụ việc nước ngoài điều tra với hàng hoá Việt Nam.
Nhiều nước áp biện pháp phòng vệ thương mại với hàng Việt
Ấn Độ đã tiến hành 31 vụ việc phòng vệ thương mại với hàng Việt Nam. Năm 2023, Ấn Độ tiếp tục việc điều tra chống bán phá giá mới với ống thép hàn không gỉ và các vụ rà soát biện pháp phòng vệ thương mại đối với ống thép hàn không gỉ, ống đồng, hạt nhựa PVC.
Đến hết tháng 6/2023, Canada đã điều tra 18 vụ phòng vệ thương mại với hàng Việt Nam. Năm 2023, Canada không điều tra mới mà chỉ rà soát một số sản phẩm đang thuộc diện áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại.
Canada hiện áp dụng thuế với 7 mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam bao gồm: ống thép hàn cacbon, thép cán nguội, thép cốt bê tông, khớp nối bằng ống đồng, thép tấm chống ăn mòn, ống đúc dẫn dầu và ghế bọc đệm.
Dù mới được các doanh nghiệp Việt tăng tốc xuất khẩu từ khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực, nhưng Mexico đã khởi xướng điều tra một số vụ việc với hàng Việt. Cụ thể, nước này đã điều tra 3 vụ chống bán phá giá với Việt Nam, gồm: thép mạ (khởi xướng năm 2021), thép cuộn cán nguội (khởi xướng năm 2022) và dây hàn (khởi xướng năm 2023).
Trong số các nước đối tác thành viên trong khối ASEAN, có 4 nước đã sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với Việt Nam, bao gồm Malaysia, Indonesia và Philippines và Thái Lan.
Trong đó, Malaysia đã điều tra 10 vụ phòng vệ thương mại liên quan đến hàng xuất khẩu của Việt Nam. Từ năm 2021, Malaysia không khởi xướng điều tra vụ việc mới. Nước này hiện áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với 7 sản phẩm của Việt Nam, chủ yếu là các sản phẩm thép.
Tính đến hết tháng 6/2023, Indonesia đã điều tra 14 vụ phòng vệ thương mại liên quan đến hàng xuất khẩu Việt Nam. Philippines đã điều tra 14 vụ việc phòng vệ thương mại liên quan đến hàng xuất khẩu Việt Nam. Còn Thái Lan đã tiến hành điều tra 8 vụ việc, bao gồm 6 vụ chống bán phá giá và 2 vụ tự vệ.
Đến tháng 6/2023, Hàn Quốc đã điều tra và áp dụng 4 biện pháp chống bán phá giá với hàng hoá xuất khẩu từ Việt Nam. Australia đã điều tra 18 vụ phòng vệ thương mại liên quan đến hàng xuất khẩu của Việt Nam, và Thổ Nhĩ Kỳ đã điều tra 26 vụ việc tương tự.
Vì sao Việt Nam bị khởi kiện phòng vệ thương mại nhiều?
Bộ Công thương cho biết, nguyên nhân khiến hàng xuất khẩu Việt Nam bị khởi kiện phòng vệ thương mại ngày càng nhiều là do Việt Nam là nền kinh tế mở, đã và đang tham gia đàm phán, ký kết nhiều FTA quan trọng.
Các trung tâm sản xuất hàng hóa mới nổi như Việt Nam vươn lên với thế mạnh hàng hóa có giá cả phải chăng, đạt tiêu chuẩn chất lượng đã làm cho nhiều thị trường nhập khẩu, nhất là một số nền kinh tế phát triển áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với tần suất cao hơn.
Chưa hết, trong bối cảnh kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng trong thời gian qua, hàng xuất khẩu Việt Nam càng gặp phải nhiều vụ việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại của nước ngoài.
Trên thực tế, các vụ việc có xu hướng điều tra khắt khe hơn, các nước có xu hướng thắt chặt, đưa ra các yêu cầu cao hơn với chính phủ, doanh nghiệp bị điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại. Các vụ việc cũng ngày càng phức tạp, khó khăn hơn trong việc ứng phó, xử lý.
Cục Phòng vệ thương mại cho biết, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam, Cục sẽ tiếp tục sử dụng hệ thống cảnh báo sớm để đưa ra những dự báo từ sớm, từ xa, để doanh nghiệp chủ động hơn trong việc chuẩn bị nguồn lực, xây dựng kế hoạch ứng phó hiệu quả với các vụ điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài.