Lễ nhậm chức của Tổng thống là thủ tục nghi thức để chính thức đảm nhận cương vị nguyên thủ quốc gia.
Thủ tục nhậm chức của Tổng thống Nga tương ứng với đạo luật «Về bầu cử Tổng thống Liên bang Nga», được thực hiện sau 6 năm kể từ ngày người tiền nhiệm nhậm chức. Nếu vào ngày này đã ấn định vòng bầu cử lặp lại, cũng như trong trường hợp tiến hành bầu cử trước thời hạn, thì Tổng thống trúng cử sẽ nhậm chức vào ngày thứ 30 kể từ ngày Ủy ban Bầu cử Trung ương Liên bang Nga công bố chính thức về kết quả chung của cuộc bầu cử Tổng thống ở Nga.
Kể từ năm 2000, lễ nhậm chức của Tổng thống ở Nga được cử hành vào ngày 7 tháng 5.
Năm 2024 nghi lễ này cũng diễn ra vào ngày 7 tháng 5.
Bản thân trình tự nghi lễ trọng thể không ghi trong đạo luật về bầu chọn nguyên thủ quốc gia Nga. Trong Hiến pháp Liên bang Nga chỉ quy định rằng khi nhậm chức, Tổng thống Liên bang Nga sẽ tuyên thệ trong bầu không khí trang trọng trước sự chứng kiến của các Uỷ viên Hội đồng Liên bang, các đại biểu Duma Quốc gia và các Thẩm phán của Tòa án Hiến pháp Liên bang Nga.
Kịch bản nghi lễ nhậm chức
Kịch bản lễ nhậm chức ban đầu được hoạch định dành cho lễ nhậm chức của Tổng thống Nga đầu tiên Boris Yeltsin. Kể từ đó trở đi không có thay đổi nào đáng kể. Thay đổi duy nhất được thực hiện không gắn với bản thân quy trình thủ tục, mà liên quan đến địa điểm tiến hành nghi lễ. Khi Tổng thống Boris Yeltsin nhậm chức, nghi lễ diễn ra tại Cung Đại hội trong Điện Kremlin. Bắt đầu từ năm 2000 trở đi, nghi lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Nga được tổ chức tại các Phòng Khánh tiết chính của Đại điện Kremlin như Andreevsky, Aleksandrovsky và Georgievsky. Kể từ đó đều sử dụng kịch bản nghi lễ tương tự, nhưng có đưa vào một vài thay đổi cụ thể nào đó. Công việc này do Cơ quan Lễ tân của Phủ Tổng thống đảm trách.
Khách mời và các thành viên tham gia
Danh sách những người hiện diện tại lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống cũng do Cơ quan Lễ tân của Phủ Tổng thống xác định. Các thành viên Chính phủ, các đại biểu Duma Quốc gia và Hội đồng Liên bang, các nhân vật phụ trách chính quyền Tổng thống, Thẩm phán Tòa án Hiến pháp, đoàn ngoại giao và v.v. đều nhất định phải tham dự buổi lễ.
Theo nghi thức, các nhân vật được mời và thành viên tham gia nhất thiết phải mặc lễ phục trang trọng.
Trong lễ nhậm chức của nguyên thủ quốc gia một lần nữa sử dụng những biểu tượng quyền lực của Tổng thống - huy hiệu và cờ của Tổng thống, cũng như một bản sao Hiến pháp đặc biệt, thường được lưu giữ trong Thư viện Tổng thống và nguyên thủ quốc gia đặt tay phải lên đó khi tuyên thệ.
Lễ nhậm chức diễn ra như thế nào?
Trong Phòng Khánh tiết Georgievsky và Aleksandrovsky lắp đặt một số màn hình tivi cỡ lớn, qua đó các vị khách mời có thể theo dõi những gì đang diễn ra trong Phòng Khánh tiết Andreevsky.
Tổng cộng buổi lễ diễn ra trong vòng một giờ. Phát thanh viên thông báo bắt đầu nghi lễ khi Tổng thống đắc cử còn chưa có mặt ở Điện Kremlin.
Đội danh dự rước quốc kỳ Nga và cờ hiệu của Tổng thống đi qua đại sảnh Georgievsky và Aleksandrovsky tiến vào đại sảnh Andreevsky. Tiếp theo là các vệ binh danh dự rước Huy hiệu Tổng thống và Hiến pháp Nga tới đặt trên bục nơi nguyên thủ quốc gia sẽ tuyên thệ. Dàn nhạc Tổng thống tấu lên khúc quân hành chào mừng.
Chủ tịch Tòa án Hiến pháp và Chủ tịch Lưỡng viện Quốc hội bước lên khán đài.
Không lâu trước giờ ấn định, Tổng thống đắc cử của Nga có đoàn công xa tháp tùng tiến đến Đại điện Kremlin. Trước hiên cung điện, Tổng thống nhận báo cáo từ chỉ huy Cục Cảnh vệ của Điện Kremlin. Sau đó, Tổng thống tiến vào Đại điện Kremlin qua cổng đại lễ, lên cầu thang chính, đi qua tiền sảnh, ngang qua các vị khách và binh sĩ Cận vệ của Trung đoàn Tổng thống ở đại sảnh Georgievsky và Aleksandrovsky. Dàn nhạc Tổng thống tấu lên bản nhạc khí hào hùng «Tổng thống của chúng ta», được viết dành riêng cho lễ nhậm chức.
Đúng 12.00 (16.00 theo giờ Hà Nội), Tổng thống đắc cử tiến vào Phòng Khánh tiết Andreevsky và bước lên bục phát biểu.
Văn bản tuyên thệ
Chủ tịch Tòa án Hiến pháp yêu cầu Tổng thống vừa được bầu chọn của Liên bang Nga tuyên thệ.
Nội dung lời tuyên thệ của Tổng thống được quy định trong Hiến pháp Liên bang Nga (Điều 82): «Khi thực hiện quyền lực của Tổng thống Liên bang Nga, tôi xin thề tôn trọng và bảo vệ các quyền và tự do của con người và công dân, tuân thủ và bảo vệ Hiến pháp Liên bang Nga, bảo vệ chủ quyền và độc lập, an ninh và toàn vẹn của quốc gia, trung thành phục vụ nhân dân».
Tổng thống sắp nhậm chức đặt bàn tay phải lên Hiến pháp Liên bang Nga, đọc lời tuyên thệ.
Chủ tịch Tòa án Hiến pháp tuyên bố Tổng thống đắc cử đã nhậm chức.
Quốc thiều Nga tấu lên trong đại sảnh, và cờ hiệu của nguyên thủ quốc gia được kéo lên kỳ đài trên mái vòm của dinh Tổng thống trong Điện Kremlin.
Bài phát biểu ngắn gọn gửi nhân dân Nga
Sau khi tuyên thệ trước nhân dân Nga, nguyên thủ quốc gia có bài phát biểu ngắn gọn bắt buộc gửi các công dân của đất nước. Cuối bài phát biểu của Tổng thống, nhạc phẩm yêu nước «Vinh quang thay!» của Mikhail Glinka vang lên.
Từ bờ kè Điện Kremlin rền vang loạt 30 cú vô lê của đại bác. Đây là số lượng cú vô lê tối đa trong hệ thống cấp bậc danh hiệu quân sự, vì nguyên thủ quốc gia là Tổng Tư lệnh Tối cao của Lực lượng vũ trang Nga.
Kết thúc lễ nhậm chức, Tổng thống đi theo Hiên Đỏ của Cung điện Đa giác để ra Quảng trường Nhà thờ trong Điện Kremlin, nơi diễn ra cuộc duyệt binh của Trung đoàn Tổng thống.
Nhân dịp tân Tổng thống nhậm chức, Đại Giáo chủ Matxcơva và Toàn Nga thực hiện nghi lễ cầu nguyện tại Nhà thờ Truyền tin trong Điện Kremlin. Theo truyền thống, Tổng thống sẽ hiện diện tại lễ cầu nguyện.