Cùng với KPMG, Ernst & Young Vietnam (EY), Deloitte Việt Nam là một trong 3 hãng "Big 4" từng kiểm toán cho SCB.
4 kiểm toán viên Deloitte Việt Nam bị đình chỉ tư cách
Theo báo Vnexpress, hôm 25/6, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước của Việt Nam đã đình chỉ tư cách được chấp thuận kiểm toán cho các đơn vị có lợi ích công chúng thuộc lĩnh vực chứng khoán, với 4 kiểm toán viên Deloitte Việt Nam.
Trong đó có gồm Phó Tổng giám đốc Lê Đình Tứ, Phạm Hoài Nam và hai kiểm toán viên khác là Đỗ Hồng Dương, Trần Văn Đặng.
Theo đó, kiểm toán viên Đỗ Hồng Dương, Trần Văn Đặng và Phó Tổng giám đốc Lê Đình Tứ là những nhân sự trực tiếp có tên trong hai báo cáo kiểm toán SCB trong hai năm 2018 và 2019.
Theo quyết định của Uỷ ban chứng khoán, các kiểm toán viên này sẽ không được ký báo cáo kiểm toán cho các đơn vị có lợi ích công chúng thuộc lĩnh vực chứng khoán, gồm các công ty đại chúng, tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, tổ chức chào bán chứng khoán ra công chúng, công ty chứng khoán... trong 6 tháng tới.
Trách nhiệm của kiểm toán trong vụ SCB
Trước đó, như đã đưa tin, theo bản án sơ thẩm vụ án Vạn Thịnh Phát – SCB, hàng năm, ngân hàng TMCP Sài Gòn đều thuê các công ty kiểm toán lớn kiểm tra báo cáo tài chính.
Kết quả thẩm định thường niên từ năm 2012 đến năm 2022, tức thời điểm trước khi vụ án bị khởi tố, đều không cho thấy điểm bất thường nào về tình hình tài chính của ngân hàng.
Đặc biệt, theo các báo cáo kiểm toán mà SCB công bố, trong đợt kiểm toán gần nhất trước vụ án vào tháng 6/2021, SCB ghi nhận lợi nhuận lũy kế hơn 1.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu gần 22.000 tỷ đồng.
Thế nhưng, sau khi các sai phạm bị phát hiện, SCB bị Ngân hàng Nhà nước đưa vào diện kiểm soát đặc biệt từ tháng 10/2002, thì kết quả kiểm toán lại cho thấy ở thời điểm 30/9/2022, SCB đã âm vốn chủ sở hữu lên đến 443.769 tỷ đồng và lỗ lũy kế là 464.547 tỷ đồng.
Được biết, sau quá trình hợp nhất, ngân hàng SCB thuê các công ty kiểm toán thuộc nhóm "Big 4" kiểm tra báo cáo tài chính hàng năm.
Trong đó, năm 2012 - 2016, Ernst & Young Việt Nam đã tiến hành kiểm toán cho SCB, giai đoạn 2017 - 2019 là Deloitte còn sang năm 2020 và bán niên 2021 là Công ty kiểm toán KPMG.
Theo lãnh đạo của một trong số "Big 4" kiểm toán nói rằng, hãng kiểm toán dựa vào các số liệu, tài liệu ngân hàng và bên thứ ba cung cấp mà không có chức năng thẩm định lại.
Chẳng hạn, họ không có chức năng đánh giá lại tài sản đảm bảo của các khoản vay vốn đã bị các công ty thẩm định giá "khai khống". Do đó, phía ngân hàng phải chịu trách nhiệm về tính đầy đủ, chính xác và trung thực của hồ sơ, tài liệu cung cấp cho kiểm toán.
Theo quy định, trách nhiệm của công ty kiểm toán là đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính của doanh nghiệp dựa trên kết quả cuộc kiểm toán theo các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam.
Tức là, các hãng kiểm toán phải tuân thủ chuẩn mực này, cũng như các quy định về đạo đức nghề nghiệp trong lập kế hoạch và thực hiện kiểm toán. Việc này nhằm phát hiện xem báo cáo tài chính của ngân hàng và công ty con lập đã hợp lý và còn sai sót trọng yếu nào hay không.
Bộ Tài chính cho biết, đến ngày 29/2, cả nước có 221 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kiểm toán và hơn 2.300 kiểm toán viên hành nghề.
Trong năm ngoái, Bộ Tài chính đã xử phạt vi phạm hành chính với 21 doanh nghiệp kiểm toán và 3 kiểm toán viên hành nghề. Bên cạnh đó, cơ quan này đình chỉ có thời hạn 17 kiểm toán viên do hồ sơ kiểm toán có chất lượng yếu kém, kiểm toán viên vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực và có công văn nhắc nhở 21 kiểm toán viên do hồ sơ kiểm toán có chất lượng chưa đạt yêu cầu.
Hôm 5/6, tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn rằng, vụ án ở ngân hàng SCB có nhiều công ty đã thực hiện kiểm toán nhưng không phát hiện dấu hiệu bất thường.
Cử tri nêu câu hỏi về trách nhiệm của kiểm toán và đặc biệt là trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước ở các vụ việc như SCB. Trả lời, ông Tuấn cho biết, vụ án SCB các bị cáo bị truy tố và xét xử với 3 tội danh: Thao túng thị trường chứng khoán; chiếm đoạt tài sản; nhận và đưa hối lộ.
“Việc này không liên quan đến kiểm toán Nhà nước vì họ không thuộc đối tượng, không thuộc phạm vi. Theo quy định của Luật kiểm toán độc lập thì đây là công ty đại chúng và SCB thuộc đối tượng bắt buộc phải kiểm toán độc lập và trách nhiệm thuộc về doanh nghiệp kiểm toán độc lập đã cung cấp dịch vụ của SCB”.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thì nói, khi Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán tại Ngân hàng Nhà nước, đã đưa ra kiến nghị, lưu ý về hoạt động của SCB.
Đối với kiểm toán độc lập, trong giai đoạn 2012-2016, SCB đã thuê công ty kiểm toán nước ngoài là Ernst & Young thực hiện kiểm toán. Và năm 2017 – 2019 thì công ty kiểm toán Deloitte thực hiện. Đến giai đoạn 2020 – 2022, công ty kiểm toán KPMG thực hiện.
“Như vậy, trong quá trình thực hiện kiểm toán này có những thiếu sót, sai phạm cơ quan điều tra và cơ quan công tố đã điều tra, xử lý vụ án”, Bộ trưởng Phớc nhấn mạnh.