1. Angkor Wat (Campuchia)
Angkor Wat là quần thể đền thờ Hindu lớn nhất thế giới, được xây dựng vào thế kỷ 12 dưới triều đại Khmer. Đây là biểu tượng quốc gia của Campuchia và xuất hiện trên quốc kỳ nước này.
Vị trí: Siem Reap, Campuchia
Diện tích: Khoảng 162.6 hecta
Đặc điểm: Nổi tiếng với kiến trúc Khmer cổ đại và các tháp hình hoa sen
Angkor Wat là ngôi đền duy nhất hướng về phía tây, trong khi các đền khác trong khu vực đều hướng về phía đông.
Hệ thống thủy lợi tiên tiến: Có hệ thống kênh và hồ chứa phức tạp, giúp điều tiết nước trong mùa mưa và khô.
Phù điêu chi tiết: Tường đền được trang trí bằng hơn 3000 nữ thần apsara (tiên nữ), mỗi bức tượng đều có nét riêng biệt.
Sự kết hợp tôn giáo: Ban đầu là đền Hindu, sau đó được chuyển đổi thành đền Phật giáo, thể hiện sự giao thoa văn hóa độc đáo.
Ngoài Angkor Wat, quần thể Angkor còn bao gồm nhiều di tích khác như Angkor Thom, đền Bayon, Ta Prohm,... được xây dựng từ thế kỷ 7 đến thế kỷ 8. Toàn bộ quần thể là một vùng đất rộng lớn với hơn 80 di tích được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1992.
2. Borobudur (Indonesia)
Borobudur là ngôi đền Phật giáo lớn nhất thế giới, được xây dựng vào thế kỷ thứ 9 dưới triều đại Sailendra. Sau đó, ngôi đền bị bỏ hoang và chôn vùi dưới tro bụi núi lửa. Borobudur được phát hiện lại vào năm 1814 và trải qua nhiều đợt tu bổ, phục hồi lớn nhất vào những năm 1970-1980 do chính phủ Indonesia và UNESCO thực hiện.
Vị trí: Borobudur nằm ở Magelang, Trung Java, Indonesia, cách thành phố Yogyakarta khoảng 40 km về phía bắc.
Đặc điểm: Gồm 9 tầng xếp chồng lên nhau với 2,672 phiến đá chạm khắc và 504 tượng Phật
Ý nghĩa: Tượng trưng cho vũ trụ quan Phật giáo
Kiến trúc mandala 3D: Đền được xây dựng theo hình dạng mandala Phật giáo, tượng trưng cho vũ trụ quan Phật giáo.
Kỹ thuật xây dựng: Không sử dụng vữa hoặc xi măng, các khối đá được ghép khít với nhau bằng kỹ thuật "mộng" đặc biệt.
Hệ thống thoát nước tinh vi: Có 100 ống máng nước được thiết kế khéo léo, giúp bảo vệ công trình khỏi mưa nhiệt đới.
Bảo tồn kỳ diệu: Bị chôn vùi dưới tro núi lửa và rừng rậm trong nhiều thế kỷ trước khi được phát hiện và khôi phục.
Các nhà sư Phật giáo cầu kinh nhân ngày sinh của Đức Phật tại chùa Borobudur, Indonesia
© AFP 2023 / Oka Hamied
3. Đền Kailashnath (Ấn Độ)
Đền Kailashnath, còn được gọi là đền Kailasa, là một trong những công trình kiến trúc vĩ đại nhất của Ấn Độ. Đây là một ngôi đền Hindu được khắc trực tiếp từ một khối đá duy nhất, nằm trong quần thể hang động Ellora ở bang Maharashtra.
Vị trí: Ellora, Maharashtra, Ấn Độ
Thời gian xây dựng: Thế kỷ thứ 8
Đặc điểm: Được chạm khắc từ trên xuống dưới, không sử dụng gạch hay xi măng
Toàn bộ công trình được tạo ra bằng cách tách một khối đá khổng lồ từ vách núi, với ước tính khoảng 400.000 tấn đá đã được loại bỏ. Điều này khiến nhiều người nghi ngờ liệu công nghệ của thời đó có thể thực hiện được việc này.
Đền Kailashnath bao gồm một sân đền rộng 82x46m, với một khu thờ trung tâm dành riêng cho thần Shiva. Ngoài ra, nơi đây còn lưu giữ hàng nghìn tác phẩm điêu khắc, bản vẽ và chữ khắc tiếng Phạn.
Kiến trúc đa dạng: Kết hợp nhiều phong cách kiến trúc khác nhau của Ấn Độ trong một công trình duy nhất.
Các nhà khảo cổ ước tính công trình này có thể đã mất khoảng 20 năm để hoàn thành, với các công nhân phải làm việc liên tục 12 giờ mỗi ngày, xử lý khoảng 60 tấn đá mỗi giờ. Điều này vượt quá khả năng của công nghệ xây dựng thời đó.
Thách thức trọng lực: Cầu thang, ban công và các cấu trúc phức tạp khác đều được tạo ra từ cùng một khối đá, thách thức hiểu biết về kỹ thuật xây dựng cổ đại.
4. Nhà thờ Hồi giáo Sultan Ahmed (Thổ Nhĩ Kỳ)
Còn được gọi là Nhà thờ Hồi giáo Xanh, đây là một trong những biểu tượng nổi tiếng nhất của Istanbul và Thổ Nhĩ Kỳ. Nhà thờ được xây dựng giữa năm 1609 và 1616 theo lệnh của Sultan Ahmed I, nhằm xoa dịu cơn phẫn nộ của Thượng đế Allah sau những thất bại của Đế chế Ottoman trong cuộc chiến tranh với Ba Tư.
Vị trí: Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ
Năm hoàn thành: 1616
Đặc điểm: Đây còn là nhà thờ Hồi giáo đầu tiên ở Thổ Nhĩ Kỳ có sáu tháp minaret, một thiết kế gây tranh cãi vào thời điểm đó.
Gạch men xanh độc đáo: Sử dụng hơn 20,000 viên gạch men màu xanh handmade, tạo nên vẻ đẹp nội thất độc nhất vô nhị. Nhà thờ được xây dựng trên nền móng của cung điện Byzantine cũ và nằm đối diện với nhà thờ Hagia Sophia, tạo nên một cảnh quan kiến trúc ấn tượng.
Nhà thờ Hồi giáo Sultan Ahmed
© Ảnh : Pixabay
Ánh sáng tự nhiên: Có 260 cửa sổ được thiết kế khéo léo để tối ưu hóa ánh sáng tự nhiên, tạo hiệu ứng ánh sáng thay đổi theo thời gian trong ngày. Bên trong nhà thờ có sức chứa lên đến 10.000 người.
Âm học tiên tiến: Được thiết kế với hệ thống âm thanh tự nhiên độc đáo, giúp tiếng cầu nguyện có thể được nghe rõ từ mọi góc của nhà thờ.
Nhà thờ không chỉ là một công trình tôn giáo, mà còn là một điểm du lịch nổi tiếng của Istanbul, thu hút hàng triệu du khách mỗi năm đến tham quan.
5. Bodh Gaya (Ấn Độ)
Bodh Gaya là nơi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đạt được giác ngộ và là một trong bốn địa điểm hành hương quan trọng nhất của Phật giáo.
Vị trí: Bihar, Ấn Độ
Đặc điểm: Bao gồm đền Mahabodhi và cây Bồ Đề linh thiêng
Ý nghĩa: Trung tâm tâm linh quan trọng của Phật giáo
Ý nghĩa tâm linh: Là nơi Đức Phật đạt được giác ngộ, có ý nghĩa quan trọng nhất đối với Phật tử trên toàn thế giới.
Cây Bồ Đề linh thiêng: Cây Bồ Đề hiện tại được cho là hậu duệ trực tiếp của cây Bồ Đề nguyên thủy nơi Đức Phật ngồi thiền.
Kiến trúc đa dạng: Khu phức hợp bao gồm các công trình từ nhiều nền văn hóa và quốc gia Phật giáo khác nhau.
Trung tâm học thuật: Ngoài là nơi hành hương, Bodh Gaya còn là trung tâm nghiên cứu và thực hành Phật giáo quốc tế.
6. Tượng Phật khổng lồ Lạc Sơn (Trung Quốc)
Đây là tượng Phật đá lớn nhất thế giới, được tạc vào vách núi bên bờ sông.
Vị trí: Lạc Sơn, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc
Chiều cao: 71 mét
Thời gian xây dựng: Từ năm 713 đến 803
Hệ thống thoát nước ẩn: Có hệ thống thoát nước tinh vi được giấu bên trong tượng, giúp bảo vệ công trình khỏi xói mòn trong hàng thiên niên kỷ.
Tỷ lệ hoàn hảo: Mặc dù kích thước khổng lồ, tượng vẫn giữ được tỷ lệ chính xác, thể hiện kỹ thuật điêu khắc tinh xảo của người xưa.
Tích hợp với thiên nhiên: Tượng được tạc trực tiếp vào vách núi, hòa quyện hoàn hảo giữa nghệ thuật và thiên nhiên.
Công trình kỹ thuật phi thường: Việc tạo ra một bức tượng lớn như vậy mà không có công nghệ hiện đại là một kỳ tích kỹ thuật đáng kinh ngạc.
7. Chùa Mingun Pahtodawgyi (Myanmar)
Đây là một công trình chùa dang dở nhưng vẫn ấn tượng với quy mô khổng lồ của nó.
Vị trí: Mingun, Myanmar
Khởi công: 1790
Đặc điểm: Nếu hoàn thành, đây sẽ là ngôi chùa lớn nhất thế giới với chiều cao 150 mét
Công trình dang dở lớn nhất thế giới: Mặc dù không hoàn thành, nó vẫn là một trong những công trình tôn giáo lớn nhất thế giới.
Vết nứt độc đáo: Những vết nứt lớn do động đất tạo ra đã trở thành một phần của vẻ đẹp và lịch sử của công trình.
Chuông Mingun: Bên cạnh chùa là chuông Mingun, chuông nguyên khối lớn nhất thế giới còn hoạt động được.
Biểu tượng của tham vọng: Công trình này là minh chứng cho tham vọng và sức mạnh của các vị vua Myanmar cổ đại.
8. Wat Pho (Thái Lan)
Wat Pho nổi tiếng với tượng Phật nằm khổng lồ và là trung tâm học thuật truyền thống của Thái Lan.
Vị trí: Bangkok, Thái Lan
Đặc điểm: Có tượng Phật nằm dài 46 mét, cao 15 mét
Ý nghĩa: Được coi là nơi khai sinh của massage truyền thống Thái
Trường đại học đầu tiên của Thái Lan: Wat Pho được coi là trường đại học công cộng đầu tiên của Thái Lan, với các bài học được khắc trên các bức tường.
Bộ sưu tập tượng Phật đa dạng: Có hơn 1000 tượng Phật, mỗi tượng đều có nét riêng biệt.
Kiến trúc đa dạng: Kết hợp nhiều phong cách kiến trúc khác nhau, phản ánh lịch sử phát triển lâu dài của ngôi chùa.
Đền Phật nằm (Wat Pho) ở Bangkok, Thái Lan
© Depositphotos.com / Cowardlion
9. Đền Vàng (Ấn Độ)
Còn được gọi là Sri Harmandir Sahib, đây là trung tâm tâm linh quan trọng nhất của đạo Sikh.
Vị trí: Amritsar, Punjab, Ấn Độ
Đặc điểm: Phần trên của đền được dát vàng, tạo nên vẻ đẹp lộng lẫy
Ý nghĩa: Kết hợp các yếu tố kiến trúc Hindu và Hồi giáo, thể hiện tinh thần bao dung của đạo Sikh.
Bếp ăn từ thiện lớn nhất thế giới: Hàng ngày phục vụ bữa ăn miễn phí cho hàng chục nghìn người, không phân biệt tôn giáo hay giai cấp.
Hồ thiêng Amrit Sarovar: Hồ nước bao quanh đền được cho là có khả năng chữa bệnh.
Quy trình dát vàng liên tục: Lớp vàng bao phủ đền được làm mới định kỳ bằng vàng được quyên góp từ tín đồ trên khắp thế giới.
10. Đền Penataran (Indonesia)
Đây là quần thể đền Hindu-Java lớn nhất ở Đông Java, Indonesia.
Vị trí: Blitar, Đông Java, Indonesia
Thời gian xây dựng: Từ thế kỷ 12 đến 15
Đặc điểm: Gồm nhiều công trình nhỏ trải dài trên diện tích rộng lớn
Kiến trúc theo tầng: Được xây dựng trên ba tầng, tượng trưng cho ba cõi trong vũ trụ quan Hindu-Java.
Phù điêu kể chuyện: Các bức phù điêu trên tường đền kể lại các câu chuyện sử thi Hindu và truyền thuyết địa phương Java.
Pura Penataran Agung Lempuyang là ngôi đền Hindu của người Bali nằm ở Karangasem. Pura Penataran Agung được coi là một phần của tổ hợp Pura, tòa nhà bao quanh núi Lempuyan. Đây không chỉ là một trong những ngôi đền được sùng bái nhất ở Bali, mà còn là một địa danh chụp ảnh rất phổ biến đối với khách du lịch.
CC BY-SA 2.0 / Tim Snell / We're not awake yet
Sự kết hợp văn hóa: Thể hiện sự giao thoa độc đáo giữa văn hóa Hindu và bản địa Java.
Vị trí chiến lược: Được xây dựng trên sườn núi lửa, thể hiện mối quan hệ đặc biệt giữa con người và thiên nhiên trong văn hóa Indonesia cổ đại.
Các địa điểm này thu hút từ vài trăm nghìn đến hàng triệu lượt khách mỗi năm. Đền Vàng ở Ấn Độ có số lượng khách cao nhất, với khoảng 30 triệu lượt khách mỗi năm.
Hầu hết các địa điểm đều chứng kiến sự sụt giảm đáng kể về số lượng du khách do đại dịch và đang trong quá trình phục hồi.
Thách thức chung:
Bảo tồn di sản trước tác động của thời tiết, ô nhiễm và số lượng lớn du khách
Cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo tồn di sản
Quản lý số lượng lớn du khách trong không gian hạn chế
Phát triển cơ sở hạ tầng du lịch bền vững
Đối phó với các thảm họa tự nhiên và biến đổi khí hậu
Duy trì tính thiêng liêng và chức năng tôn giáo song song với hoạt động du lịch
Thách thức cụ thể: Mỗi địa điểm có những thách thức riêng biệt, như việc bảo tồn các chi tiết điêu khắc tinh xảo ở đền Kailashnath hay quản lý rủi ro từ núi lửa ở Borobudur.
Top 10 đền chùa lớn nhất thế giới không chỉ ấn tượng bởi quy mô mà còn bởi vẻ đẹp kiến trúc và ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Từ những ngôi chùa cổ kính ở Đông Nam Á đến các công trình tôn giáo hiện đại, mỗi địa điểm đều mang đến cho du khách những trải nghiệm độc đáo và đáng nhớ. Dù bạn là người yêu thích kiến trúc, nghệ thuật hay tâm linh, những ngôi đền và chùa này đều xứng đáng có mặt trong danh sách những nơi phải đến một lần trong đời.