Theo vị tư lệnh ngành Nông nghiệp, muốn sản xuất được nông nghiệp tuần hoàn, hiện đại và phát thải thấp thì trước hết phải nâng cao nhận thức của người sản xuất và tiêu dùng về sản xuất nông nghiệp an toàn, tuần hoàn, hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường và hệ sinh thái.
Giải pháp thay đổi thói quen canh tác của người nông dân
Ngày 1/9, tại huyện Tam Nông, Đồng Tháp đã diễn ra Hội nghị sơ kết Dự án sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, hiện đại và phát thải thấp. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chủ trì hội nghị.
Cùng dự có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Phước Thiện; các chuyên gia, nhà khoa học và lãnh đạo các sở, ngành tỉnh Đồng Tháp.
Tại hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận về các mô hình: nuôi trữ cá mùa nước nổi của huyện Hồng Ngự; sản xuất lúa giống chất lượng cao của ông Nguyễn Anh Dũng - Giám đốc Hợp tác xã giống nông nghiệp Định An, huyện Lấp Vò; thí điểm 50ha lúa chất lượng, giảm phát thải của Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Thắng Lợi, huyện Tháp Mười...
Ông Nguyễn Minh Tuấn – Giám đốc Hợp tác xã Quyết Tiến cho biết, sau 2 năm thực hiện mô hình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, hiện đại và phát thải thấp ở xã Phú Thành A (huyện Tam Nông), nhiều nông dân đã hưởng ứng tham gia mô hình. Nếu diện tích ban đầu năm 2023 chỉ 20ha của 8 hộ, thì đến năm nay diện tích đã được mở rộng lên 80ha với 23 hộ trong hợp tác xã tham gia.
Theo đó, mô hình trồng lúa mới áp dụng sạ cụm, sạ thưa, qua đó giúp giảm lượng giống từ 40-60% so với sản xuất bình thường (giảm khoảng 50-70 kg giống/ha). Sử dụng phân hữu cơ thay thế một phần phân bón hóa học và giảm 30-40% lượng phân hóa học so với canh tác truyền thống (giảm khoảng 100-150 kg phân bón/ha).
Ngoài ra, mô hình này còn giảm được số lần phun thuốc bảo vệ thực vật từ 2-3 lần so với bên ngoài. Sau thu hoạch, rơm được thu gom khỏi ruộng khoảng 87%, phần còn phun nấm Trichoderma để phân hủy rơm rạ, tạo thêm dinh dưỡng cho đất.
“Qua nhiều vụ canh tác, tôi thấy nông dân tham gia mô hình đã thay đổi tư duy trong sản xuất lúa, họ mạnh dạn ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, như máy sạ, phun thuốc bằng thiết bị bay (drone), bón phân hữu cơ để cải tạo đất… Từ đó giúp nông dân tham gia mô hình giảm được chi phí sản xuất, gia tăng lợi nhuận”, Giám đốc Hợp tác xã Quyết Tiến chia sẻ.
Ông Nguyễn Minh Tuấn cho biết thêm, khi bước vào mùa lũ, hợp tác xã sẽ đẩy mạnh mảng du lịch trải nghiệm mùa nước nổi, tận dụng kênh du lịch này để quảng bá gạo sạch.
Chủ tịch UBND huyện Tam Nông Trần Thanh Nam cho biết, năm 2023, địa phương triển khai mô hình sản xuất lúa tuần hoàn vụ Đông xuân và Hè thu, diện tích trên 60ha, kết hợp nuôi cá mùa lũ. Tổng lợi nhuận từ 2 vụ lúa và 1 vụ cá có thể đạt trên 55 triệu đồng/ha/năm. Bên cạnh đó, hợp tác xã cũng tổ chức khai thác du lịch trải nghiệm mùa lũ với doanh thu hơn 70 triệu đồng/năm.
Sang năm 2024, huyện Tam Nông đã tăng diện tích lúa theo mô hình mới lên trên 160ha. Nhà nước hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất như đường điện, thiết bị bơm nước, kết nối tiêu thụ nông sản, nạo vét thủy lợi nội đồng...
Theo đánh giá của lãnh đạo huyện Tam Nông, hiệu quả từ việc giảm lượng giống gieo sạ và sử dụng một phần phân hữu cơ thay thế cho phân bón vô cơ đã được cho thấy hiệu quả rõ rệt. Thực tế cho thấy, đây là giải pháp quan trọng giúp định hướng thay đổi thói quen canh tác của người nông dân, chuyển dần sang sản xuất lúa theo hướng hữu cơ, sinh thái và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan dẫn chứng chuyện làm nông nghiệp ở Thái Lan
Tại hội thảo, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, muốn sản xuất được nông nghiệp tuần hoàn, hiện đại và phát thải thấp thì trước hết phải nâng cao nhận thức của người sản xuất và tiêu dùng về sản xuất nông nghiệp an toàn, tuần hoàn, hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường và hệ sinh thái.
Đồng thời, tập trung phát triển nền nông nghiệp đa giá trị, ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến vào sản xuất, số hóa dữ liệu canh tác, nâng cao thu nhập trên cùng diện tích.
Vị tư lệnh ngành Nông nghiệp cho biết, sẽ chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp truyền thống sang mô hình giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến mục tiêu đạt được tín chỉ giảm phát thải carbon cho toàn bộ vùng dự án. Song song đó, xây dựng mô hình điểm về tích hợp công nghệ cao, góp phần xây dựng nông thôn mới và thực hiện Đề án tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan dẫn câu chuyện làm nông nghiệp tuần hoàn “lúa - cá” tại Thái Lan, khi nước bạn sản xuất ra sản phẩm lúa hữu cơ luôn bán giá cao hơn thị trường nhiều lần và còn thích nghi với biến đổi khí hậu.
Từ đó, Bộ trưởng gợi ý huyện Tam Nông và tỉnh Đồng Tháp có thể tạo thương hiệu lúa gạo mùa nước nổi, cùng nhau sản xuất ra nông sản an toàn, vừa gia tăng giá trị. Mô hình này có thể kết hợp môi trường sinh thái, con người, cảnh quan mùa nước nổi.