Một số vi phạm trong quá trình cổ phần hóa TCT Tín Nghĩa bắt nguồn từ các nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan. Thanh tra Chính phủ kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai kiểm điểm làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những vi phạm tại doanh nghiệp này.
Có kết luận thanh tra TCT Tín Nghĩa
Ngày 26/9, Thanh tra Chính phủ có thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại TCT Tín Nghĩa (nay là Công ty Cổ phần Tổng công ty Tín Nghĩa).
Trong kết luận, cơ quan thanh tra chỉ ra nhiều vi phạm liên quan đến việcxác định giá trị tài sản, phương pháp định giá khi cổ phần hóa, vi phạm trong việc bán cổ phần… tại công ty này.
Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai chỉ đạo và kiểm điểm làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra những vi phạm ở TCT Tín Nghĩa;
Đồng thời, chỉ đạo thu nộp số tiền đã xác định được do vi phạm trong việc định giá một số tài sản là công trình trên đất (15 tỷ đồng) và việc bán thêm cổ phần cho người lao động (8,7 tỷ đồng) về ngân sách Đảng của Tỉnh ủy Đồng Nai.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai kiểm tra, rà soát để có biện pháp quản lý và hướng dẫn TCT Tín Nghĩa quản lý, sử dụng diện tích đất nhận chuyển nhượng từ các hộ gia đình, cá nhân theo đúng quy định của pháp luật.
Kiến nghị Bộ Tài chính xem xét, chấn chỉnh hoạt động tư vấn thẩm định giá của Công ty trách nhiệm hữu hạn Grant Thornton theo quy định pháp luật. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển thông tin để Cơ quan Cảnh sát điều tra xem xét, xử lý theo quy định.
Thanh tra Chính phủ cho biết, vào ngày 12/9/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai đã ban hành quyết định khởi tố vụ án hình sự "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại TCT Tín Nghĩa trong quá trình cổ phần hóa từ 2014 - 2016.
Thanh tra Chính phủ đã có văn bản trao đổi một số thông tin vi phạm phát hiện được trong quá trình thanh tra với Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai. Kết luận thanh tra sau đó đã được gửi đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai. Do đó, các nội dung hạn chế, vi phạm này sẽ do Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai xem xét, làm rõ theo quy định.
Nhiều vi phạm trong cổ phần hoá
Kết luận nêu rõ, việc cổ phần hóa TCT Tín Nghĩa là đúng chủ trương của Đảng và Chính phủ. Qua cổ phần hóa đã huy động được nguồn lực từ các thành phần kinh tế đầu tư, nâng cao năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Ngoài những kết quả đạt được trong cổ phần hóa và tăng vốn điều lệ, TCT Tín Nghĩa vẫn còn một số thiếu sót, vi phạm. Trong đó, một số nội dung liên quan đến vi phạm trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp bắt nguồn từ các nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan.
Về mặt khách quan, TCT Tín Nghĩa là đơn vị kinh tế Đảng thuộc Tỉnh ủy Đồng Nai. Đây là một trong những doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa sớm của tỉnh. Các thành viên Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và tổ giúp việc thiếu kinh nghiệm, trong khi khối lượng công việc rất lớn, tổng thời gian phải hoàn thành việc bán cổ phần từ khi xác định giá trị doanh nghiệp theo quy định chỉ có 18 tháng.
Một số nội dung liên quan đến các vi phạm trong quá trình cổ phần hóa là những vấn đề khó khăn, vướng mắc thực tế, đã được Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai nghiên cứu, trao đổi để quyết định và công khai theo quy định.
Về nguyên nhân chủ quan, các thành viên Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và Hội đồng thẩm tra xác định giá trị doanh nghiệp chưa nghiên cứu kỹ các quy định về cổ phần hóa để thẩm tra kết quả định giá của đơn vị tư vấn...
Đối với việc xác định giá trị tài sản công trình xây dựng trên đất, Công ty trách nhiệm hữu hạn Grant Thornton là đơn vị tư vấn đã xác định không đúng suất đầu tư, đơn giá vật liệu…
Điều này dẫn đến việc giá trị tài sản được định giá có chênh lệch giảm so với quy định hơn 15 tỷ đồng. Thanh tra Chính phủ nêu rõ, cần thu hồi số tiền này về ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai.
Ban Chỉ đạo cổ phần hóa TCT Tín Nghĩa cũng không đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai có ý kiến về việc xác định giá đất đối với diện tích chưa chuyển nhượng tại khu dân cư Tân Biên 1 và 2, khu phố chợ Tân Biên, khu đất dự kiến xây dựng chung cư Tân Biên. Việc này dẫn đến khả năng giá trị quyền sử dụng đất chưa được xác định đầy đủ theo quy định pháp luật, gây thiệt hại cho ngân sách Tỉnh ủy Đồng Nai.
Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, giai đoạn 2005 - 2013, TCT Tín Nghĩa tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhằm mở rộng các dự án đầu tư, không đúng với quy định pháp luật.
Tính đến thời điểm thanh tra vào tháng 5/2023, hơn 491.000 m2 đất này chưa có chủ trương đầu tư và quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của UBND tỉnh Đồng Nai, chưa làm thủ tục chuyển sang tên của công ty.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai phê duyệt giá trị doanh nghiệp dựa trên kết quả xác định giá theo phương pháp giá trị tài sản ròng. Tuy nhiên, Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và Ban Thường vụ Tỉnh ủy lại chưa xem xét, đánh giá, so sánh với kết quả định giá doanh nghiệp theo phương pháp chiết khấu dòng tiền tự do.
TCT Tín Nghĩa chuyển nhượng cổ phần tại Công ty cổ phần Tín Khải, Công ty cổ phần Xây dựng và Kinh doanh nhà Phú Tín, Công ty liên doanh Proconco và Công ty cổ phần cấu kiện bê tông Đông Sài Gòn theo hình thức bán thỏa thuận, giá thỏa thuận chuyển nhượng không được đơn vị thẩm định giá xác định. Điều này là không đúng quy định.
Cũng theo kết luận thanh tra, TCT Tín Nghĩa và Văn phòng Tỉnh ủy Đồng Nai có văn bản đề xuất, được Thường trực Tỉnh ủy Đồng Nai chấp thuận để đơn vị này thỏa thuận bán 35% cổ phần cho 3 nhà đầu tư chiến lược là trái quy định.
Tuy nhiên, trong quá trình thỏa thuận bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược, 2/3 nhà đầu tư có văn bản không tiếp tục tham gia là cổ đông chiến lược, nên TCT Tín Nghĩa đã bán cho Công ty cổ phần đầu tư Thành Thành Công với tỷ lệ cổ phần được phép bán là 35%, giá bán thỏa thuận là 10.200 đồng/cổ phần (đảm bảo không thấp hơn giá khởi điểm để đấu giá như phương án cổ phần hóa đã duyệt), điều kiện hạn chế đối với cổ phiếu dành cho nhà đầu tư chiến lược là chỉ được chuyển nhượng sau 5 năm.
Ngoài ra, TCT Tín Nghĩa còn bán thêm 7,7 triệu cổ phần (theo phương án cổ phần hóa được Ban Thường vụ Tỉnh ủy phê duyệt) cho người lao động là không đúng quy định. Việc này dẫn đến số cổ phần bán thêm không được đưa ra bán đấu giá, giá trị chênh lệch phải thu hồi về ngân sách Tỉnh ủy Đồng Nai là hơn 8,7 tỷ đồng, bình quân 1.120,64 đồng/cổ phần bán thêm.