Theo đại biểu Long, nhiều cử tri thắc mắc tại sao không có cơ chế gì để thí điểm, tháo gỡ cho các vướng mắc của nhà ở xã hội, trong khi dự thảo nghị quyết chỉ hướng tới nhà ở thương mại.
Doanh nghiệp chết thì ngân hàng cũng chết
Sáng 21/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
Góp ý về dự thảo, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết, tình hình bất động sản đã diễn biến phức tạp trong thời gian qua. Có một số trường hợp xây dựng nhưng bị sai phạm mà chưa có cơ chế để tháo gỡ, làm lãng phí nguồn lực của xã hội và đất nước.
“Mặc dù không phải ngân sách của nhà nước, nhưng doanh nghiệp cũng là nguồn lực của xã hội, doanh nghiệp họ cũng phải đi vay ngân hàng, doanh nghiệp chết kéo theo ngân hàng cũng chết”, đại biểu Phạm Văn Hòa lưu ý.
Theo ông, đây là vấn đề quan trọng và cần thiết phải ban hành dự thảo nghị quyết nói trên.
Về phạm vi điều chỉnh, trong dự thảo nghị quyết được áp dụng trên phạm vi cả nước đối với dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản trong các trường hợp: Nhận quyền sử dụng đất; Đang có quyền sử dụng đất; Đang có quyền sử dụng đất và nhận quyền sử dụng đất; thực hiện dự án nhà ở thương mại trên diện tích đất của cơ sở phải di dời do ô nhiễm môi trường, cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị.
Đại biểu Phạm Văn Hòa thống nhất theo tờ trình là áp dụng phạm vi trong toàn quốc, vì nếu thí điểm thì phải thí điểm công khai hết.
“Nếu chúng ta áp dụng chỉ trong một số tỉnh, thành phố còn một số tỉnh khác không cho sẽ dễ tạo ra cơ chế xin - cho và thắc mắc tỉnh anh được, tỉnh tôi không được”, ông Hoà nói.
Ngoài ra, một vấn đề cốt lõi là nghị quyết áp dụng từ ngày có hiệu lực thi hành hay là quay trở lại những trường hợp trước đây. Các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa cũng đang gặp tình trạng này.
Theo đó, nhà ở chung cư đã xây dựng rồi, người dân vào ở rồi nhưng nay lại làm thủ tục không được do có vướng về mặt pháp lý. Người dân, doanh nghiệp cần Quốc hội, Chính phủ tháo gỡ cho họ vấn đề này.
“Chúng ta không hợp thức hóa sai phạm cho doanh nghiệp mà vấn đề cốt lõi để tránh lãng phí”, đại biểu đoàn Đồng Tháp nêu.
Ông Hoà cũng dẫn chứng thực trạng hiện nay, khi nhiều toà chung cư cao tầng xây dựng xong rồi mà cỏ mọc um tùm, xuống cấp nghiêm trọng.
Sao không tháo gỡ cho nhà ở xã hội?
Từ góc nhìn khác, đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) lại băn khoăn về sự đồng bộ hệ thống pháp luật nếu dự thảo nghị quyết này được thông qua.
Theo đó, Quốc hội đã kỳ công ban hành pháp luật đất đai, bất động sản và các nghị định, quy định liên quan. Tuy nhiên, nếu dự thảo nghị quyết thí điểm được ban hành sẽ tạo ra 2 mặt bằng pháp lý cho hoạt động kinh doanh bất động sản.
"Thí điểm đất đai khác với chính sách khác. Một khi đã xây dựng công trình trên đó, thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất thì không có khả năng khắc phục nữa, tác hại khôn lường, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta thực hiện nhiều mục tiêu an ninh lượng thực và các mục tiêu khác", địa biểu đoàn Đồng Nai lo ngại.
Đại biểu Nguyễn Công Long cũng chia sẻ về mối băn khoăn, trăn trở của cử tri về giá bất động sản phi mã khiến cho người lao động, công nhân viên chức “không ăn gì cả, vài trăm năm mới mua được nhà”.
“Cử tri đặt câu hỏi tại sao không có cơ chế gì để thí điểm, tháo gỡ cho các vướng mắc của nhà ở xã hội, trong khi đó dự thảo Nghị quyết chỉ hướng tới nhà ở thương mại”, ông Long nêu ý kiến.
Cũng theo đại biểu Nguyễn Công Long, nhiều địa phương hiện nay không vướng mắc trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất để xây dựng nhà ở thương mại. Vậy tại sao lại phải đồng loạt thí điểm hết toàn bộ? Ông cũng cho rằng nên cân nhắc phạm vi thí điểm, không thể nào "mở đại trà" được.
Tháo gỡ cho các dự án nhà ở thương mại
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, bản chất của dự thảo nghị quyết là để bổ sung một phương thức tiếp cận đất đai trong thực hiện các dự án nhà ở thương mại.
Theo đó, Luật Đất đai 2024 đã có quy định các dự án nhà nước thu hồi đất để đấu giá, đấu thầu phải là các dự án đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và nhà ở. Theo pháp luật về đô thị, các dự án có diện tích nhỏ hơn 20 ha và không bảo đảm yếu tố đô thị đồng bộ thì nhà nước không tiến hành thu hồi đất.
“Vì không thuộc trường hợp nhà nước thu hồi đất và cũng không thuộc trường hợp nhà nước cho phép nhận quyền sử dụng đất, dẫn đến nhiều khó khăn cho các địa phương, nhất là ở các địa phương nhỏ, thị trường bất động sản quy mô không lớn, không có nhiều dự án quy mô đô thị lớn hơn 20 ha”, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phân tích.
Về phạm vi điều chỉnh, do vướng mắc xảy ra trên phạm vi cả nước nên Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng, cần tiến hành thực hiện trên phạm vi toàn quốc để bảo đảm công bằng.