Theo công bố của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), vàng trở thành mặt hàng nóng, là chủ đề được cả thế giới quan tâm trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, nhu cầu vàng và giá vàng đều được dự báo sẽ tăng trong năm 2025.
Tuy nhiên, tại Việt Nam lại chứng kiến xu hướng ngược khi đi tăng trưởng về nhu cầu đầu tư vàng giảm quý cuối năm do thiếu hụt nguồn cung và khả năng mua vàng miếng hạn chế, chênh lệch giá cao.
Nhu cầu vàng thế giới cao kỷ lục
Hội đồng Vàng Thế giới vừa công bố báo cáo xu hướng nhu cầu vàng trong quý 4 và cả năm 2024 cho thấy, tổng nhu cầu vàng hàng năm (gồm cả giao dịch trên thị trường phi tập trung – OTC) đạt mức kỷ lục mới là 4.974 tấn.
Con số kỷ lục này là do nhu cầu đầu tư tăng cùng với hoạt động mua vào mạnh mẽ, liên tục của ngân hàng Trung ương các nước.
Đáng nói, năm 2024, giá vàng tăng đến 27%, mức tăng khủng khiếp nhất từ năm 2010 đến nay. Các nhà đầu tư chọn vàng do lo ngại nhiều rủi ro toàn cầu và xu hướng cắt giảm lãi suất của Fed.
Sự kết hợp giữa giá vàng cao kỷ lục và khối lượng giao dịch làm tổng giá trị nhu cầu vàng đạt mức cao nhất từ trước đến nay là 382 tỷ USD.
Việc các ngân hàng Trung ương liên tục mua vào vàng với tốc độ nhanh chóng năm qua, lượng mua vượt 1.000 tấn trong năm thứ ba liên tiếp.
Đặc biệt, hoạt động mua vàng vào tăng đáng kể trong quý cuối năm đạt 333 tấn và nâng tổng lượng vàng mua vào hàng năm của các ngân hàng trung ương lên hơn 1.045 tấn.
Theo công bố, ngân hàng Trung ương Ba Lan là bên mua lớn nhất nhất khi bổ sung 90 tấn vàng vào kho dự trữ của mình, theo WGC – tổ chức có thành viên là các công ty khai thác vàng toàn cầu.
Đặc biệt, trong quý này, sau khi Donald Trump chiến thắng và tái cử, lực mua vàng vào của các ngân hàng Trung ương tăng cao ở mức 54%.
Nhu cầu đầu tư vàng trên toàn cầu được ghu nhận tăng 25% so với cùng kỳ năm 2023 lên .180 tấn - mức cao nhất trong 4 năm - do sự hồi sinh nhu cầu của quỹ hoán đổi danh mục vàng (ETF) trong nửa cuối năm 2024.
Xu hướng lạ ở Việt Nam
Trong năm 2024, các thị trường tiềm năng tại ASEAN cũng chứng kiến sự tăng trưởng về nhu cầu đầu tư vàng hàng năm.
Trong đó, riêng Việt Nam lại chứng kiến điều bất ngờ khi ở quý 4 năm ngoái, Việt Nam đi ngược lại xu hướng của khu vực và thế giới với mức giảm 14% so với cùng kỳ 2023.
“Sự thiếu hụt nguồn cung đã hạn chế khả năng mua vàng miếng của các nhà đầu tư dẫn đến mức chênh lệch giá cao hơn”, theo Hội đồng Vàng Thế giới.
Trong bối cảnh này, một số nhà đầu tư chuyển snag mua vàng nhẫn, Dù vàng nhẫn được xếp vào hàng trang sức nhưng những chiếc nhẫn vàng trơn này đều thường được sử dụng làm tài sản đầu tư nên được ưa chuộng.
Theo ông Shaokai Fan, Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương (gồm bao gồm Trung Quốc) kiêm Giám đốc Ngân hàng Trung ương Toàn cầu tại Hội đồng Vàng Thế giới đánh giá, sức mạnh của giá vàng tác động đến nhu cầu vàng trang sức năm 2024.
Bức tranh quý cuối năm cũng tương tự khi nhu cầu vàng toàn cầu giảm 12% so với cùng kỳ năm trước, xuống mức thấp nhất trong quý 4 trong vòng 4 năm, trong khi giá trị đạt mức kỷ lục mới là 47 tỷ USD.
“Chúng tôi không ngạc nhiên khi giá vàng tăng ao đã làm giảm nhu cầu về vàng trang sức, với mức tiêu thụ hàng năm giảm 11% xuống còn 1.877 tấn”, ông nói.
Trong bối cảnh giá vàng tăng cao kỷ lục, sự sụt giảm về nhu cầu vàng trang sức chủ yếu do nhu cầu yếu đi ở Trung Quốc (giảm 28% so với cùng kỳ 2023), trong khi nhu cầu về vàng trang sức ở Ấn Độ vẫn ổn định, chỉ giảm khoảng 2% trong năm 2024.
Giá vàng cao cũng là trở ngại lớn nhất đối với ngành trang sức trên khắp các thị trường ASEAN, đặc biệt là ở Việt Nam.
Thực tế, Việt Nam chứng kiến mức giảm theo năm và trong quý 4 đều là 15%, do ảnh hưởng của giá vàng cao, sự hạn chế trong chi tiêu và động thái quyết liệt của Chính phủ đối với hành vi trốn thuế.
Một điểm đáng chú ý là ngành công nghệ đã chứng kiến mức tăng trưởng đáng kể từ quý 4 cuối năm 2021 với nhu cầu vàng lên tới 84 tấn.
Mức tăng nhẹ trong sử dụng vàng ở lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và điện tử đã đóng góp vào mức tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023, đạt mức 326 tấn.
Tổng nguồn cung vàng tăng 1% so với cùng kỳ năm 2023, đạt mức cao kỷ lục mới là 4.794 tấn. Sự tăng trưởng cả trong hoạt động sản xuất khai thác mỏ và tái chế đã góp phần làm tăng tổng nguồn cung vàng.
Giá vàng sẽ ngày càng cao
Chuyên gia phân tích thị trường cấp cao tại Hội đồng Vàng Thế giới Louise Street đánh giá, năm qua, vàng một lần nữa là chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm của thế giới với giá vàng đã 40 thiết lập mức cao kỷ lục suốt cả năm.
Dù vậy, thực tế, nhu cầu về vàng trong năm 2024 không tăng hoặc giảm đều đặn mà thay đổi theo nhiều biến động khác nhau.
Nửa cuối năm ngoái, các nhà đầu tư phương Tây đã quay lại đổ tiền vào vàng mạnh mẽ cùng với sự gia tăng đáng chú ý của dòng tiền đổ vào vàng ở khu vực châu Á, giúp dòng vốn đổ vào các quỹ ETF vàng toàn cầu dần trở nên tích cực.
Các ngân hàng trung ương ghi nhận nhu cầu mạnh mẽ trong quý I trước khi giảm dần vào giữa năm và lại tăng cao trong quý IV. Việc này loeen quan đến chu kỳ cắt giảm lãi suất của nhiều ngân hàng trung ương và xu hướng bất ổn chính trị lan rộng trên toàn cầu, gồm ảnh hưởng từ kết quả bầu Tổng thống Mỹ đến leo thang căng thẳng ở Trung Đông.
“Vào năm 2025, chúng tôi kỳ vọng các ngân hàng trung ương vẫn là lực lượng có nhu cầu lớn trong khi các quỹ đầu tư vàng cũng sẽ tham gia cạnh tranh, đặc biệt nếu lãi suất tiếp tục giảm và không ổn định”, Louise Street, nhà phân tích thị trường cao cấp của WGC nhấn mạnh.
Mặt khác, vàng trang sức có thể sẽ tiếp tục sụt giảm khi giá vàng tăng cao và tăng trưởng kinh tế yếu khiến khả năng mua của người tiêu dùng giảm.
“Sự bất ổn về địa chính trị và kinh tế vĩ mô có thể sẽ là những tình huống xảy ra thường xuyên trong trong năm nay và làm tăng nhu cầu về vàng như một tài sản lưu trữ của cải và phòng ngừa rủi ro”, chuyên gia của Hội đồng Vàng Thế giới lưu ý.