Yên Tử – Côn Sơn, Kiếp Bạc chính thức trở thành Di sản văn hóa thế giới

Việc quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc được công nhận là Di sản văn hóa thế giới là thành quả từ nỗ lực bền bỉ và quyết tâm của Việt Nam trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản; là minh chứng cho sự đồng lòng và phối hợp hiệu quả giữa các cấp, ngành và địa phương trong nước.

Chiều 12/7 (giờ địa phương), tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản thế giới UNESCO tổ chức ở thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp), quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn – Kiếp Bạc (thuộc các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang, Hải Dương) đã được chính thức công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Giáo sư Nikolay Nenov (Bulgaria), Chủ tịch kỳ họp, đã gõ búa thông qua quyết định này trước sự chứng kiến của các quốc gia thành viên.

Theo báo Nhân Dân, đây là di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam được UNESCO vinh danh, đồng thời là di sản liên tỉnh thứ hai sau Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà (thuộc địa bàn tỉnh Quảng Ninh và TP. Hải Phòng).

Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc là minh chứng đặc biệt cho sự hình thành, phát triển và lan tỏa của Phật giáo Trúc Lâm, một truyền thống Thiền độc đáo của Việt Nam được thành lập vào thế kỷ XIII bởi các vua nhà Trần, đặc biệt là Phật hoàng Trần Nhân Tông.

Quần thể di tích này bao gồm hệ thống di tích thuộc các di tích quốc gia đặc biệt, đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng quốc gia, quốc gia đặc biệt gồm: Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử; Khu di tích Nhà Trần ở Đông Triều, Chùa Vĩnh Nghiêm, Chùa Bổ Đà; Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc; Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương.

Các di tích được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng (Chùa Thanh Mai) và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di sản văn hóa phi vật thể, lễ hội truyền thống trong khu vực… cùng với hệ thống cảnh quan với núi rừng và không gian văn hóa Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc.

Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc, với 12 cụm, điểm di tích đã thể hiện đầy đủ truyền thống Phật giáo Trúc Lâm, từ việc thành lập ở núi thiêng Yên Tử đến sự hệ thống hóa các triết lý thể hiện qua văn bia, di vật liên quan và thực hành nghi lễ.

Bắt nguồn từ cảnh quan núi thiêng Yên Tử, Phật giáo Trúc Lâm đại diện cho một hệ thống triết lý và tinh thần khoan dung, vị tha trong Phật giáo. Phật giáo Trúc Lâm còn là minh chứng cho sự hòa quyện hài hòa giữa Phật giáo Đại thừa với đạo đức Nho giáo, quan niệm vũ trụ của Đạo giáo cùng tín ngưỡng bản địa Việt Nam.

Những giá trị tư tưởng và văn hóa của Phật giáo Trúc Lâm hoàn toàn phù hợp với mục tiêu cốt lõi của UNESCO trong việc bảo tồn và làm phong phú các giá trị chung của nhân loại, bao gồm giáo dục, xây dựng nền văn hóa hòa bình; thúc đẩy tinh thần tự chủ, sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, đồng thời tôn trọng các quy luật tự nhiên.

Bà Nguyễn Thị Hạnh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, Phó Ban chỉ đạo kiêm Trưởng ban điều hành xây dựng hồ sơ Yên Tử – Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc cho biết: Sau nhiều năm nỗ lực, di sản đã chính thức được công nhận trên trường quốc tế. Tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục xây dựng và thực hiện đề án bảo tồn, tôn tạo nhằm đảm bảo tính bền vững và lan tỏa rộng rãi giá trị cao quý của di sản.

Trong phát biểu đáp từ, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cùng Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương nhấn mạnh: Trong nhiều năm qua, hệ thống di tích và di sản văn hóa phi vật thể ở các địa phương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao cùng các tỉnh quan tâm đặc biệt thông qua việc triển khai nhiều dự án bảo tồn, tu bổ các công trình di tích, nghiên cứu và nhận diện giá trị để lập hồ sơ đề cử, ghi danh trong nước và quốc tế.

Việc quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là di sản thế giới phản ánh sự nỗ lực bền bỉ, sự đồng thuận rộng rãi và sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cấp chính quyền, ngành nghề, địa phương cùng các tổ chức trong và ngoài nước.

PGS.TS. Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, cho biết việc Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi vào Danh mục Di sản Thế giới thể hiện nỗ lực, quyết tâm cao của các địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh, đặc biệt là vai trò chủ trì của UBND tỉnh Quảng Ninh trong suốt quá trình nghiên cứu bắt đầu từ năm 2013 để đăng ký với UNESCO đưa vào Danh mục Dự kiến lập hồ sơ đề cử với các cụm, điểm di tích trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và tỉnh Bắc Giang (nay là tỉnh Bắc Ninh) cho đến năm 2020, được Thủ tướng giao bổ sung di tích trên địa bàn tỉnh Hải Dương (nay là TP. Hải Phòng) để bảo đảm tính toàn vẹn của di sản.