Việt Nam lần đầu diễu binh biển dịp Quốc khánh 2/9: Chuyên gia giải mã thông điệp chiến lược
Lần đầu tiên trong lịch sử, Việt Nam sẽ tổ chức một cuộc diễu binh quy mô lớn trên biển Nhân dịp 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Sự kiện không chỉ mang ý nghĩa biểu dương sức mạnh quốc phòng mà còn truyền tải một thông điệp chiến lược rõ ràng đến khu vực và thế giới.
SputnikThông điệp chiến lược
Sự kiện diễu binh trên biển lần này là điểm nhấn chưa từng có trong lịch sử quân sự hiện đại của Việt Nam. Lực lượng tham gia không chỉ là quân đội mà còn bao gồm các đơn vị thực thi pháp luật và bảo vệ chủ quyền biển đảo, như Kiểm ngư, Cảnh sát biển, Biên phòng, và đặc biệt là Không quân Hải quân – lực lượng được huấn luyện bài bản, có vai trò chiến lược trong giám sát, kiểm soát và bảo vệ không phận vùng biển.
Diễu binh là một nghi thức trọng thể nhằm thể hiện sức mạnh quốc phòng và sự sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang. Với những quốc gia có tiềm lực quân sự lớn, đó còn là “ngôn ngữ” không lời để gửi đi thông điệp chiến lược tới toàn khu vực – thậm chí ra cả phạm vi toàn cầu.
“Cũng như tất cả các cuộc duyệt binh, diễu binh ở Việt Nam, các cuộc duyệt binh, diễu binh trên thế giới cũng đều nhằm biểu dương lực lượng, biểu dương sức mạnh quân sự quốc phòng. Ở một số cường quốc, nó còn là dịp để thể hiện sự răn đe có tính chiến lược đối với khu vực và toàn cầu”, Đại tá Nguyễn Minh Tâm, nhà phân tích, nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin và Khoa giáo, Bộ Công an chia sẻ với Sputnik.
Tuy nhiên, điều khiến các cuộc duyệt binh, diễu binh ở Việt Nam khác biệt là ở chiều sâu văn hóa – lịch sử và tính giáo dục truyền thống. Từng màn trình diễn như một lời tuyên ngôn về bản sắc dân tộc và quyết tâm gìn giữ hòa bình.
“Đây là dịp để lãnh đạo và người dân Việt Nam duy trì và bồi đắp lòng tự hào, tự tôn dân tộc với truyền thống hàng nghìn năm đánh giặc giữ nước. Và đây cũng là thông điệp đầu tiên và quan trọng gửi đến các quốc gia đối tác của Việt Nam trên khắp thế giới chứ không chỉ riêng khu vực Đông Nam Á hoặc Châu Á – Thái Bình Dương”.
Đại tá nhấn mạnh thêm, Việt Nam không hướng đến răn đe, mà sử dụng sức mạnh như một cam kết gìn giữ ổn định khu vực, từ thế chủ động và văn minh. Đặc biệt, trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với sự chia rẽ sâu sắc cả bên trong các quốc gia và giữa các khối chính trị, hình ảnh nhân dân đồng hành cùng lực lượng vũ trang trong diễu binh tại Việt Nam mang theo ý nghĩa đặc biệt: quốc phòng là sự nghiệp của toàn dân, không phải chỉ của quân đội.
“Cuộc duyệt binh, diễu binh ở Việt Nam khác với một số nước là ở chỗ có sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân. Sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân, của các tầng lớp sĩ, nông, công, thương cùng với lực lượng quân sự – quốc phòng trong diễu binh, diễu hành thể hiện sức mạnh đại đoàn kết toàn dân trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”, chuyên gia nêu thông điệp thứ hai.
Đây không chỉ là yếu tố xã hội – chính trị, mà còn là nền tảng chiến lược cho quốc phòng toàn dân – mô hình đã chứng minh hiệu quả trong suốt chiều dài lịch sử chống ngoại xâm của Việt Nam.
Ở thời điểm mà nhiều quốc gia đang lựa chọn chạy đua vũ trang hoặc nghiêng theo các liên minh quân sự, Việt Nam vẫn kiên định con đường của mình: phòng thủ chủ động – không chạy theo sức mạnh quân sự đơn thuần, không liên kết quân sự, không phụ thuộc vào ai.
“Cuộc duyệt binh, diễu binh lần này ở Việt Nam khác với nhiều nước trên thế giới là thông điệp hòa bình, là học thuyết quân sự phòng thủ, lấy cân bằng chiến lược làm phương châm, lấy việc đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế làm sách lược. Và cuối cùng, lấy ý chí tự lực, tự cường, không lệ thuộc, không phụ thuộc làm động lực cho sự nghiệp bảo vệ nền độc lập, tự chủ và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc làm nền tảng”, Đại tá Tâm gợi mở thông điệp thứ ba mà Việt Nam muốn truyền tải.
Với Việt Nam, cuộc diễu binh trên biển dịp 2/9 tới đây không chỉ là dấu ấn lịch sử lần đầu tiên có sự đồng bộ giữa các lực lượng hải quân, kiểm ngư, cảnh sát biển, không quân hải quân và biên phòng… mà còn là một "tuyên ngôn thầm lặng" về hướng phát triển của ngành công nghiệp quốc phòng biển trong tương lai gần.
Đại tá Nguyễn Minh Tâm khẳng định với Sputnik, nền công nghiệp quốc phòng Việt Nam hiện nay đã đạt được nhiều bước tiến vượt bậc – không chỉ dừng lại ở việc tự chủ sản xuất mà còn tiếp cận và làm chủ các công nghệ quân sự cao cấp, cả về phòng thủ trên bộ lẫn trên biển:
“Trong hai thập kỷ gần đây, nền công nghiệp quốc phòng Việt Nam đã có nhiều tiến bộ vượt bậc, đã chế tạo được nhiều loại vũ khí, khí tài hiện đại, từ vũ khí cá nhân đến các loại khí tài có công nghệ cao và phức tạp. Tất cả những ai đã đến tham quan Triển lãm Quốc phòng 2024 của Việt Nam tại sân bay Gia Lâm tháng 12 vừa qua đều biết đến điều này”, chuyên gia nhấn mạnh.
Tuy nhiên, điểm cốt lõi trong định hướng quốc phòng biển của Việt Nam không phải là chạy đua vũ trang, mà là xây dựng một nền phòng thủ đủ mạnh để ngăn ngừa xung đột, tạo điều kiện cho đối thoại và ngoại giao phát huy vai trò tối đa.
“Riêng về quốc phòng trên biển thì quan điểm chiến lược của Việt Nam vẫn là phòng thủ vững chắc và đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo bằng con đường ngoại giao, đối thoại, đàm phán, để kéo giảm căng thẳng và hết sức tránh để xảy ra xung đột. Dĩ nhiên là để thực hiện được phương châm đó thì Việt Nam đã có các vũ khí, khí tài hiện đại, các hệ thống phòng thủ hiện đại. Bởi ‘muốn có hòa bình thì hãy chuẩn bị về quân sự cho tốt nhất’. Vũ khí, trang bị hiện đại cũng là một cách để ngăn ngừa chiến tranh”.
Ở đây, Việt Nam một lần nữa thể hiện bản lĩnh chiến lược: phát triển công nghiệp quốc phòng không phải để tạo áp lực, mà để tạo thế cân bằng răn đe – đủ mạnh để không ai dám lấn lướt, đủ mềm để luôn mở cánh cửa đối thoại.
Trải qua nhiều cuộc chiến tranh, Việt Nam hiểu rõ hơn ai hết rằng, muốn có hòa bình bền vững, phải có thế chủ động vững chắc. Đó là sự kết hợp giữa bản lĩnh chiến lược và trí tuệ mềm dẻo, giữa thực lực quân sự và khả năng đối thoại quốc tế.
Tâm điểm khu vực
Việt Nam, với sự kiện diễu binh lớn nhất từ trước đến nay, tất yếu sẽ trở thành một trong những quốc gia được theo dõi sát sao.
Một cuộc diễu binh quy mô lớn, có sự hiện diện đồng bộ của các lực lượng vũ trang trên biển chắc chắn sẽ thu hút sự quan tâm từ cộng đồng khu vực, nhất là các quốc gia có lợi ích và hiện diện tại Biển Đông.
Tuy nhiên, sự quan tâm ấy không xuất phát từ những lo ngại mang tính đối đầu, mà chính từ cách Việt Nam định vị vai trò và bản lĩnh của mình trên trường quốc tế.
Đó là một quốc gia đang vững vàng đi giữa thế giới đa cực, không nghiêng về bất kỳ phía nào, nhưng vẫn tạo được ảnh hưởng tích cực – bằng tư duy chiến lược độc lập, bằng sự kiên định nguyên tắc và linh hoạt trong hành xử.
“Trong tình hình thế giới ngày càng căng thẳng với nhiều biến động bất ngờ khó dự báo, Việt Nam tuân theo phương châm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: ‘Dĩ bất biến, ứng vạn biến’. Việt Nam cũng luôn kiên trì đường lối đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, ứng xử cân bằng, không chọn phe mà chọn chính nghĩa, công lý và lẽ phải theo luật pháp quốc tế. Vì vậy, sẽ không ngạc nhiên khi Việt Nam trở thành tâm điểm theo dõi của các cường quốc, không chỉ về quân sự mà còn về chính trị, kinh tế và văn hóa”.
Không ồn ào, không phô trương, quan điểm quân sự của Việt Nam vẫn mang bản sắc rất riêng: đề cao con người, đặt phẩm chất và trí tuệ của lực lượng vũ trang lên hàng đầu, thay vì chạy đua vũ trang thuần túy.
Đó cũng là lý do khiến các chuyên gia quốc tế, nếu thực sự muốn hiểu về tư duy
quốc phòng của Việt Nam, cần nhìn xa hơn những màn diễu hành, khí tài, hay đội hình quân chủng.
“Trong tất cả các cuộc duyệt binh lớn thì đương nhiên sẽ có nhiều vũ khí, khí tài và đội hình các quân, binh chủng, các lực lượng. Tuy nhiên, nếu các cường quốc quân sự thế giới muốn tìm hiểu thì trước hết, họ nên biết đến quan điểm quân sự của Việt Nam là ‘người trước, súng sau’. Trong đó, con người quyết định hiệu quả việc sử dụng vũ khí, khí tài chứ không phải là ngược lại".
Không có chỗ cho kích động và chia rẽ
Song song với đó, Việt Nam hiểu rõ rằng, trong môi trường chiến lược khu vực phức tạp, mọi hành động, dù mang tính nội bộ, đều có thể bị các thế lực bên ngoài bóp méo và lợi dụng để gieo rắc hoài nghi.
Trong khi đó, không ít tổ chức và nhóm tư tưởng chống phá luôn tìm cách khai thác mọi dịp lễ lớn, kể cả những hoạt động mang ý nghĩa thuần túy biểu dương truyền thống và khối đoàn kết dân tộc, để kích động, xuyên tạc và chia rẽ quan hệ giữa Việt Nam và các đối tác như
Trung Quốc.
“Cũng cần nói thêm là các thế lực phương Tây có tư tưởng chống phá cả Việt Nam và Trung Quốc đều muốn tìm mọi cách để kích động dân chúng, gây chia rẽ hai nước, bịa đặt, dựng chuyện để khuấy động dư luận; nhưng điều đó chắc chắn sẽ là vô ích”, Đại tá nêu quan điểm thẳng thắn.
Theo ông, lãnh đạo Việt Nam - Trung Quốc đã có nhận thức chung về việc biến
Biển Đông thành vùng biển hòa bình, hữu nghị và hợp tác trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích của nhau.
“Quân đội Nhân dân Việt Nam và Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc tuy có những lúc “xô đũa, xô bát” nhưng rốt cuộc, vẫn là hai quân đội của hai quốc gia láng giềng có quan hệ hữu hảo với nhau, không chỉ trong quá khứ mà còn trong cả hiện tại và tương lai; khi hai bên đã xác định cùng hướng tới tương lai, thịnh vượng chung”.
Đây không phải là lý do để đặt nghi vấn về việc quan hệ Việt – Trung có thể bị ảnh hưởng tiêu cực. Trái lại, mối quan hệ song phương giữa hai quốc gia láng giềng vẫn duy trì “nhiệt độ ổn định”, được điều tiết bởi nhiều khía cạnh từ hợp tác quốc phòng – ngoại giao – kinh tế.
Trên thực địa Hải quân Nhân dân Việt Nam và Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa đã cùng nhau thực hiện nhiều cuộc tuần tra chung trên Vịnh Bắc Bộ, tiến hành các chuyến thăm quân sự lẫn nhau và diễn tập cứu hộ, cứu nạn trên biển tại Trạm Giang, Ninh Ba (Trung Quốc), tại Đà Nẵng, Cam Ranh (Việt Nam).v.v…
Đối với biên giới trên bộ, Quân đội hai nước đã có 8 cuộc giao lưu hữu nghị Việt - Trung theo cách thức luân phiên tổ chức giữa hai bên.
Về kinh tế, hai nước vẫn thực hiện
quan hệ thương mại, buôn bán, trao đổi, đầu tư theo các thỏa thuận đã được ký kết.
“Việc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc gửi quân đội đến tham gia cuộc duyệt binh, diễu binh nhân kỷ niệm 50 năm, ngày Chiến thắng 30/4, thống nhất đất nước, thu giang sơn Việt Nam về một mối là minh chứng rõ rệt rằng không có chuyện cuộc duyệt binh ngày 2/9/2025 tới đây tại Hà Nội sẽ gây ra căng thẳng giữa hai nước”, Đại tá nêu minh chứng không thể phủ nhận cho tinh thần hữu hảo giữa hai nước.
Thay vì để bị cuốn vào các tính toán địa chính trị của bên thứ ba, Việt Nam vẫn chủ động ứng xử bằng ngoại giao quốc phòng thông minh, lấy lợi ích quốc gia làm trung tâm, không để bất kỳ sự kiện quân sự nào bị diễn giải sai lệch theo hướng đối đầu.
Đó là điểm khác biệt của một quốc gia không chọn phe – mà chọn lẽ phải. Một quốc gia yêu chuộng hòa bình, tự cường và sẵn sàng bảo vệ chủ quyền đến cùng.