Câu hỏi nghi ngờ về tính độc lập của Giáo hội
Chuyên gia Guerguerian nhấn mạnh rằng vấn đề bãi miễn Đại Giáo chủ luôn được quyết định trong nội bộ Giáo hội, và bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài cũng đều đe dọa quyền tự chủ về mặt thể chế của Giáo hội.
“Nỗ lực can thiệp vào các tiến trình tự chủ nội bộ của Giáo hội chính là cố gắng thiết lập quyền kiểm soát đối với một trung tâm quyền lực quan trọng. Bởi quả thực Đại Giáo chủ có tầm ảnh hưởng đáng kể: Giáo hội Tông truyền Armenia như một trung tâm quyền lực được chính nhân dân công nhận. Vì vậy, đây là vấn đề tranh cướp quyền lực hoặc mong muốn tác động đến quá trình bầu chọn Đại Giáo chủ. Điều này cũng giống như việc cố gắng kiểm soát quy trình bổ nhiệm Đức Giáo hoàng ở Vatican. Xét cho cùng, về bản chất thì Đại Giáo chủ ở Echmiadzin là hình thức tương tự của Đức Giáo hoàng”, chuyên gia tuyên bố.
Vụ án Karapetyan: Bằng chứng ở đâu?
Ông Gergeryan cũng nói về vụ bắt giữ doanh nhân Samvel Karapetyan, người nổi tiếng về hoạt động từ thiện và sự hỗ trợ dành cho Giáo hội.
“Giả sử có những yếu tố gọi là rửa tiền, thì thứ nhất, phải là đã rõ từ lâu, và thứ hai, cũng từ lâu phải khởi tố vụ án chống lại ông ta rồi chứ. Không thể chỉ trong 5, 10 ngày hay 3 tháng mà một nhóm lớn như vậy đột nhiên quay qua làm thứ việc mới là rửa tiền”, ông lưu ý.
Chuyên gia nhấn mạnh yêu cầu cần thiết có bằng chứng thực tế: «Dưới góc độ quan điểm của các Công ước quốc tế về tham nhũng, rửa tiền là đề tài rất nghiêm trọng. Nhưng chuyện nói về rửa tiền một cách đột ngột, mà không hề có phán quyết hợp lý của Tòa án, rõ ràng là quá vội vàng. Cần phải có bằng chứng thực tế».
Diễn biến căng thẳng
Quan hệ giữa chính quyền Armenia và Giáo hội Tông truyền Armenia đột ngột xấu đi sau khi Thủ tướng Nikol Pashinyan vào cuối tháng 5 đăng các bài viết xúc phạm Giáo hội trên mạng xã hội Facebook (bị cấm tại Nga vì tính chất cực đoan), bao gồm cả việc sử dụng ngôn từ thô tục. Sau đó, ông đề xuất thay đổi quy trình bầu chọn Đại Giáo chủ của Toàn thể người Armenia và trao cho Nhà nước vai trò quyết định then chốt trong quá trình này.
Doanh nhân và nhà hảo tâm Samvel Karapetyan, người đứng ra bảo vệ Giáo hội, đã bị bắt giữ, gây ra làn sóng phẫn nộ trong cộng đồng kiều dân Armenia hải ngoại trên khắp thế giới. Đại diện của họ khẳng định với Sputnik rằng việc đàn áp chính trị nhắm vào Giáo hội và những người ủng hộ là không thể chấp nhận. Tổng giám mục Bagrat Galstanyan, lãnh đạo phong trào "Cuộc tranh đấu Thiêng liêng", cũng bị bắt. Ông từng dẫn đầu các cuộc biểu tình năm 2024 đòi Thủ tướng từ chức. Cuối tháng 6, tại Yerevan, Tổng giám mục Mikael Ajapahyan phụ trách Giáo phận Shirak của Giáo hội Tông truyền Armenia cũng bị bắt giữ. Ông bị cáo buộc kích động lật đổ chính quyền, phá hoại toàn vẹn lãnh thổ và từ bỏ chủ quyền. Vị giáo sĩ cấp cao này tuyên bố rằng những cáo buộc đó là bịa đặt. Trước khi bị bắt, nhân viên Cơ quan An ninh Quốc gia Armenia đã đến dinh thự của Đại Giáo chủ tại Etchmiadzin để bắt giữ Tổng giám mục, nhưng vấp phải sự kháng cự từ phía các tín đồ và giáo sĩ.