Thanh tra Chính phủ sắp sờ đến các dự án “đắp chiếu”, có nguy cơ lãng phí

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong yêu cầu tập trung vào các vấn đề: phê duyệt chủ trương đầu tư, lập và thẩm định dự án, lựa chọn nhà đầu tư, ký kết hợp đồng, bố trí vốn, thanh quyết toán, cùng quản lý đất đai như giao đất, cho thuê, chuyển mục đích, xác định giá và thực hiện nghĩa vụ tài chính.

Chiều 22/7, Thanh tra Chính phủ đã tổ chức cuộc họp triển khai kế hoạch thanh tra chuyên đề đối với các công trình, dự án đang gặp khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ hoặc kéo dài, có hiệu quả thấp, tồn đọng, tiềm ẩn nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

Đây là nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ chủ trì triển khai thực hiện tại Nghị quyết số 205/NQ-CP phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6/2025 và Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương vừa được Chính phủ ban hành.

Theo kế hoạch, thời kỳ thanh tra được tính từ khi dự án, công trình bắt đầu triển khai cho đến ngày 1/7/2025.

Trong trường hợp cần thiết, phạm vi thanh tra có thể mở rộng đến những nội dung liên quan trước hoặc sau mốc thời gian nêu trên. Mục đích của đợt thanh tra là xác định nguyên nhân dẫn đến khó khăn, vướng mắc; phát hiện các bất cập, hạn chế của chính sách, pháp luật để kiến nghị sửa đổi, bổ sung; đồng thời làm rõ trách nhiệm và đề xuất xử lý các hành vi vi phạm pháp luật (nếu có).

Kết quả thanh tra sẽ được tổng hợp để báo cáo Thủ tướng Chính phủ, làm cơ sở cho các cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý, khắc phục nhằm tránh thất thoát, lãng phí và khơi thông nguồn lực phục vụ tăng trưởng kinh tế.

Thanh tra Chính phủ sẽ trực tiếp thanh tra các dự án thuộc bộ, ngành trung ương và các tập đoàn, tổng công ty do bộ, ngành quản lý, có tổng mức đầu tư từ 100 tỷ đồng trở lên.

Ngoài ra, một số dự án lớn tại các địa phương có tổng mức đầu tư trên 1.500 tỷ đồng cũng thuộc phạm vi thanh tra trực tiếp của Thanh tra Chính phủ.

Thanh tra Bộ Quốc phòng sẽ phụ trách thanh tra các dự án nằm trong danh sách khó khăn, vướng mắc thuộc thẩm quyền của bộ này.

Thanh tra các tỉnh, thành phố sẽ tiến hành thanh tra các dự án trên địa bàn có tổng mức đầu tư từ 30 tỷ đồng trở lên, trừ những dự án đã được Thanh tra Chính phủ hoặc Thanh tra Bộ Quốc phòng trực tiếp thanh tra.

Đối với các công trình, dự án nằm ngoài phạm vi thanh tra nêu trên, UBND tỉnh, thành phố có trách nhiệm rà soát, phân loại và chủ động tiến hành thanh tra nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm, báo cáo lên cấp có thẩm quyền để xử lý, tháo gỡ khó khăn.

Các cơ quan thực hiện thanh tra phải ban hành kết luận, báo cáo về Thanh tra Chính phủ. Thanh tra Chính phủ sẽ tổng hợp kết quả và báo cáo Thủ tướng trước ngày 1/10/2025.

Phát biểu tại cuộc họp, đồng chí Lê Sỹ Bảy, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ đã chỉ đạo, hướng dẫn, chia sẽ những kinh nghiệm trong công tác thanh tra nói chung và thanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí nói riêng.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cũng yêu cầu các đơn vị liên quan tập trung cao độ để hoàn tất thủ tục triển khai các đoàn thanh tra, đảm bảo tiến độ và chất lượng theo đúng quy định pháp luật.

Ông Phong nhấn mạnh các nội dung trọng tâm cần tập trung thanh tra, gồm: dấu hiệu sai phạm hoặc nguy cơ gây thất thoát, lãng phí trong việc phê duyệt chủ trương đầu tư; quá trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án; lựa chọn nhà đầu tư, thương thảo và ký kết hợp đồng; bố trí vốn, thanh quyết toán; các vấn đề liên quan đến giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; xác định giá đất và việc thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan.

Trước đó, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cũng cho biết có hai cuộc thanh tra chuyên đề cần triển khai trong 6 tháng cuối năm 2025. Thứ nhất là thanh tra “các dự án có khó khăn, vướng mắc”; thứ hai là thanh tra “phòng, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng cơ sở nhà đất tại các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước”. Đây là hai chuyên đề thực hiện theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương và Thủ tướng.

Đối với chuyên đề về quản lý, sử dụng cơ sở nhà đất, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kế hoạch và đề cương hướng dẫn thanh tra. Riêng với chuyên đề “các dự án có khó khăn, vướng mắc”, ông Phong dẫn số liệu thống kê mới nhất cho thấy có 2.887 dự án thuộc diện này, đồng thời cho biết Chính phủ sẽ tổ chức họp với các địa phương để bàn giải pháp xử lý.

Tổng Thanh tra Chính phủ nhắc lại, hoạt động thanh tra tuân theo pháp luật, dân chủ, công khai, khách quan, kịp thời, chính xác; không làm cản trở đến hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; không trùng lặp về phạm vi, thời gian giữa các cơ quan thanh tra, giữa cơ quan thanh tra với cơ quan kiểm toán nhà nước; không trùng lặp trong việc thực hiện quyền khi tiến hành thanh tra.