Đây là mức thuế đã được điều chỉnh giảm so với đề xuất ban đầu, nhưng vẫn khiến nhiều doanh nghiệp Việt phải khẩn trương tìm giải pháp ứng phó.
Khẩn trương ứng phó
Trong bối cảnh Mỹ áp thuế 20% lên hàng Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đặc biệt là các đơn vị có hoạt động xuất khẩu, đang chủ động lên kế hoạch ứng phó với rủi ro từ chính sách thuế quan của Mỹ, bằng cách tìm kiếm thị trường mới và thúc đẩy nội địa hóa sản xuất.
Thông tin này được nêu trong Báo cáo niềm tin kinh doanh 2025 do Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) công bố, dựa trên khảo sát hơn 1.500 doanh nghiệp do Ban IV phối hợp với VnExpress thực hiện vào tháng 6/2025.
Theo kết quả khảo sát, có tới 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu cho biết đang lên kế hoạch tìm kiếm thị trường mới nhằm giảm thiểu tác động của các rào cản thuế quan. Đây cũng là lựa chọn hàng đầu của nhóm doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước, với tỷ lệ 34,9%.
Ngoài ra, 20,8% doanh nghiệp trong nước lựa chọn tăng tỷ lệ nội địa hóa chuỗi sản xuất, trong khi 14,3% tìm kiếm thị trường nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Ngược lại, nhóm doanh nghiệp chỉ hoạt động tại thị trường nội địa có xu hướng thận trọng hơn, với 24,4% cho biết đang cân nhắc mở rộng thị trường.
Rủi ro thuế quan không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp xuất khẩu mà còn tác động đến các doanh nghiệp sản xuất trong nước, bởi nhiều đơn vị tham gia vào chuỗi cung ứng có tính liên kết cao nhưng vẫn còn hạn chế về năng lực nội tại.
Theo VnExpress, xét theo ngành nghề, các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến - chế tạo, dịch vụ, nông – lâm – thủy sản ưu tiên mở rộng sang thị trường ngoài Mỹ. Trong khi đó, doanh nghiệp xây dựng có xu hướng chờ đợi và chuyển hướng sang nội địa hóa chuỗi cung ứng.
Trong các giải pháp ứng phó, chỉ một số ít doanh nghiệp lựa chọn tăng giá bán vào thị trường Mỹ hoặc tăng nhập khẩu từ Mỹ nhằm cân bằng tác động thuế quan. Thay vào đó, việc mở rộng thị trường xuất khẩu được nhiều doanh nghiệp chủ động triển khai từ sớm.
Chẳng hạn, từ tháng 4/2025, SK Foods, doanh nghiệp chuyên sản xuất các sản phẩm từ bột gạo như bún, mì, phở, ống hút sinh học cũng đã xây dựng kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và UAE. Công ty Dệt may Thành Công cũng chọn mở rộng thị trường để ứng phó với tình hình thế giới biến động và đảm bảo kế hoạch kinh doanh.
Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp đều chịu tác động đáng kể từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá mức ảnh hưởng “nghiêm trọng/rất nghiêm trọng” dao động ở mức cao: dịch vụ (65,8%), công nghiệp chế biến – chế tạo (gần 64%), xây dựng (62%) và nông – lâm – thủy sản (61,2%).
Lợi thế FTA và khuyến nghị quan trọng
Dù vậy, cần khẳng định rằng, Việt Nam đang sở hữu lợi thế đáng kể khi đã ký kết 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương. Đây là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, tránh phụ thuộc vào một số đối tác đơn lẻ.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng lưu ý rằng doanh nghiệp cần chủ động tận dụng ưu đãi từ các FTA như EVFTA, CPTPP, RCEP để mở rộng thị phần tại các khu vực có tiềm năng tăng trưởng.
Ngoài ra, cần nhấn mạnh rằng Mỹ hiện chỉ chiếm khoảng 13% tổng giá trị nhập khẩu toàn cầu, tức là doanh nghiệp Việt còn đến 87% thị trường thế giới để khai thác và mở rộng xuất khẩu.
Để hỗ trợ quá trình này, doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh xúc tiến thương mại và mở rộng đàm phán các FTA với những đối tác tiềm năng khác. Với các hiệp định đã có hiệu lực, cần tăng cường hướng dẫn cụ thể để doanh nghiệp dễ dàng tận dụng ưu đãi thuế.
Cùng với đó, cũng cần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước để giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu.
Đồng thời, doanh nghiệp đề xuất một số cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng xuất khẩu ngoài Mỹ và Trung Quốc, như miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong một thời gian nhất định hoặc hỗ trợ tiếp cận tín dụng.
Cần có các biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho hàng hóa trong nước thông qua việc giảm thuế, phí và hỗ trợ chi phí đầu vào – yếu tố quyết định đến giá thành sản phẩm.
Cuối cùng, các doanh nghiệp kiến nghị xây dựng một hệ thống cảnh báo sớm về xung đột thương mại và các thay đổi trong chính sách thuế quan của các đối tác lớn để họ có thời gian chuẩn bị và chủ động ứng phó hiệu quả.
Như đã thông tin, từ ngày 1/8/2025, Mỹ chính thức áp mức thuế 20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, theo thỏa thuận thương mại mới được công bố vào tháng 7.
Có thể thấy rằng, mức thuế này cao hơn đáng kể so với mức thông thường (MFN) khoảng 9–10%, gây áp lực lên chi phí xuất khẩu và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam tại thị trường Mỹ.
Tuy nhiên, so với mức thuế 46% từng được đề xuất, 20% được xem là nhượng bộ tích cực từ phía Mỹ, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên chuỗi cung ứng và niềm tin đầu tư.
Một số mặt hàng có liên quan đến Trung Quốc hoặc bị nghi ngờ "gian lận xuất xứ" vẫn có nguy cơ bị áp thuế cao hơn, tới 40%. Mức thuế mới sẽ làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu tại Mỹ, ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp nhập khẩu và kéo theo giá bán lẻ cao hơn cho người tiêu dùng.
Để thích ứng, các doanh nghiệp Việt được khuyến nghị tái cấu trúc chuỗi cung ứng, tăng tỷ lệ nội địa hóa, minh bạch hóa nguồn gốc xuất xứ, đồng thời tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do hiện có như EVFTA, CPTPP và RCEP để đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào Mỹ.