Ông Tuyên cho biết, tình trạng sản xuất và lưu hành thuốc giả không chỉ xảy ra tại những quốc gia kém phát triển mà còn xuất hiện ngay cả ở các nước phát triển như Mỹ hay châu Âu.
Tại Việt Nam, hàng năm cơ quan y tế lấy 38.000 mẫu thuốc tại các cơ sở để kiểm nghiệm, kết quả cho thấy tỷ lệ thuốc giả, thuốc kém chất lượng đã giảm mạnh từ mức 10% vào những năm 1990-1991 xuống dưới 2% trong vài năm gần đây. Ông nhấn mạnh, thuốc giả chưa từng được phát hiện tại các cơ sở khám chữa bệnh mà chủ yếu được tìm thấy qua kênh bán lẻ và thương mại điện tử.
Theo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ thuốc giả và kém chất lượng ở Việt Nam đang ở mức thấp và trung bình so với thế giới. Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng nhìn nhận thực tế thời gian qua đã xuất hiện các vụ việc liên quan đến thuốc kháng sinh giả ở Hà Nội, Cần Thơ cùng nhiều vụ kinh doanh thực phẩm giả ở các địa phương khác. Nguyên nhân được chỉ rõ là do nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng, công nghệ in ấn bao bì và sự phát triển của thương mại điện tử khiến cho hàng giả, trong đó có thuốc giả, dễ dàng lưu hành. Ngoài ra, nhiều cá nhân và đơn vị lợi dụng tâm lý ưa chuộng hàng rẻ của người tiêu dùng để thu lợi, bất chấp quy định pháp luật.
Về mảng thực phẩm, từ ngày 1/1 đến 30/6, Cục An toàn Thực phẩm đã giám sát 22.347 sản phẩm, qua đó phát hiện 741 sản phẩm không đạt yêu cầu. Ngành y tế cũng đã tiến hành kiểm tra 607.489 cơ sở, xử lý 9.790 cơ sở vi phạm với tổng số tiền phạt 51,13 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động 128 cơ sở, tiêu hủy sản phẩm tại 306 cơ sở và chuyển 18 vụ việc sang cơ quan khác xử lý.
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cảnh báo hậu quả của thuốc và thực phẩm giả không chỉ dừng lại ở ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe mà còn gây tổn hại niềm tin của người dân. Ông dẫn chứng, có những trường hợp dù sản phẩm chính hãng nhưng vẫn bị làm giả khiến người dân hoang mang khi mua hàng.
Bộ Y tế thời gian qua đã ban hành bảy thông tư hướng dẫn thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược. Cũng chính Bộ đã phát hiện đường dây thuốc giả tại Thanh Hóa và phối hợp các cơ quan liên quan xử lý, hay như vụ kẹo Kera, ông Tuyên cho biết, việc kiểm nghiệm vô cùng vất vả và tốn kém.
Tuy vậy, ông thừa nhận công tác phòng, chống thuốc giả còn hạn chế do ở một số địa phương, nhiệm vụ này vẫn chỉ được coi là trách nhiệm riêng của ngành y tế. Các quy định pháp luật cũng chưa phân định rõ trách nhiệm giữa các bộ ngành. Ông nêu thực tế, ở nhiều nước người dân chỉ được mua thuốc theo đơn bác sĩ, trong khi ở Việt Nam “chỉ cần hắt hơi, sổ mũi là có thể ra cửa hàng thuốc mua”.
Từ đó, ông kiến nghị cần coi phòng chống thuốc và thực phẩm giả là một nhiệm vụ chính trị phải triển khai quyết liệt, liên tục. Đồng thời, phải tăng cường giám sát chuyên đề, phối hợp các bộ ngành xây dựng phong trào “toàn dân phòng chống tội phạm”. Vai trò của UBND các tỉnh cũng được nhấn mạnh, cần lãnh đạo cả hệ thống chính trị địa phương vào cuộc đấu tranh với vi phạm, nhất là trong bối cảnh bộ máy đang được sắp xếp, kiện toàn.