Theo Phó Cục trưởng Cục Điện lực Trịnh Quốc Vũ, cuối năm 2023, EVN chịu một khoản thâm hụt do chi phí khoảng 50.000 tỷ đồng, chưa tính đến khoảng 21.800 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá điện mà EVN phải trả cho các đơn vị phát điện theo hợp đồng mua bán điện. Do đó, không sớm thì muộn chúng ta phải cho doanh nghiệp hạch toán tính đúng, tính đủ vào giá điện, bởi vì EVN cũng không thể chịu được mãi.
Khách hàng liên tục phản ánh tiền điện tăng cao
Ngày 10/9, cổng TTĐT Chính phủ đã tổ chức cuộc toạ đàm “Phát triển bền vững ngành điện – Những vấn đề đặt ra”.
Tại đây, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) khẳng định không có chuyện can thiệp làm sai lệch chỉ số tiêu thụ điện. Theo số liệu từ các trung tâm chăm sóc khách hàng, tổng công ty điện lực và mạng xã hội, đến nay EVN đã nhận trên 500 phản ánh liên quan đến hóa đơn tiền điện tháng 8.
Tại tọa đàm diễn ra ngày 10/9, Phó tổng giám đốc EVN Nguyễn Xuân Nam thông tin, hiện nay tập đoàn đã triển khai công tơ điện tử với tất cả khách hàng. Việc đo đếm chỉ số tiêu thụ điện được thực hiện hoàn toàn từ xa, dữ liệu truyền trực tuyến về hệ thống các đơn vị và công ty điện lực, thay thế hoàn toàn phương thức ghi chỉ số thủ công trước đây.
Ông Nam nhấn mạnh: “Không có chuyện can thiệp làm sai lệch chỉ số tiêu thụ điện”.
Về phản ánh của người dân, EVN đã chỉ đạo các công ty điện lực rà soát hóa đơn để đảm bảo minh bạch và chính xác. Theo ông Nam, thời tiết tháng 8 năm nay có nhiều điểm khác biệt so với các năm trước, với các đợt nắng nóng kéo dài, khiến sản lượng tiêu thụ điện của toàn hệ thống đạt trên 1,08 tỷ kWh – mức cao nhất từ trước đến nay.
Thống kê của EVN cũng cho thấy, khoảng 3,2 triệu hộ dùng điện sinh hoạt, tương đương 10% tổng số khách hàng, ghi nhận sản lượng tiêu thụ điện tăng hơn 30% so với tháng 7.
“EVN đã giao các tổng công ty triển khai, hướng dẫn khách hàng cài ứng dụng theo dõi biến động sản lượng và tổng đài hotline để kịp thời trả lời các phản ánh, thắc mắc của người dân”, ông Nam cho biết, đồng thời khẳng định qua quá trình rà soát, hiện chưa phát hiện vấn đề sai sót nào như phản ánh.
Bên cạnh đó, lãnh đạo EVN cũng lưu ý, nhiều phản ánh về hóa đơn điện không chính xác, thậm chí là thông tin giả. Trong một số trường hợp, ngành điện khi xác minh không thể định vị địa chỉ để làm rõ. Ngoài ra, một phần phản ánh còn xuất phát từ khách hàng của các đơn vị bán lẻ điện khác, không phải trực tiếp từ EVN.
Tại các khu đô thị, chung cư, khu công nghiệp, ban quản lý thường lập ra các đơn vị mua buôn điện từ các công ty điện lực thuộc EVN theo giá ưu đãi của Nhà nước, sau đó bán lại cho khách hàng trong khu vực.
“Với trường hợp này, họ đưa ra định giá của đơn vị. Phần này EVN không kiểm soát được”, đồng thời cho biết hiện có hơn 700 tổ chức bán buôn, với sản lượng hệ thống chiếm gần 8,6%.
EVN cần chuyển từ thế bị động sang chủ động
Ở góc độ người tiêu dùng, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Ngân sách của Quốc hội, cho rằng EVN cần nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng.
Ông Hiếu nêu ví dụ, đối với những hộ gia đình có lượng tiêu thụ điện tăng đột biến trong 1-2 ngày, công ty điện lực nên kịp thời gửi cảnh báo, thay vì đợi tới cuối tháng mới thông báo hóa đơn. Ngoài ra, ông Hiếu gợi ý ngành điện nên định kỳ công bố báo cáo về khu vực tiêu thụ điện tăng cao, qua đó giúp các gia đình có phương án tiết kiệm điện hợp lý.
Chuyên gia gợi ý, EVN cần chuyển từ thế bị động sang chủ động, trở thành đơn vị cảnh báo, cung cấp thông tin, và như vậy tốt cho cả hai bên.
Bên cạnh đó, ông Hiếu cũng đề xuất rút gọn số hotline để thuận tiện cho người dân, ví dụ như số 102, thay vì các dãy số dài và khó gọi hiện nay.
“EVN cũng không thể chịu được mãi”
Theo ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương), cho biết, ngoài EVN, còn có 742 doanh nghiệp mua buôn và bán lẻ điện với thị phần chiếm khoảng 8,59%. Thị phần theo sản lượng điện thương phẩm EVN bán cho các khách hàng sử dụng điện chiếm khoảng 91,4%.
Ông Trịnh Quốc Vũ (giữa), Phó Cục trưởng Cục Điện lực, Bộ Công Thương trao đổi tại Tọa đàm
© Ảnh : TTXVN - Chu Thị Thanh Vân
Hiện đã có cơ chế mua bán điện trực tiếp từ tháng 7/2024 theo quy định của Nghị định 80 của Chính phủ. Theo đó, khách hàng sử dụng điện lớn có thể lựa chọn mua điện trực tiếp từ các đơn vị phát điện năng lượng tái tạo theo 2 hình thức: Mua điện qua lưới điện kết nối riêng do đơn vị phát điện năng lượng tái tạo xây và cung cấp điện trực tiếp cho khách hàng; Hai là mua bán điện trực tiếp nhưng qua lưới điện quốc gia thông qua thị trường điện giao ngay.
Phó Cục trưởng Cục Điện lực đánh giá, đây là cơ chế đột phá giúp tiến gần hơn đến thị trường bán lẻ điện cạnh tranh và giúp khách hàng sử dụng điện - nhất là khách hàng lớn - có nhiều lựa chọn hơn ngoài việc mua điện từ EVN.
Bên cạnh đó, việc này cũng thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, giúp phát triển các nguồn năng lượng tái tạo để đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050 như cam kết của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế.
Đối với việc hạch toán các chi phí vào giá bán lẻ điện, đại diện Bộ Công Thương cho hay, các chi phí nhiên liệu đầu vào ảnh hưởng rất lớn đến chi phí giá thành điện năng, chi phí mua điện của EVN từ các nguồn điện, nhất là từ các nguồn sử dụng năng lượng hóa thạch, bao gồm than, khí và dầu, đều tăng rất lớn.
Theo quy định về giá điện thì các chi phí hợp lý, hợp lệ trong cấu thành chi phí giá điện đầu vào của EVN sẽ được tính vào giá bán lẻ điện bình quân để điều chỉnh, tuy nhiên, trong năm 2022 không lần nào tăng giá điện.
Năm 2023 có 2 lần tăng nhưng rất nhỏ giọt và thấp. Cuối năm 2023, EVN chịu một khoản thâm hụt do chi phí khoảng 50.000 tỷ đồng, chưa tính đến khoảng 21.800 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá điện mà EVN phải trả cho các đơn vị phát điện theo hợp đồng mua bán điện. Điều đó tạo ra thâm hụt giữa doanh thu so với tổng chi phí cấu thành nên giá điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
“Không sớm thì muộn chúng ta phải cho doanh nghiệp hạch toán tính đúng, tính đủ vào giá điện, bởi vì EVN cũng không thể chịu được mãi”, ông Vũ cho rằng, giờ là thời điểm điều chỉnh bổ sung Nghị định số 72 để cho phép EVN hạch toán được các chi phí giá thành điện năng kịp thời, tính đúng, tính đủ trong giá điện phù hợp.