Thay vào đó, các doanh nghiệp Việt thường được hướng dẫn chi tiết về tổ chức sản xuất, quản trị và những khâu quản lý khác khi họ tham gia vào chuỗi cung ứng.
Doanh nghiệp Việt ngày càng chủ động trong chuỗi cung ứng
Phát biểu tại hội thảo “Công nghệ phòng sạch 2025: Giải pháp phòng sạch cho ngành sản xuất điện tử và bán dẫn”, sự kiện nằm trong khuôn khổ triển lãm CLEANFACT & RHVAC VIETNAM 2025 tổ chức sáng 11/9, bà Đỗ Thị Thuý Hương, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam (VEIA), cho biết Việt Nam hiện đã có sự tham gia ngày càng sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu của ngành điện tử và bán dẫn.
Tạp chí Doanh nghiệp & Kinh doanh dẫn lời bà Hương cho rằng, trong quá khứ, Việt Nam thường được biết đến với vai trò chủ yếu ở mảng ATP (lắp ráp, thử nghiệm, đóng gói). Tuy nhiên, hiện nay tình hình đã khác: Việt Nam đang dần tiến tới các công đoạn có giá trị cao hơn, cụ thể là các khâu thiết kế và kiểm định. Thực tế, đã có nhiều trung tâm thiết kế được thành lập trong nước, cùng với đó là sự tham gia tích cực của đội ngũ kỹ sư Việt vào các chương trình thiết kế bán dẫn.
Ngoài ra, bà Hương còn chỉ ra một hướng đi quan trọng khác để doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đó là hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ phòng sạch. Theo đại diện VEIA, Việt Nam hoàn toàn có khả năng tham gia sản xuất linh kiện, thực hiện lắp ráp, tiến hành kiểm định cũng như phối hợp quốc tế trong mảng công nghệ này.
Theo bà, xu thế dịch chuyển chuỗi cung ứng mở ra cơ hội để doanh nghiệp trong nước tham gia chủ động hơn vào các công đoạn như thiết kế, sản xuất linh kiện hay kiểm định chất lượng theo chuẩn quốc tế. Nhờ đó, mức độ phụ thuộc vào thị trường bên ngoài sẽ giảm dần, tạo điều kiện để Việt Nam tự chủ hơn trong ngành linh kiện.
Song song với đó, một con đường khác là hợp tác cùng các đối tác quốc tế để đón nhận chuyển giao công nghệ. Bà Hương thông tin rằng nhiều công ty Việt Nam khi tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn như Apple, Huawei hay Samsung đã và đang được tiếp nhận những công nghệ nhất định.
Dù vậy, bà cũng nhấn mạnh cần lưu ý rằng các tập đoàn lớn không chuyển giao công nghệ lõi. Điều mà doanh nghiệp Việt nhận được chủ yếu là đào tạo toàn diện trong quá trình tham gia chuỗi cung ứng, bao gồm tổ chức sản xuất, quản lý chuỗi, thu mua nguyên liệu, quản trị đầu ra lẫn bán hàng.
“Đây là một hình thức chuyển giao công nghệ quản trị sản xuất bền vững rất đáng kể, giúp doanh nghiệp trở nên chuyên nghiệp hơn. Tôi muốn nhấn mạnh rằng chúng ta thực sự đã và đang tiếp nhận chuyển giao công nghệ từ các tập đoàn lớn, tuy nhiên không phải là công nghệ lõi”, bà Hương chia sẻ.
Chính sách FDI thu hút 30 tỷ USD trong 5 năm
Đề cập đến xu hướng phát triển của ngành điện tử và bán dẫn trong năm 2025, bà Hương cho rằng Việt Nam sẽ không chỉ dừng lại ở khâu gia công và lắp ráp. Mục tiêu đặt ra là tiến sâu hơn trong chuỗi giá trị, tham gia cả vào hoạt động nghiên cứu, chế tạo, R&D và đầu tư các công nghệ cao. Cách tiếp cận này nhằm tạo ra giá trị gia tăng nội địa bền vững hơn cho doanh nghiệp cũng như toàn bộ hệ sinh thái điện tử và bán dẫn trong nước.
Theo bà Hương, ở phạm vi toàn cầu, Việt Nam đang chiếm khoảng 7% thị phần sản xuất điện tử – một con số vượt trội so với nhiều quốc gia khác. Không những thế, Việt Nam cũng đang từng bước đa dạng hóa chuỗi cung ứng, thoát khỏi tình trạng chỉ tập trung vào lắp ráp. Nhiều doanh nghiệp trong nước hiện đã chú trọng đầu tư cho đổi mới công nghệ và mở rộng R&D.
Bà cũng lưu ý rằng các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới hiện đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng nhằm giảm thiểu rủi ro địa chính trị. Trong xu thế này, Việt Nam đã trở thành một trong những điểm đến hàng đầu. Ngoài sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, bà còn nhấn mạnh hai xu hướng nổi bật khác: tích hợp phát triển bền vững theo các tiêu chuẩn ESG và thúc đẩy số hóa.
Đại diện VEIA cũng chỉ ra một loạt lợi thế của Việt Nam trong lĩnh vực điện tử và bán dẫn. Trước hết là vị trí địa lý chiến lược, nằm ngay trung tâm Đông Nam Á và giáp với Trung Quốc, giúp quá trình dịch chuyển sản xuất cũng như cung ứng nguyên vật liệu sang Việt Nam trở nên dễ dàng hơn. Thêm vào đó, hệ thống cảng biển của Việt Nam rất thuận tiện cho hoạt động xuất khẩu tới Nhật Bản, châu Âu cùng nhiều thị trường quốc tế khác.
Bên cạnh vị trí địa lý, một lợi thế khác là nguồn nhân lực. Việt Nam hiện có khoảng 2 triệu lao động trong ngành điện tử, đa phần là người trẻ, nhanh nhạy và tiếp thu đào tạo tốt – đây là điểm mạnh vượt trội so với nhiều nước trong khu vực. Về mặt chi phí, mặc dù tiền lương đã tăng lên và không còn ở mức thấp như trước, nhưng vẫn rẻ hơn so với nhiều quốc gia khác.
Xét về chính sách FDI, Chính phủ Việt Nam trong những năm gần đây đã đưa ra nhiều cơ chế hỗ trợ cho ngành điện tử và bán dẫn. Nhờ đó, chỉ trong vòng 5 năm, tổng vốn đầu tư thu hút được đã đạt khoảng 30 tỷ USD.
Đáng chú ý, hầu hết các tập đoàn công nghệ hàng đầu trong lĩnh vực điện tử và bán dẫn đều đã hiện diện tại Việt Nam, trong đó có Samsung, Intel, LG, Ankor, Hana Micron và nhiều công ty thiết kế bán dẫn khác. Thậm chí, các “ông lớn” như Nvidia và Qualcomm cũng đã lựa chọn đặt trung tâm R&D tại Việt Nam.