Quỹ đạo Việt Nam của nhà du hành vũ trụ German Titov

German Titov đã đi vào lịch sử với tư cách là đại biểu thứ hai của nhân loại từ Trái Đất bay vào vũ trụ. Sự kiện này diễn ra vào ngày 6 tháng 8 năm 1961. Trên tàu vũ trụ "Vostok-2" («Phương Đông-2»), Titov đã thực hiện chuyến bay kéo dài 24 giờ, bay vòng quanh Trái Đất 17 lần, bay 700 nghìn km và là người đầu tiên thực sự điều khiển con tàu vũ trụ. Với chuyến bay này, nhà du hành vũ trụ đã được trao tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Liên Xô.

Khi German Titov bay vào vũ trụ, phi hành gia này mới 25 tuổi, và do đó German Titov được ghi danh vào Sách Kỷ lục Guinness là người trẻ nhất của toàn hành tinh thực hiện chuyến bay vào quỹ đạo không gian vũ trụ.

Năm tháng sau khi hoàn thành chuyến bay vũ trụ, vào tháng 1 năm 1962, phi hành gia German Titov trẻ tuổi đã đến thăm Việt Nam theo lời mời của BCH TƯ Đảng Lao động Việt Nam, Chính phủ Việt Nam DCCH và đích thân Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tại sân bay Hà Nội, nhà du hành vũ trụ Xô-viết đã được Thủ tướng Việt Nam Phạm Văn Đồng ra đón. Chủ tịch Hồ Chí Minh tổ chức quốc yến chiêu đãi vị khách Liên Xô và trao tặng German Titov danh hiệu Anh hùng Lao động của Việt Nam DCCH. Ngày 22 tháng 1, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cùng nhà du hành vũ trụ German Titov đi thuyền tham quan Vịnh Hạ Long. Trong chuyến đi này, nhà lãnh đạo Việt Nam đã có quyết định cho một trong những hòn đảo trong vùng vịnh biển xinh đẹp này mang tên Titov. Chủ tịch Hồ Chí Minh giải thích quyết định này như sau: «Nhà du hành vũ trụ Liên Xô bận rộn với công việc ở Tổ quốc và không thể ở lại Việt Nam mãi mãi, vì vậy để kỷ niệm chuyến thăm Việt Nam của nhà du hành vũ trụ German Titov, giờ đây sẽ có một hòn đảo trong vịnh mang tên anh ấy».

Sau chuyến đi lịch sử đó, nhà du hành vũ trụ German Titov còn sang thăm Việt Nam nhiều lần nữa. Và đó không phải là trùng hợp ngẫu nhiên – bởi ông đã là người đứng đầu Hội Hữu nghị Xô-Việt suốt 25 năm.

Năm 1966, German Stepanovich Titov được bầu làm Chủ tịch Hội Hữu nghị Xô-Việt. Ông là người đứng đầu của một hiệp Hội tính đến thời điểm đó đã hoạt động được hơn 8 năm. Titov đảm nhận cương vị đứng đầu Hội Hữu nghị Xô-Việt đúng vào giai đoạn khó khăn và đầy trách nhiệm - là thời điểm khốc liệt nhất khi đề quốc Mỹ xâm lược Việt Nam. Khi đó, toàn thể nhân dân Liên Xô đều mong muốn giúp đỡ nhân dân Việt Nam. Và nguyện vọng này của đông đảo quần chúng phải được truyền tải một cách có tổ chức để đảm bảo hiệu quả.

Hội Hữu nghị Xô-Việt chính là đơn vị khởi xướng và tổ chức các sự kiện chính trị - xã hội quan trọng như Tháng và Thập kỷ Hữu nghị và Đoàn kết Xô-Việt, Những ngày Việt Nam tại Liên Xô, Những ngày của các nước Cộng hòa Xô-viết riêng lẻ tại Việt Nam DCCH…Đồng thời Hội cũng là đơn vị đứng ra gây quỹ và gửi viện trợ nhân đạo tặng nhân dân Việt Nam. Ông German Titov Chủ tịch Hội đích thân tham gia nhiều sự kiện, thường xuyên gặp gỡ các phái đoàn Việt Nam đến thăm Matxcơva.

Chiến tranh Việt Nam đã kết thúc với chiến thắng của quân dân và những người cộng sản Việt Nam, nhưng Hội Hữu nghị với Việt Nam vẫn còn rất nhiều việc phải làm, và German Titov khi đó còn đang trong quân ngũ đã rất quan tâm đến công tác phát triển quan hệ Xô-Việt.

Vào thời điểm đó, Ban lãnh đạo Hội Hữu nghị Xô-Việt và các chi Hội địa phương đã dành nhiều thời gian gặp gỡ, làm việc với các công dân Việt Nam trẻ tuổi đến Liên Xô để đào tạo chuyên môn và lao động trong các công xưởng, nhà máy. Hẳn là nhiều người Việt Nam còn ghi nhớ những cuộc gặp ông German Titov những năm đó tại Nhà Hữu nghị với Nhân dân các Nước ngoài ở giữa thủ đô Matxcơva.

Năm 1991, cả thế giới phải gánh chịu một thảm kịch - Liên bang Xô-viết tan rã. Gắn với sự sụp đổ của Liên Xô còn có một sự kiện quan trọng khác trong lịch sử quan hệ của German Titov và Việt Nam. Mùa thu năm 1991, những người được gọi là "nhà dân chủ" lên nắm quyền ở Matxcơva muốn phá dỡ tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh gần ga tàu điện ngầm «Akademicheskaya».

Vào thời điểm đó, phái chống cộng đang tiến hành chiến dịch ở khắp Matxcơva nhằm xóa bỏ mọi biểu tượng của chủ nghĩa xã hội. Nhưng cả nhóm các nhà hoạt động xã hội có uy tín của Nga đã đứng lên bảo vệ tượng đài Hồ Chí Minh. Ban đêm gần tượng đài đều có những người dân Matxcơva bình dị thường xuyên canh gác để ngăn không cho chính quyền phá dỡ công trình này. Với tư cách là đại biểu Quốc hội, ông German Titov đã kêu gọi các cơ quan chức năng cấp cao ngăn chặn "phái dân chủ" xúc phạm tôn vinh tượng đài người con vĩ đại của nhân dân Việt Nam và người bạn lớn của Liên Xô. Tượng đài đã được bảo tồn, và bây giờ vẫn tọa lạc tại chính nơi được dựng lên vào tháng 5 năm 1990. Và đó không phải là đóng góp cuối cùng, nhưng là đóng góp rất quan trọng và dũng cảm của German Titov trong lịch sử xây dựng gìn giữ quan hệ hữu nghị với Việt Nam.

Tháng 12 năm 1991, Hội Hữu nghị Xô-Việt đổi tên thành Hội Hữu nghị với Việt Nam, và ông German Titov trở thành Chủ tịch Danh dự của Hội. Vào thời điểm đó, quân nhân kỳ cựu German Titov với quân hàm Thượng tướng đã nghỉ hưu nhưng vẫn là nghị sĩ Duma Quốc gia (đại biểu từ Đảng Cộng sản Nga) và ông lãnh đạo Liên đoàn các nhà Du hành Vũ trụ Nga một số năm. Bất kể lịch trình công tác bận rộn, ông vẫn tiếp tục quan tâm đến tình hình Việt Nam và nhiều lần sang thăm Việt Nam để được tận mắt chứng kiến ​​những thành tựu của nhân dân nước bạn.

…Đã 25 năm trôi qua kể từ khi German Stepanovich Titov từ trần. Nhưng tên tuổi, cống hiến và những đóng góp của ông cho sự phát triển quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước vẫn không hề bị lãng quên. Tròn 10 năm trước, tượng đài tưởng niệm phi hành gia vũ trụ số 2 đã được khánh thành trên đảo Titov thuộc Vịnh Hạ Long. Tượng đài được xây dựng theo sáng kiến ​​của Hội Hữu nghị Nga-Việt và Hội Hữu nghị Việt-Nga, sử dụng nguồn kinh phí từ các tổ chức xã hội và doanh nghiệp của hai nước. Hôm nay, tượng đài German Stepanovich bằng đá vẫn như đang chào đón du khách từ nhiều quốc gia khác nhau đến thăm đảo Titov ở Việt Nam.