Việt Nam có thể trở thành “cường quốc khởi nghiệp” tiếp theo?

Khởi nghiệp đang trở thành động lực then chốt cho sự phát triển kinh tế và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Các chuyên gia RMIT nhận định đây chính là con đường giúp đất nước bứt phá trong kỷ nguyên mới.

Trong một bài phân tích gần đây, nhóm chuyên gia của RMIT nhấn mạnh rằng khát vọng trở thành quốc gia khởi nghiệp không còn là viễn cảnh xa vời với Việt Nam. Hiện nay, cả nước có hơn 4.000 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, trong đó nổi bật là các “kỳ lân” như MoMo và Sky Mavis – những doanh nghiệp được định giá trên 1 tỷ USD. Đây chính là nền tảng quan trọng, góp phần xây dựng năng lực tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo mà Việt Nam đang hướng đến trong giai đoạn đến năm 2050.

Bà lý giải rằng động lực cho sự phát triển này đến từ một lực lượng dân số trẻ, am hiểu công nghệ, đồng thời được hỗ trợ bởi nhiều chính sách khuyến khích từ phía Chính phủ.

Ở một góc nhìn khác, Tiến sĩ Justin Xavier – Quản lý cấp cao phụ trách Dự án và Hợp tác quốc tế tại Khoa Kinh doanh, RMIT Việt Nam – cho rằng hệ sinh thái khởi nghiệp trong nước còn được hưởng lợi từ quy mô thị trường nội địa rộng lớn, sự gia tăng mạnh mẽ của dòng vốn đầu tư mạo hiểm, cũng như từ những biến chuyển trong thương mại toàn cầu.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, khởi nghiệp không chỉ đơn thuần là động lực thúc đẩy kinh tế. Đó còn là cơ hội để thế hệ trẻ định hình tương lai, tạo ra giải pháp cho những thách thức xã hội bằng chính các ý tưởng do họ ươm mầm.

Nhìn về năm 2050, giới chuyên gia kỳ vọng bức tranh khởi nghiệp Việt Nam sẽ thay đổi mạnh mẽ, phản ánh xu thế dịch chuyển rõ nét sang một nền kinh tế tri thức.

Theo TS. Thư, quá trình chuyển đổi này sẽ mở ra nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp khởi nghiệp ở các lĩnh vực đa dạng như thương mại điện tử, trí tuệ nhân tạo, fintech, công nghệ giáo dục, y tế hay nông nghiệp. Bà cũng lưu ý rằng cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 sẽ thúc đẩy các startup chú trọng nhiều hơn đến hiệu quả năng lượng và sự bền vững trong mô hình kinh doanh.

Tuy vậy, con đường phía trước vẫn còn không ít rào cản. Nhiều công ty khởi nghiệp hiện thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao và các dự án có khả năng mở rộng quy mô. Việt Nam cũng cần đẩy mạnh đầu tư cho giáo dục và chính sách để tạo điều kiện thu hút thêm nhà đầu tư lẫn các nhà sáng lập.

Bà Thư bày tỏ kỳ vọng rằng trong tương lai, khu vực tư nhân sẽ trở thành trụ cột của nền kinh tế và được dẫn dắt bởi những doanh nghiệp khởi nghiệp năng động. Tầm nhìn này cũng gắn liền với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, trong đó đề ra mục tiêu khu vực tư nhân đóng góp hơn 60% GDP vào năm 2045.

Theo bà, nếu đến năm 2050, các tập đoàn tư nhân trong nước có thể đủ sức cạnh tranh với các tập đoàn lớn trong khu vực, tham gia vào các dự án quy mô như đường sắt cao tốc, hạ tầng số hay hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, thì đó sẽ là bước nhảy vọt mang tính chuyển đổi.

Để đạt được tầm nhìn này, theo các chuyên gia, Việt Nam cần thực hiện những điều chỉnh mang tính cấu trúc. Việc củng cố Luật Sở hữu trí tuệ sẽ giúp bảo vệ sáng kiến của các startup và tạo điều kiện thuận lợi để hút vốn đầu tư mạo hiểm. Bên cạnh đó, chính sách ưu đãi xuất khẩu và hỗ trợ thương mại cũng sẽ mở đường cho doanh nghiệp khởi nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng quốc tế.

TS Thư cho rằng cần tạo ra thêm nhiều cơ hội tiếp cận vốn hạt giống, tăng cường các chương trình cố vấn và phát triển vườn ươm khởi nghiệp nhằm nuôi dưỡng những “kỳ lân” trong tương lai. Ngoài ra, tinh thần khởi nghiệp nên được đưa vào giáo dục từ sớm, đồng thời tăng cường hợp tác giữa các chủ thể trong hệ sinh thái – đặc biệt là giới học thuật và cộng đồng doanh nghiệp – để xây dựng nền tảng vững chắc hơn.

Hướng đến năm 2050, cả hai chuyên gia RMIT đều thống nhất rằng tinh thần khởi nghiệp sẽ là một trong những trụ cột then chốt của sự phát triển quốc gia, đồng thời là con đường giúp Việt Nam xây dựng nền kinh tế tự cường và bền bỉ.

Trong khi đó, TS. Xavier cho biết ông thực sự được truyền cảm hứng từ nguồn năng lượng và sức sáng tạo của thế hệ trẻ Việt Nam. Theo ông, điểm mạnh nổi bật nằm ở sự kết hợp giữa cơ cấu dân số trẻ, sự am hiểu công nghệ và một hệ sinh thái công nghệ đang phát triển nhanh chóng.