Điều chưa từng xảy ra trước đây: Trump quyết định triệt để thay đổi nước Mỹ
Thượng viện Mỹ đã bác bỏ cả 2 dự luật chi tiêu liên bang, dẫn đến tình trạng đóng cửa chính phủ từ ngày 1 tháng 10 với hàng loạt cơ quan nhà nước buộc phải ngừng hoạt động. Những hệ lụy gì có thể xảy ra vì sự cố này? - trong bài báo của Sputnik.
Sputnik"Lính gác đã mệt mỏi"
Vào thứ Ba, ngày 30 tháng 9, Thượng viện đã xem xét các dự luật tài trợ từ cả đảng Cộng hòa và Dân chủ, nhưng 2 bên không đạt được sự đồng thuận về các đề xuất của nhau. Hậu quả là từ ngày 1 tháng 10, chỉ những cơ quan liên bang thiết yếu nhất mới có thể duy trì hoạt động. Hàng trăm nghìn công chức phải nghỉ việc tạm thời không lương mà không có thời hạn rõ ràng . Đây chính là bản chất của việc đóng cửa chính phủ - "đóng cửa" hoặc "ngắt kết nối".
Việc khôi phục hoạt động chính phủ chỉ có thể thực hiện được khi hai đảng đạt được thỏa hiệp về kế hoạch tài trợ cho các dịch vụ của chính phủ. Dù nắm đa số tại cả hai viện, đảng Cộng hòa vẫn không đủ phiếu để đơn phương giải quyết vấn đề. Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump luôn kiên định với chính sách cắt giảm bộ máy hành chính và chi tiêu liên bang, khiến đảng Dân chủ bất bình.
Cụ thể, Đảng Dân chủ cáo buộc tổng thống gây khó khăn hơn cho người dân Mỹ trong việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Họ cũng không đồng tình với ý tưởng cắt giảm chi tiêu cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) và Viện Y tế Quốc gia (NIH).
Trước tình hình này, Trump vẫn giữ vững lập trường. Tổng thống tuyên bố nếu "những con Lừa" (biệt danh không chính thức của đảng Dân chủ) không nhượng bộ, đội ngũ của ông sẽ tiến hành sa thải hàng loạt quan chức theo nguyên tắc của đảng.
"Chúng tôi sẽ sa thải rất nhiều người. Họ sẽ là những người theo Đảng Dân chủ", - Tổng thống nói.
Nhà Trắng đã cảnh báo các cơ quan về việc cắt giảm ngân sách cho các chương trình và dự án liên bang "không có nguồn tài trợ thay thế và không phù hợp với các ưu tiên của tổng thống". Như Axios viết, mặc dù con số chính xác chưa được tiết lộ, nhưng ước tính "hàng nghìn" viên chức sẽ bị ảnh hưởng. Theo tờ Washington Post, việc sa thải sẽ không ảnh hưởng đến các cơ quan đã nhận được thêm ngân sách trong phạm vi "dự luật hoành tráng" của Trump. Trước hết, đó là Bộ Quốc phòng và Bộ An ninh Nội địa, cũng như các cơ quan nhập cư.
Đáng chú ý, trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, Hoa Kỳ đã phải đối mặt với 3 lần đóng cửa chính phủ. Lần dài nhất kéo dài kỷ lục 35 ngày và nguyên nhân là do bất đồng về kinh phí xây dựng bức tường biên giới Mexico. Lần đó, người đứng đầu Nhà Trắng đã đồng ý không cấp vốn cho dự án từ ngân sách mà phân bổ kinh phí từ quỹ của Lầu Năm Góc.
Các vấn đề ngày càng gia tăng
Như The Wall Street Journal lưu ý, việc đóng cửa chính phủ có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực cho nền kinh tế: từ thiệt hại thu nhập của hàng trăm nghìn công chức đến trì hoãn công bố các chỉ số kinh tế quan trọng. Thời gian đóng cửa cũng rất quan trọng.
Trước hết,các công ty liên quan trực tiếp đến khu vực công sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ngoaifi ra, nhân viên bị cho nghỉ việc tạm thời không lương cũng sẽ giảm chi tiêu. Ví dụ, việc đóng cửa 35 ngày đã khiến tăng trưởng GDP thực tế giảm 0,4% trong quý đầu tiên của năm 2019, The Wall Street Journal lưu ý. Về phần mình, tờ Financial Times đã trích dẫn dữ liệu từ Ủy ban Phương tiện và Cách thức Hạ viện Mỹ, theo đó, việc đóng cửa gần đây nhất của các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ đã làm giảm sản lượng quốc gia 11 tỷ USD, trong đó 3 tỷ USD không thể phục hồi. Ủy ban Phương tiện và Cách thức Hạ viện Mỹ cảnh báo kế hoạch sa thải nhân viên thay vì cho họ nghỉ phép tạm thời của Trump có thể dẫn đến những hậu quả "không xác định".
Cuộc chiến quyết định
Nhà khoa học chính trị Alexei Chernyaev dự đoán đợt đóng cửa này sẽ kéo dài khoảng 1 tháng và kết thúc bằng sự nhượng bộ của đảng Dân chủ.
"Trước hết, Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ sẽ được định hướng theo mức độ ủng hộ lập trường của họ từ phía người dân. Đồng thời, Trump rõ ràng đang ở vị thế tốt hơn, vì ông đang theo đuổi một lộ trình cắt giảm chi tiêu chính phủ đã được định sẵn. Ai cũng biết rằng Đảng Cộng hòa có danh sách các nhân viên chính phủ công khai ủng hộ Đảng Dân chủ. Những cá nhân này là những người đầu tiên bị sa thải. Theo đó, việc đóng cửa chính phủ mở ra những cơ hội mới cho tổng thống thực hiện các vụ thanh lọc", - Chernyaev phân tích.
Về các cuộc thăm dò cho thấy mức độ ủng hộ tương đối thấp của tổng thống Mỹ, điều này sẽ không phải là vấn đề về lâu dài nếu ông loại bỏ các đối thủ cạnh tranh ngay bây giờ.
"Thời điểm cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ vẫn còn một năm nữa. Vì vậy, Trump và đảng của ông có đủ thời gian chuẩn bị . Trong khi đó, Đảng Dân chủ đang tỏ ra dễ bị tổn thương và có nhiều vấn đề cần giải quyết. Họ sẽ cố gắng thuyết phục người Mỹ rằng việc đóng cửa chính phủ là kết quả của sự bất lực của Nhà Trắng, nhưng tôi không nghĩ họ sẽ thành công", - chuyên gia kết luận.
Ngược lại, chuyên gia Vladimir Vasiliev từ Viện Nghiên cứu
Hoa Kỳ và Canada thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga nhận định: đợt đóng cửa này có thể kéo dài hơn nhiều so với trước. Trump chủ động tạo ra khủng hoảng một cách hiệu quả để thực hiện mục tiêu giảm vai trò của nhà nước trong nền kinh tế.
"Giới doanh nghiệp lớn - vốn ủng hộ tổng thống - từ lâu đã thúc đẩy cải cách triệt để trong lĩnh vực này. Việc đóng cửa chính phủ mở ra cơ hội mới". Đồng thời, các cuộc thăm dò dư luận không nhất thiết thúc đẩy Trump thỏa hiệp với Đảng Dân chủ. Ông ấy thường tin rằng những con số tiêu cực trong dư luận -chỉ là vấn đề xã hội. Mặt khác, Đảng Dân chủ sẽ không nhượng bộ Đảng Cộng hòa vì sợ mất đi chút tôn trọng cuối cùng của cử tri", - chuyên gia nhận định với Sputnik.
Theo các chuyên gia được phỏng vấn, Trump có thể sẽ là người chiến thắng rõ ràng trong tình huống này. Tuy nhiên, thiệt hại kinh tế trong trường hợp này dường như chỉ là yếu tố thứ yếu - xét cho cùng, đây không phải là lần đóng cửa đầu tiên và có lẽ cũng không phải là lần cuối cùng trong lịch sử nước Mỹ.