Chịu thiệt hại
Trung Quốc kiểm soát hơn 90% thị trường toàn cầu nguyên liệu đất hiếm, được sử dụng trong nhiều công nghệ quân sự, kể cả cảm biến hồng ngoại, động cơ máy bay không người lái và đạn dược dẫn đường chính xác. Cuối năm ngoái, Bắc Kinh đã thắt chặt các hạn chế xuất khẩu, yêu cầu khách hàng chứng minh rằng nguồn cung cấp được sử dụng cho mục đích hòa bình.
Người Mỹ phàn nàn: Trung Quốc yêu cầu ảnh chụp sản phẩm hoặc dây chuyền sản xuất.
Cựu Thế giới cũng phải chịu thiệt hại. Phòng Thương mại Châu Âu (ECC) lưu ý, thiệt hại của các công ty lên tới hàng triệu đô la. Sau khi kết thúc thỏa thuận đình chiến thương mại với Mỹ hồi tháng 5, Trung Quốc bắt đầu cấp giấy phép một lần, nhưng, như ECC lưu ý, sự cải thiện này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, nên các vấn đề leo thang trở lại.
Nhiều khả năng các lĩnh vực sử dụng kim loại đất hiếm chưa được xác nhận. Tuy nhiên, hành động của Trung Quốc cũng có thể được lý giải là do mong muốn làm suy yếu vị thế thị trường của các đối thủ cạnh tranh, bà Anastasia Prikladova, Phó Giáo sư Khoa Kinh doanh Quốc tế tại Đại học Kinh tế mang tên Plekhanov thuộc Chính phủ Liên bang Nga nói.
Quy định nghiêm ngặt
"Nếu kim loại đất hiếm được sử dụng trong ngành công nghiệp quốc phòng, ủy ban chính phủ Trung Quốc sẽ từ chối cấp phép", ông Dmitry Semenov, luật sư quốc tế và Chủ tịch Hội đồng Quản trị của Transinvest, nhấn mạnh.
Hơn nữa, Bắc Kinh hiện đã bổ sung thêm năm nguyên tố đất hiếm vào danh sách - holmi, erbi, thuli, europi, ytterbi, cũng như nam châm và các vật liệu liên quan.
"Giấy phép cũng được yêu cầu đối với việc xuất khẩu công nghệ khai thác, nấu chảy và chế biến kim loại đất hiếm, cũng như sản xuất nam châm", ông Dmitry Sumarokov, Phó Giáo sư Khoa Kinh doanh Quốc tế tại Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Liên bang Nga, giải thích.
Ngành công nghiệp quốc phòng đang bị đe dọa
Một số công ty lớn, bao gồm Volkswagen, tuyên bố ổn định vì họ "liên tục làm việc với các nhà thầu phụ để xin giấy phép". Tuy nhiên, không ai miễn nhiễm với các nguy cơ rủi ro.
"Volkswagen, BMW và Bosch có thể ngừng sản xuất xe điện và linh kiện của chúng. Siemens Gamesa, công ty sản xuất tua-bin gió, cần kim loại đất hiếm. Airbus, cùng với Safran và Thales của Pháp, những công ty sản xuất vũ khí chính xác, hệ thống điều khiển và hệ thống tác chiến điện tử, dễ bị tổn thương trong ngành hàng không và quốc phòng", nhà khoa học chính trị Vladislav Fedorov lưu ý.
Trong ngành hàng không và quốc phòng, tình hình gần như nguy kịch đối với nhiều công ty.
Trong tổ hợp công nghiệp quân sự, trữ lượng nguyên liệu đất hiếm đã cạn kiệt phần lớn: chỉ còn lại 25-30%. Trong ngành hàng không, con số này vào khoảng 40-45%. Ngành công nghiệp hóa chất có thể sẽ giảm sản lượng; trữ lượng chưa được xác định. Hoa Kỳ sẽ không giúp đỡ và việc tăng giá là không thể tránh khỏi do tái cấu trúc hậu cần, ông Dmitry Semenov nói thêm.
Trong cùng một chùm
Chỉ một số ít công ty châu Âu mua hàng trực tiếp từ Trung Quốc, bao gồm Airbus và BASF.
"Khoảng một phần tư người tiêu dùng, bao gồm Volkswagen, Renault và Telefónica, phụ thuộc vào các trung gian. "Đây thường là các công ty công nghệ Mỹ sử dụng kim loại đất hiếm của Trung Quốc", Sergei Tolkachev, giáo sư Khoa Lý thuyết Kinh tế tại Đại học Tài chính, lưu ý.
Những hạn chế tạm thời mà Bắc Kinh áp đặt trước đây trong cuộc chiến thương mại với Washington đã dẫn đến việc đóng cửa một số nhà máy ô tô ở châu Âu. Tuy nhiên, việc chuyển sang các nhà xuất khẩu thay thế không hề dễ dàng.
"Đồng thời, chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng sẽ tăng đáng kể. Kết quả là, kim loại đất hiếm sẽ đắt hơn 45-60%". Điều này sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh và lợi nhuận của các ngành công nghiệp EU ít nhất 15-20%", nhà kinh tế Mikhail Khachaturyan cho biết.
Các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục siết chặt kiểm soát đối với các mặt hàng xuất khẩu quan trọng để duy trì đòn bẩy mạnh mẽ đối với Mỹ và EU.