Diễn biến này lập tức tạo sức ép lớn lên các hãng bay Việt Nam vốn đang khai thác đội tàu bay Airbus quy mô lớn. Không ít chuyến bay trong nước đứng trước nguy cơ bị xáo trộn nếu việc cập nhật phần mềm kéo dài.
Airbus triệu hồi 6.000 máy bay
Vào lúc 23h ngày 28/11 (16h giờ quốc tế), Airbus – nhà sản xuất máy bay lớn ở châu Âu – đã gửi điện cảnh báo khẩn (AOT), yêu cầu tiến hành sửa chữa khẩn đối với toàn bộ 6.000 máy bay trong dòng A320.
Đây được xem là đợt triệu hồi lớn nhất trong 55 năm hoạt động của hãng, ảnh hưởng tới hơn một nửa số máy bay A320 đang khai thác trên toàn cầu. Việc này được dự báo có thể gây xáo trộn đáng kể, nhất là đúng vào dịp cuối tuần du lịch nhộn nhịp nhất trong năm tại Mỹ, rồi tiếp tục lan rộng sang các khu vực khác.
Song song với cảnh báo từ Airbus, Cơ quan An toàn hàng không châu Âu (EASA) ban hành Chỉ lệnh đủ điều kiện bay khẩn cấp (EAD) số 2025-0268-E. Chỉ lệnh yêu cầu các hãng đang vận hành các dòng máy bay Airbus gồm A319, A320 và A321 phải thay thế thiết bị hoặc cập nhật phần mềm của hệ thống máy tính ELAC - bộ điều khiển liên quan trực tiếp đến độ cao và hướng bay.
Cục Hàng không Việt Nam họp khẩn
Ngay sau khi thông tin được gửi đến, Cục Hàng không Việt Nam đã triệu tập cuộc họp khẩn trong đêm với các hãng bay trong nước. Theo báo cáo tổng hợp lúc 5h30 sáng 29/11, có 81 trên tổng số 169 máy bay A320 và A321 tại Việt Nam nằm trong danh sách bị ảnh hưởng. Vì vậy, trong những ngày tiếp theo, một số chuyến bay có khả năng bị tác động trong quá trình triển khai các yêu cầu kỹ thuật theo chỉ lệnh của EASA.
Tại cuộc họp, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Uông Việt Dũng nhận định đây là sự cố mang tính bất khả kháng. Ông đánh giá cao việc các hãng đã chủ động và nhanh chóng xây dựng phương án nhằm đảm bảo an toàn và duy trì hoạt động khai thác ổn định.
Theo ông Dũng, nguyên tắc quan trọng nhất là bảo đảm an toàn tuyệt đối, nên ngay lập tức các hãng phải rà soát, chuẩn bị đầy đủ phụ tùng, vật tư, phần mềm và nhân lực kỹ thuật để triển khai càng sớm càng tốt, hướng tới hoàn thành toàn bộ yêu cầu từ Airbus và EASA trong thời gian ngắn nhất.
Bên cạnh đó, ông cũng yêu cầu các đơn vị khẩn trương điều chỉnh kế hoạch khai thác, đặc biệt trong hai ngày 30/11 và 1/12, để hạn chế tối đa tình trạng hủy chuyến và giảm ảnh hưởng tới hành khách.
Để ứng phó với tình huống khẩn cấp này, Cục Hàng không Việt Nam chỉ đạo các hãng nhanh chóng rà soát kế hoạch bay và bắt tay triển khai ngay các yêu cầu của EAD 2025-0268-E. Các hãng phải thông báo kịp thời cho hành khách về thay đổi lịch trình trên tất cả các kênh thông tin; đồng thời hỗ trợ tối đa việc đổi chuyến, hoàn vé hoặc chuyển sang chuyến gần nhất mà không thu thêm phí.
Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn cùng Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) được yêu cầu phối hợp chặt chẽ với các hãng trong và ngoài nước để đảm bảo hoạt động khai thác diễn ra an ninh, an toàn, trật tự tại các sân bay; đồng thời hỗ trợ hành khách bị ảnh hưởng một cách tốt nhất.
Ngoài ra, các Cảng vụ hàng không có trách nhiệm phối hợp với các sân bay trong công tác điều phối khai thác, trực ứng phó, kiểm tra và giám sát an toàn, chất lượng dịch vụ. Những vấn đề phát sinh sẽ phải được xử lý đúng thẩm quyền, không để xảy ra tình huống có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh và an toàn bay.
Các hãng hàng không Việt Nam chịu tác động ra sao?
Theo báo Tuổi trẻ, tại Việt Nam, mức độ ảnh hưởng của vụ việc được đánh giá là đáng kể vì đội tàu bay A320 và A321 chiếm phần lớn trong hoạt động vận tải hàng không nội địa.
Theo thống kê ban đầu, Vietnam Airlines có 63 tàu bay và Vietjet đang vận hành 69 tàu bay nằm trong diện phải cập nhật phần mềm. Cục Hàng không cho biết đang phối hợp chặt chẽ với từng hãng để chuẩn bị cả phương án kỹ thuật lẫn kế hoạch khai thác trong bối cảnh nhu cầu đi lại vào cuối tuần tăng mạnh.
Các hãng đã huy động lực lượng kỹ thuật làm việc liên tục 24/24 giờ, tăng tối đa năng lực triển khai nhằm đáp ứng yêu cầu thời gian rất gấp. Dù vậy, đại diện một hãng thừa nhận rằng khả năng xảy ra tình huống chậm chuyến, đổi tàu bay hoặc phải điều chỉnh lịch bay là điều khó tránh khỏi, bởi số lượng máy bay phải xử lý quá lớn so với năng lực kỹ thuật hiện có.
Airbus nhấn mạnh chiến dịch lần này mang tính phòng ngừa chủ động, nhằm đảm bảo an toàn cho dòng A320 - loại máy bay thân hẹp được sử dụng rộng rãi nhất thế giới - trong bối cảnh hoạt động mặt trời được dự báo tăng mạnh theo chu kỳ.
Các hãng hàng không trong nước vì vậy đang nỗ lực chạy đua với thời gian để vừa bảo đảm an toàn bay, vừa giảm mức độ gián đoạn khai thác xuống mức thấp nhất. Trong những ngày cuối tuần sắp tới, hành khách được khuyên chủ động tính đến khả năng chậm, đổi hoặc thậm chí hủy chuyến do toàn ngành đang bước vào giai đoạn “chạy đua giờ G” để xử lý sự cố kỹ thuật hiếm gặp này.