Thông tin được ông Nguyễn Kiên Giang, Phó trưởng Phòng Quản lý bảo trì và khai thác công trình giao thông (Sở Xây dựng TP.HCM), chia sẻ tại họp báo về tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn chiều 4/12.
Theo kế hoạch, sân bay Long Thành sẽ đón chuyến bay đầu tiên vào ngày 19/12 và vận hành thương mại trong nửa đầu năm 2026. Khi đó, nhu cầu kết nối giao thông giữa hai sân bay dự kiến tăng mạnh. UBND TP.HCM đã kiến nghị Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó thủ tướng Trần Hồng Hà xem xét phương án kết nối trực tiếp.
Trong đó, tuyến metro số 2 (Tham Lương - Bến Thành, Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành được xác định là hai dự án có điều kiện thuận lợi để triển khai sớm. UBND TP.HCM kiến nghị Thủ tướng thống nhất chủ trương ưu tiên đẩy nhanh tiến độ ba tuyến metro chính, đồng thời đề xuất tiếp tục đầu tư tuyến metro số 6 để tăng cường kết nối hai sân bay.
Tăng tốc ba tuyến metro trọng điểm
Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, thành phố đã xác định danh mục các dự án trọng tâm giai đoạn 2026-2030, hướng tới hoàn thành tuyến metro số 2 (đoạn Tham Lương - Bến Thành và Bến Thành - Thủ Thiêm) cùng tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành trước năm 2030, nhằm đảm bảo kết nối giữa sân bay Tân Sơn Nhất, trung tâm thành phố và sân bay Long Thành.
UBND TP cam kết khởi công tuyến Bến Thành - Tham Lương trước ngày 19/1/2026 để chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Đối với tuyến đường sắt Bến Thành - Thủ Thiêm và Thủ Thiêm - Long Thành, Sở Tài chính đang tham mưu UBND TP.HCM trình Ban Thường vụ Đảng ủy UBND TP về phương án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP), loại hợp đồng BT. Cơ quan này cũng đang đề xuất bổ sung tuyến Thủ Thiêm - Long Thành vào danh mục dự án theo Nghị quyết 188/2025/QH15, đồng thời cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tỉnh và quy hoạch thành phố để sớm khởi công và hoàn thành trước năm 2030.
Theo Sở Xây dựng, các thách thức lớn trong triển khai metro gồm công tác giải phóng mặt bằng, huy động nguồn vốn và chuyển giao công nghệ đường sắt. Việc phát triển mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý đô thị, giao thông, tài chính và nhà đầu tư để hình thành các khu đô thị đồng bộ dọc tuyến metro, khai thác hiệu quả quỹ đất và tăng tỷ lệ sử dụng phương tiện công cộng.
"Đây là mô hình mới, TP.HCM chưa có nhiều kinh nghiệm triển khai, vừa học hỏi kinh nghiệm các nước trên thế giới vừa triển khai thí điểm," Sở Xây dựng TP.HCM cho biết.
Thành phố đang tận dụng cơ chế đặc thù của Nghị quyết 188 và Luật Đường sắt để rút ngắn thủ tục chuẩn bị đầu tư, đồng thời rà soát, điều chỉnh quy hoạch TOD quanh các nhà ga và depot, ưu tiên tuyến metro số 1 và số 2.
TP.HCM cũng đang hoàn thiện đề án huy động vốn, xây dựng kế hoạch phát triển công nghiệp đường sắt, đào tạo nhân lực, và trình HĐND danh mục quỹ đất đối ứng cho các dự án BT. Cùng với đó, thành phố chuẩn bị phương án tái định cư để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng.
Với các giải pháp đồng bộ này, TP.HCM kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian triển khai và sớm hình thành mạng lưới đường sắt đô thị hiện đại, kết nối hiệu quả với các đô thị và vùng lân cận.
390 km đường vành đai và cao tốc hoàn thành trước 2026
Song song với hệ thống metro, TP.HCM đang phối hợp với Đồng Nai và các tỉnh trong vùng để đẩy nhanh các dự án giao thông trọng điểm, nhằm đảm bảo mạng lưới kết nối đồng bộ khi sân bay Long Thành đi vào khai thác.
Theo Sở Xây dựng, hiện có 6 dự án hạ tầng đường bộ đang được triển khai, gồm: Vành đai 4, Vành đai 3, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cao tốc Bến Lức - Long Thành, mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và mở rộng Tỉnh lộ 25.
Dự kiến đến năm 2026, vùng Đông Nam Bộ sẽ hoàn thành 394/598 km đường vành đai và cao tốc, và đến năm 2028 cơ bản hoàn thiện khung hạ tầng giao thông toàn vùng theo quy hoạch.
Dự án mở rộng tuyến nối cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, khởi công ngày 22/11, được xem là bước đi quan trọng nhằm tăng năng lực tiếp cận sân bay Long Thành trong giai đoạn đầu.
Bên cạnh đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam dự kiến khởi công cuối năm 2026 và hoàn thành năm 2035, song song với tuyến Biên Hòa - Vũng Tàu.
TP.HCM cũng giao Becamex nghiên cứu tuyến đường sắt hàng hóa - hành khách Bàu Bàng - Cái Mép, đặt mục tiêu khởi công năm 2027 và hoàn thành trước 2035, nhằm tăng năng lực logistics cho toàn vùng.