Thủ tướng Phạm Minh Chính lưu ý ngành tư pháp đổi mới tư duy làm luật, chuyển từ "quản lý bằng pháp luật" sang "kiến tạo thể chế phát triển"; xóa bỏ tư duy "không biết mà vẫn quản", "không quản được thì cấm”.
Cùng với đó, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng kẽ hở, sự thông thoáng của pháp luật để trục lợi chính sách và tình trạng cấp trên "hợp thức hóa" cho cấp dưới.
Khối lượng nhiệm vụ lập pháp lớn nhất từ trước đến nay
Ngày 13/12, Bộ Tư pháp tổ chức hội nghị toàn quốc nhằm tổng kết công tác tư pháp và triển khai nhiệm vụ trong thời gian tới. Hội nghị có sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc cùng đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các bộ, ngành, địa phương.
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết trong năm 2025 cũng như suốt giai đoạn 2021-2025, Bộ, ngành Tư pháp đã triển khai khối lượng công việc rất lớn trong bối cảnh nhiều nhiệm vụ mới, khó, yêu cầu tiến độ gấp và chưa từng có tiền lệ.
Các nhiệm vụ này nhằm cụ thể hóa kịp thời những chủ trương, chỉ đạo quan trọng của Đảng và Nhà nước về đổi mới tư duy quản lý kinh tế - xã hội, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số, tạo động lực phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Theo Bộ trưởng, công tác tư pháp còn gắn chặt với việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, qua đó góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.
Vượt qua nhiều khó khăn và thách thức, dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ, ngành Tư pháp đã tập trung chỉ đạo công tác tư pháp một cách đồng bộ, khẩn trương và quyết liệt. Công tác này được triển khai gắn chặt với hoạt động lãnh đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp, đồng thời chú trọng đổi mới tư duy trong xây dựng và thi hành pháp luật. Qua đó, vai trò của ngành tư pháp với tư cách là lực lượng nòng cốt trong tham mưu xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật ngày càng được khẳng định rõ nét.
Trong nhiệm kỳ 2021-2025, Bộ, ngành Tư pháp đã chủ trì tham mưu Chính phủ tham gia tích cực vào quá trình sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; đồng thời hoàn thành việc tham mưu xây dựng nhiều đạo luật quan trọng. Ngành cũng chủ động đề xuất các cơ chế pháp luật đặc thù, đặc biệt, góp phần giúp Chính phủ phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời, tháo gỡ nhiều điểm nghẽn trong thực tiễn.
Báo cáo tại hội nghị cho thấy, trong cả nhiệm kỳ 2021-2025, Chính phủ đã trình Quốc hội khối lượng nhiệm vụ lập pháp lớn nhất từ trước đến nay với gần 180 dự án luật và dự thảo nghị quyết. Riêng năm 2025, Chính phủ trình Quốc hội 99 dự án luật, nghị quyết; đồng thời trình ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 4.974 văn bản quy phạm pháp luật. Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã trình và được Quốc hội thông qua 47 luật và 8 nghị quyết.
Cùng với công tác xây dựng pháp luật, lĩnh vực thi hành án dân sự đạt nhiều kết quả nổi bật. Tính chung cả nhiệm kỳ, các cơ quan thi hành án đã giải quyết xong hơn 2,8 triệu việc, với số tiền trên 476.745 tỷ đồng, tăng 132,24% so với giai đoạn 2016-2020. Riêng việc thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế đạt hơn 90.000 tỷ đồng.
Về nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư pháp trong năm 2026, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết Bộ, ngành Tư pháp sẽ tập trung quán triệt và triển khai đầy đủ, kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng được nêu trong Văn kiện Đại hội XIV. Bộ Tư pháp tiếp tục bảo đảm tiến độ và chất lượng các dự án luật, văn bản quy phạm pháp luật trình Quốc hội và Chính phủ.
Bên cạnh đó, ngành tư pháp sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng và kết nối các cơ sở dữ liệu phục vụ công tác quản lý nhà nước, đồng thời phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân và doanh nghiệp. Bộ cũng đặt mục tiêu hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu về thi hành án dân sự và thi hành án hành chính, song song với việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng cung cấp dịch vụ công trong các lĩnh vực hành chính tư pháp và bổ trợ tư pháp.
Kiên quyết xử lý nghiêm tình trạng cấp trên 'hợp thức hóa' cho cấp dưới
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao những kết quả mà Bộ, ngành Tư pháp đã đạt được trong thời gian qua. Thủ tướng đề nghị ngành tư pháp tập trung thực hiện tốt ba định hướng chiến lược và sáu nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới.
Theo Thủ tướng, nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu là xây dựng đồng bộ thể chế phát triển, trọng tâm là hệ thống pháp luật. Ông lưu ý, công tác làm luật cần tiếp tục đổi mới tư duy, chuyển từ cách tiếp cận “quản lý bằng pháp luật” sang “kiến tạo thể chế phát triển”, xóa bỏ tư duy “không biết mà vẫn quản” hoặc “không quản được thì cấm”. Việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền phải đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới và tăng cường kiểm tra, giám sát.
Thủ tướng cũng nhấn mạnh yêu cầu ứng dụng sâu rộng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong lĩnh vực tư pháp; đồng thời ưu tiên phát triển nguồn nhân lực tư pháp chất lượng cao, có đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn sâu, am hiểu luật pháp quốc tế và thành thạo công nghệ, đủ khả năng xử lý những vấn đề mới, phức tạp.
Bên cạnh đó, Thủ tướng lưu ý cần tiếp tục hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật theo hướng phù hợp với yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp và định hướng hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam. Cần có giải pháp mang tính đột phá để khắc phục triệt để tình trạng chậm ban hành hoặc nợ văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh và nghị quyết.
Một nhiệm vụ quan trọng khác là đẩy nhanh tiến độ xây dựng và kết nối các cơ sở dữ liệu chuyên ngành của Bộ Tư pháp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các hệ thống dữ liệu khác. Đồng thời, cần triển khai mạnh mẽ việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình trong các lĩnh vực trọng tâm, nhằm rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục và giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp.
Thủ tướng cũng đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu thực hiện nghiêm việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả, gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ ngành tư pháp có phẩm chất, năng lực và trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Các bộ, ngành cần chủ động rà soát và có phương án xử lý dứt điểm những vướng mắc từ các quy định pháp luật, tiếp tục cắt giảm tối đa thủ tục hành chính.
Mỗi cơ quan, đơn vị và từng cán bộ, công chức phải nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật, gương mẫu trong chấp hành và thực thi pháp luật. Thủ tướng yêu cầu kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng kẽ hở hoặc sự thông thoáng của pháp luật để trục lợi chính sách, cũng như tình trạng cấp trên “hợp thức hóa” cho sai phạm của cấp dưới, đồng thời phát huy vai trò của công tác kiểm tra, giám sát và quyền làm chủ của nhân dân.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, nhiệm kỳ 2021-2025 là nhiệm kỳ rất đặc biệt, có nhiều biến động, phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề chưa từng có tiền lệ, vượt dự báo.
“Tuy nhiên với tinh thần "Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, Nhân dân ủng hộ, bạn bè quốc tế giúp đỡ", chúng ta đã vượt qua những "cơn gió ngược", đạt được nhiều thành tựu toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực”, người đứng đầu Chính phủ khẳng định.
Thủ tướng cũng cho rằng, trong thành tựu chung của đất nước, ngành Tư pháp đã có nhiều đóng góp thiết thực, toàn diện và thể hiện rõ vai trò là cơ quan "gác cổng pháp lý" của Chính phủ, đi đầu trong "cuộc cách mạng" xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật. Ông mong, ngành Tư pháp sẽ tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, nỗ lực với quyết tâm chính trị cao nhất, chung sức, đồng lòng, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng giao phó, góp phần xứng đáng đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.