Chuyên gia: Leo thang tại Yemen có thể tiếp diễn, nhưng chưa có dấu hiệu nghiêm trọng

Đầu tháng 12, các lực lượng quân sự của “Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam” (STC) đã giành quyền kiểm soát tại hai tỉnh chiến lược quan trọng ở miền đông Yemen là Hadramaut và Al-Mahra. Động thái này đã bị Chủ tịch Hội đồng Tổng thống Lãnh đạo Rashad al-Alimi chỉ trích, đồng thời kêu gọi Saudi Arabia hỗ trợ nhằm loại bỏ các lực lượng của “Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam” khỏi miền đông. Các bên xung đột sau đó đã ký một thỏa thuận, dưới sự trung gian của Riyadh, về việc rút lực lượng STC khỏi các tỉnh miền đông, nhưng thỏa thuận này rốt cuộc không được thực hiện. Hôm thứ Ba, ông al-Alimi đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong 90 ngày trên toàn bộ lãnh thổ do Hội đồng Tổng thống Lãnh đạo kiểm soát. Ngoài ra, ông cũng ra lệnh hủy bỏ thỏa thuận phòng thủ chung với Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và yêu cầu toàn bộ lực lượng của nước này rút khỏi các khu vực do Hội đồng Lãnh đạo kiểm soát trong vòng 24 giờ.

“Hiện nay, xét đến việc chúng ta đang chứng kiến một đợt leo thang căng thẳng, rất có thể trong một giai đoạn nhất định, cả ‘Ansar Allah’ (phong trào Houthis) lẫn ‘Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam’ sẽ gia tăng hoạt động. Tuy nhiên, mức độ gia tăng đến đâu thì rất khó nói, bởi các tác nhân bên ngoài sẽ can dự. Yemen hiện là một điểm nóng bị chia cắt trong chuỗi logistics quốc tế. Vấn đề khác là bản thân tình hình này không thể giải quyết dứt điểm, vì trong nước tồn tại hai lực lượng lớn là Houthis và STC, những bên không công nhận chính phủ được cộng đồng quốc tế thừa nhận. Tình trạng leo thang có thể tiếp diễn, nhưng tôi không thấy những dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy một cuộc nội chiến toàn diện sẽ lại bùng phát. Các tác nhân bên ngoài sẽ không để điều đó xảy ra”, chuyên gia nhận định.

Theo ông Chuprygin, một đợt leo thang nghiêm trọng sẽ đe dọa gây thiệt hại cho thương mại tài chính quốc tế, vì vậy nếu xuất hiện nỗ lực mới nhằm đẩy tình hình lên mức toàn diện, Mỹ có thể sẽ can thiệp và tìm cách hạ nhiệt. Ông cũng lưu ý rằng không nên kỳ vọng mệnh lệnh của chính phủ Yemen yêu cầu lực lượng UAE rút khỏi lãnh thổ nước này trong vòng một ngày sẽ được thực thi.

“UAE sẽ không rút đi. Họ đã bỏ ra rất nhiều công sức và nguồn lực để củng cố vị thế ở miền nam Yemen. Họ đã tìm được cách thỏa thuận với các lực lượng ly khai, theo đó STC cho phép UAE duy trì sự hiện diện quân sự tại khu vực này, không mang tính ý thức hệ. Đối với họ, đây là một nhiệm vụ chiến lược, và họ sẽ tiếp tục bám trụ ở miền nam Yemen đến cùng, trong khi họ vẫn còn rất nhiều nguồn lực”, ông nhấn mạnh.

Ả Rập Xê Út tuyên bố kết thúc chiến dịch tại miền Đông Yemen

12:37

Ngoài ra, theo ông Chuprygin, tại Abu Dhabi người ta không lo ngại phản ứng từ phía Saudi Arabia, bởi UAE và Saudi Arabia luôn có thể giải quyết các vấn đề song phương. Mối quan hệ giữa hai nước đủ chặt chẽ để những bất đồng cục bộ như vậy không thể dẫn tới một rạn nứt nghiêm trọng.

“Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam”, sau khi giành quyền kiểm soát các tỉnh miền đông, hiện kiểm soát tổng cộng 8 tỉnh tại quốc gia này, đang yêu cầu khôi phục Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Yemen, từng tồn tại ở miền nam Yemen và sáp nhập với miền bắc vào ngày 22/5/1990 để hình thành Cộng hòa Yemen. Yêu sách này được họ lý giải bằng việc người dân các tỉnh miền nam đã phải chịu bất công và áp bức từ miền bắc sau cuộc nội chiến năm 1994.

Hiện nay, quyền kiểm soát lãnh thổ tại Yemen thuộc về hai lực lượng chính: phong trào Houthis, đang nắm quyền tại miền bắc và thủ đô Sanaa, và các lực lượng ly khai của “Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam”. Chính quyền của Hội đồng Lãnh đạo, do ông al-Alimi đứng đầu, chỉ còn duy trì quyền lực một phần tại hai tỉnh Marib và Taiz.