Hàng nghìn nạn nhân, cái giá lạnh điên dại và những trận pháo kích dồn dập liên tục… Trùm phát-xit Hitler đã trông đợi rằng cư dân thành phố này không thể chịu nổi và sẽ tự mình giao nộp thành phố cho quân Đức. Thế nhưng Leningrad đã trụ vững, sau đó giáng đòn phản công quyết liệt khiến đội quân phát-xit thất bại nhục nhã. Với chiến công này Leningrad được nhận danh hiệu vinh dự — Thành phố Anh hùng.
"Quốc trưởng quyết định xóa sạch thành phố Saint-Peterburg khỏi mặt đất. Sau khi đánh bại nước Nga xô-viết, nước Đức Quốc xã không quan tâm đến sự tồn tại tiếp theo của đô thị. Đã có đề xuất phong tỏa thành phố và pháo kích cộng với cho máy bay ném bom ồ ạt không ngừng để san phẳng thành phố, xóa sạch nó khỏi mặt đất. Từ phía chúng ta không quan tâm đến việc bảo lưu đám dân cư của thành phố lớn này”. Đó là những dòng ghê rợn trong mật lệnh của Bộ Tham mưu Hải quân Đức, văn kiện nhan đề "Về tương lai của Petersburg", ban hành ngày 22 tháng Chín 1941. Để thực hiện ý đồ của chúng, ban lãnh đạo Đức Quốc xã đã ném tới Leningrad một lực lượng chiến đấu khổng lồ gồm hơn 40 sư đoàn tinh nhuệ, hơn 1.000 xe tăng và 1.500 máy bay. Cơ số binh sĩ và trang bị như vậy cao hơn mấy lần so với đội ngũ những người bảo vệ Leningrad. Nhưng thành phố đã đứng vững. TSKH Lịch sử, Giáo sư tại Đại học Tổng hợp châu Âu ở Saint-Peterburg Nikita Lomagin nêu ý kiến.
“Đóng góp chính của Leningrad là đã thành công trong việc kiềm giữ lực lượng đối phương rất lớn vào tháng Chín năm 1941, bởi nếu đội quân này di chuyển đến Matxcơva, thì khi đó vận mệnh của thủ đô Liên Xô sẽ như treo trên sợi tóc. Điểm thứ hai là đã thành công gìn giữ được bộ phận trọng yếu của tổ hợp công nghiệp-quân sự, 10% các loại vũ khí của Liên Xô được sản xuất chính ở Leningrad. Đóng góp vô cùng quan trọng là hành công bảo tồn Hạm đội Baltic và tiềm lực giáng đòn tấn công vào tuyến giao thông liên lạc của quân Đức ở vùng Baltic. Việc bảo toàn Leningrad đã tạo điều kiện sử dụng các tuyến đường phía bắc dành cho việc cung cấp theo chương trình Lend-Lease”.
Mưu toan đánh chiếm Leningrad chớp nhoáng không thành buộc Hitler phải theo con đường khác. Thành phố này bị cắt rời khỏi “Đất Lớn” – địa bàn Liên Xô rộng lớn – và bị phong tỏa cô lập. Bắt đầu cuộc vây hãm 900 ngày đêm ròng rã. Trong thời gian đó, do nạn đói, do bom đạn và do giá lạnh, có 640.000 cư dân thiệt mạng. Ngày 20 tháng 11 năm 1941, các công nhân bắt đầu nhận lương thực theo phiếu, 250 gram bánh mì mỗi ngày, những người còn lại được cấp phát 125 gram. Bất kể khẩu phần ăn ít ỏi và cảnh bom dội không ngừng, thành phố băng giá vẫn sống sót. Tháng Giêng năm 1944, quân đội xô-viết chọc thủng vòng vây của quân thù và tuyến phong tỏa khổng lồ xung quanh Leningrad đã bị đập tan. PGS-TS Anatoli Nikiforov từ Khoa Lịch sử, Đại học Tổng hợp Leningrad mang tên Pushkin nêu nhận xét.
“Trao tặng danh hiệu "Thành phố Anh hùng" cho Leningrad, cũng như cho những thành phố khác của Liên bang Xô-viết là công nhận những đóng góp to lớn của những người bảo vệ và cư dân của thành phố, không chỉ trong trận Leningrad, vốn là lâu dài nhất trong lịch sử Thế chiến II. Với sự giúp đỡ từ những phần còn lại của quê hương xô-viết, bộ phận lực lượng bị phong tỏa đã có thể thoát ra khỏi vòng vây và tự mình giáng đòn đánh tan nhóm quân “Phương Bắc” của phát-xit Đức đang bao vây thành phố. Hiển nhiên đó là công lao hàng đầu, xứng đáng với danh hiệu vinh dự”.
Nhờ sức chịu đựng vô song và lòng dũng cảm của thành phố, Leningrad đã là Thành phố Anh hùng đầu tiên của Liên Xô. Leningrad nhận danh hiệu đầy tự hào ngay từ trước khi kết thúc Thế chiến II. Tin vui này được công bố ngày 01 tháng Năm 1945 bằng Sắc lệnh của Tổng Tư lệnh tối cao.
“Đóng góp chính của Leningrad là đã thành công trong việc kiềm giữ lực lượng đối phương rất lớn vào tháng Chín năm 1941, bởi nếu đội quân này di chuyển đến Matxcơva, thì khi đó vận mệnh của thủ đô Liên Xô sẽ như treo trên sợi tóc. Điểm thứ hai là đã thành công gìn giữ được bộ phận trọng yếu của tổ hợp công nghiệp-quân sự, 10% các loại vũ khí của Liên Xô được sản xuất chính ở Leningrad. Đóng góp vô cùng quan trọng là hành công bảo tồn Hạm đội Baltic và tiềm lực giáng đòn tấn công vào tuyến giao thông liên lạc của quân Đức ở vùng Baltic. Việc bảo toàn Leningrad đã tạo điều kiện sử dụng các tuyến đường phía bắc dành cho việc cung cấp theo chương trình Lend-Lease”.
Mưu toan đánh chiếm Leningrad chớp nhoáng không thành buộc Hitler phải theo con đường khác. Thành phố này bị cắt rời khỏi “Đất Lớn” – địa bàn Liên Xô rộng lớn – và bị phong tỏa cô lập. Bắt đầu cuộc vây hãm 900 ngày đêm ròng rã. Trong thời gian đó, do nạn đói, do bom đạn và do giá lạnh, có 640.000 cư dân thiệt mạng. Ngày 20 tháng 11 năm 1941, các công nhân bắt đầu nhận lương thực theo phiếu, 250 gram bánh mì mỗi ngày, những người còn lại được cấp phát 125 gram. Bất kể khẩu phần ăn ít ỏi và cảnh bom dội không ngừng, thành phố băng giá vẫn sống sót. Tháng Giêng năm 1944, quân đội xô-viết chọc thủng vòng vây của quân thù và tuyến phong tỏa khổng lồ xung quanh Leningrad đã bị đập tan. PGS-TS Anatoli Nikiforov từ Khoa Lịch sử, Đại học Tổng hợp Leningrad mang tên Pushkin nêu nhận xét.
“Trao tặng danh hiệu "Thành phố Anh hùng" cho Leningrad, cũng như cho những thành phố khác của Liên bang Xô-viết là công nhận những đóng góp to lớn của những người bảo vệ và cư dân của thành phố, không chỉ trong trận Leningrad, vốn là lâu dài nhất trong lịch sử Thế chiến II. Với sự giúp đỡ từ những phần còn lại của quê hương xô-viết, bộ phận lực lượng bị phong tỏa đã có thể thoát ra khỏi vòng vây và tự mình giáng đòn đánh tan nhóm quân “Phương Bắc” của phát-xit Đức đang bao vây thành phố. Hiển nhiên đó là công lao hàng đầu, xứng đáng với danh hiệu vinh dự”.
Nhờ sức chịu đựng vô song và lòng dũng cảm của thành phố, Leningrad đã là Thành phố Anh hùng đầu tiên của Liên Xô. Leningrad nhận danh hiệu đầy tự hào ngay từ trước khi kết thúc Thế chiến II. Tin vui này được công bố ngày 01 tháng Năm 1945 bằng Sắc lệnh của Tổng Tư lệnh tối cao.
