Nhà ngoại giao lưu ý, các cuộc đàm phán giữa ASEAN và Trung Quốc được thực hiện nhiều năm nay nhưng "Bắc Kinh luôn duy trì một lập trường gay gắt." Thứ trưởng Ngoại giao Malaysia còn nhắc những biểu hiện gần đây, khi Trung Quốc thực hiện loạt động thái hung hăng trên biển Hoa Nam /Biển Đông/ buộc các nước ASEAN đoàn kết để không biến khu vực thành điểm nóng.
Một trong những hành động này, — bình luận viên Alexey Lensov của đài chúng tôi viết, — là việc Trung Quốc tổ chức xây dựng sân bay trên rạn san hô Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa. Từ năm 2013, Bắc Kinh đã tiến hành hoạt động bồi đắp đất ở Đá Chữ Thập và các rạn san hô lân cận, gộp lại thành một đảo nổi với diện tích hiện nay hơn hai cây số vuông. Tiếp theo, Trung Quốc tổ chức thi công đường băng và bến đỗ cho tàu trọng tải lớn.
Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố, "Trung Quốc đang xây dựng trên đất đai của mình và có toàn quyền để làm như vậy. Đó là công việc hợp lệ và công bằng, đồng thời không nhằm chống lại các nước thứ ba."
Thật kỳ cục khi được nghe một tuyên bố như vậy từ người đứng đầu cơ quan ngoại giao Trung Quốc, — nhà phân tích chính trị Nga Dmitry Mosyakov, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu phương Đông Viện Hàn lâm Khoa học Nga nhận xét. — Bởi lúc này chủ quyền quần đảo Hoàng Sa cũng như quần đảo Trường Sa đều là các chủ đề tranh chấp trong những mức độ khác nhau giữa Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia, Philippines và Brunei.
"Những hoạt động do Trung Quốc tiến hành, — Giáo sư Mosyakov cho biết ý kiến, — không phục vụ mục đích hòa bình. Trái lại, đó là những yếu tố gây căng thẳng mới trong xung đột đa phương. Cần duy trì qui chế hiện trạng trên các rạn san hô cho tới khi mọi tranh chấp được giải quyết. Như vậy mới tạo được những cơ hội để bình tĩnh thực hiện tham vấn, tìm kiếm thỏa hiệp. Việc một trong các bên xung đột tự tiện thay đổi cấu hình hải đảo tạo ra những thách thức và khía cạnh mới của vấn đề là điều rất đáng buồn."
Hội thảo gần đây của giới khoa học Nga về các vấn đề ASEAN cũng đã đề cập tới việc Trung Quốc bồi đắp thay đổi đất ở Biển Đông. Ý kiến nhận xét được nêu lên là rõ ràng: cho tới khi vấn đề chủ quyền lãnh hải hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa được giải quyết dứt điểm, Trung Quốc nên từ chối những hoạt động như vậy.
