Xin nhắc, Donbass là khu vực thuộc miền Đông Ukraine, nơi người dân bất bình với cuộc đảo chính vũ trang tại Kiev xảy ra vào mùa xuân năm ngoái và ủng hộ quyền độc lập, mặc dù ban đầu họ chỉ yêu cầu chế độ liên bang hóa. Chính quyền Ukraine mới của Tổng thống Poroshenko đã hai lần nỗ lực dùng vũ lực giành quyền kiểm soát Donbass, nhưng tất cả đều kết thúc với thất bại của quân đội Ukraine. Sau đấy, Kiev chặn các dịch vụ ngân hàng với vùng ly khai, ngừng trả lương và tiền hưu trí cho người dân, phong tỏa giao thông, hoạt động đường sắt. Những hành động này gây ấn tượng ông Poroshenko đã cự tuyệt Donbass, — ông Andrei Ivanov, nhà nghiên cứu hàng đầu của Viện nghiên cứu quốc tế thuộc Học viện ngoại giao Moskva (MGIMO) bình luận.
"Tuyên bố của Bộ trưởng Bộ Năng lượng Ukraine lại càng củng cố thêm ấn tượng này. Nếu không nhờ các hoạt động viện trợ nhân đạo từ Nga, giờ đây có thể cộng thêm việc cung cấp điện cho Donbass, thì thảm họa nhân đạo đã diễn ra ở khu vực từ rất lâu. Rõ ràng, đó là mục tiêu của Kiev. Nhưng Kiev lại không muốn từ chối lãnh thổ Donbass. Theo chính quyền các Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk và Lugansk, dường như Kiev đang lợi dụng thỏa thuận ngừng bắn tiếp theo, giống như hai lần trước, để chuẩn bị cho hoạt động vũ trang giành quyền kiểm soát khu vực ly khai. Chỉ cần một khoảnh khắc để hình dung những thảm họa khủng khiếp ở Donbass nếu kế hoạch như vậy được Kiev thực hiện. Nền kinh tế Ukraine không đủ sức phục hồi sự tàn phá. Phương Tây chẳng chịu chi thêm tiền. Thế nên từ hồi tháng Hai, Kiev đã phòng trước và ký với Nhật Bản thỏa thuận đầu tư vào nền kinh tế Ukraine gồm có cả Donbass."
Chuyên gia hàng đầu Alexander Panov Viện Mỹ và Canada, cựu Đại sứ Nga tại Nhật Bản khi ấy đã nêu nhận xét về quyết định thiếu chín chắn của chính phủ Nhật Bản: khả năng là quyết định được thực hiện dưới áp lực của Mỹ, bên đang ra sức huy động các khoản viện trợ kinh tế cho Ukraine. Người Nhật thể hiện sự ủng hộ, nhưng chắc chắn họ hiểu đó sẽ là những tổn thất tài chính, bởi thị trường Ukraine lúc này tan tành, nền kinh tế đổ vỡ.
Tất nhiên, có thể giả định hành động của chính phủ Nhật Bản không chỉ nhằm làm hài lòng Washington mà được thúc đẩy bởi một ảo tưởng lãng mạn về chiến thắng của cách mạng dân chủ tại Ukraine hồi tháng 2 năm 2014, những người anh em dân chủ cần sự giúp đỡ. Nhưng giả thuyết này chỉ có thực nếu các thành viên trong chính phủ Nhật Bản đều ngây thơ, — ông Andrei Ivanov nói.
"Khó thể tin, chính phủ Nhật Bản mù tịt hoàn toàn về thực tiễn "dân chủ" ở Ukraine — sự cấm đoán các chính đảng và phương tiện truyền thông đối lập, những vụ bắt giữ hàng loạt người bất đồng chính kiến phê phán chính quyền, các vụ sát hại đối thủ chính trị. Chỉ trong vòng một tháng qua, loạt cộng sự của Tổng thống Yanukovych đã qua đời một cách bí hiểm. Cách đây vài ngày, nhà báo và nhà văn Ukraine nổi tiếng Oles Buzina bị bắn chết gần nhà. Ông không phải nhân vật ly khai nhưng dám gay gắt chỉ trích chính quyền Ukraine về tội ác chống lại nhân dân, đặc biệt là người Donbass."
Giờ đây, Kiev từ chối thanh toán tiền điện cho vùng Donbass. Vậy là ngân khố cạn kiệt — do bị đánh cắp, đổ vào mua vũ khí. Chắc Kiev cho rằng sẽ không hề gì, những người Nhật hào phóng lại cho thêm. Nhưng liệu có thực sự như vậy?
