Hoa Kỳ có vai trò quan trọng trong các liên lạc ngoại giao và ngoại thương của ASEAN. Là đối tác đối thoại của Hiệp hội, Hoa Kỳ tham dự loạt diễn đàn khu vực quan trọng do ASEAN khởi xướng như Diễn đàn Khu vực ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh Đông Á, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN với các đối tác đối thoại. Kể từ năm 2009, cũng tổ chức các cuộc gặp cấp cao ASEAN-Mỹ. Hoa Kỳ là một trong những đối tác thương mại chính của ASEAN với kim ngạch hơn 300 tỷ đô la và đứng thứ hai về đầu tư trực tiếp cho Hiệp hội.
ASEAN ngày càng có ý nghĩa lớn đối với Hoa Kỳ và điều đó kéo theo những hệ quả nhất định tác động tới các nước Đông Nam Á, — nhà Đông phương học người Nga Vladimir Kolotov, phó chủ nhiệm tổ bộ môn lịch sử các nước Viễn Đông Đại học tổng hợp St. Petersburg nêu nhận xét.
"Mỹ tìm cách biến ASEAN thành một công cụ kiềm chế Trung Quốc. Trung Quốc — cường quốc hạt nhân đang trở thành nền kinh tế số một của thế giới, do đó Washington thấy tốt nhất là dùng bàn tay của người khác kiềm chế Trung Quốc, hy vọng lấy các nước ASEAN làm những con tốt trên bàn cờ chiến lược. ASEAN đang trở thành một chiến trường giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Mâu thuẫn phát sinh ở các quốc gia này và trên Biển Đông là kết quả áp lực địa chính trị từ phía Trung Quốc và Hoa Kỳ. Áp lực càng mạnh, cơ hội hành động độc lập của các quốc gia ASEAN sẽ càng ít đi. Những sự kiện ở Nam Tư, ở Ukraina đã cho thấy chỉ cần thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực lập tức vùng đệm sẽ tan rã. Những năm 1990, ASEAN không là trọng tâm chú ý của các cường quốc: người ta mải chia chác Đông Âu, Liên Xô cũ. Quá trình này kết thúc và đến lượt Đông Nam Á. Khu vực sẽ đối mặt với kịch bản Ukraina. Không ngẫu nhiên mà vào mùa thu năm 2014 Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Malaysia Hishamuddin Hussein đã cho biết: "Trong khuôn khổ ASEAN, chúng tôi sẽ nghiên cứu diễn biến tình hình ở Ukraina và thực hiện công việc nhằm tránh tái phát những sự kiện tương tự ở Đông Nam Á." Rõ ràng giai đoạn này đang bắt đầu, ASEAN chờ đợi một thời kỳ không dễ dàng."
Các nước Đông Nam Á hiểu được tầm quan trọng của sự hợp nhất. Chờ đợi sự xuất hiện của Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào cuối năm nay. Nhưng đứng ở vị trí giao lộ các lợi ích giữa Mỹ và Trung Quốc, ASEAN đối mặt với loạt thách thức nghiêm túc đe dọa tính toàn vẹn lãnh thổ và độc lập. Cần sự khôn ngoan chính trị và ý chí để đối phó vững vàng những thách thức này.
