Chuyện ở đây nói về chương trình thay thế các tàu ngầm Collins đang hiện diện trong hạm đội Australia bằng tàu ngầm Nhật Bản lớp «Soryu». Bộ Quốc phòng Australia cho rằng những tàu ngầm lớp này là sự thay thế lý tưởng cho những tàu ngầm Collins đã già cỗi lạc hậu. Tuy nhiên, khi thông tin tiết lộ ra báo chí, lập tức dấy lên cuộc náo động truyền thông… Và Australia buộc phải công bố mở cuộc đấu thầu quốc tế.
Hiện thời Canberra chưa thực hiện sự lựa chọn cuối cùng, vì không chỉ dự định sắm tàu ngầm mới đóng hoàn chỉnh mà còn muốn mua cả công nghệ sản xuất những con tàu đó. Cạnh tranh với Tokyo có công ty Đức ThyssenKrupp Marine Systems và nhà thầu quốc gia của Hải quân Pháp — công ty DCNS Group. Người Đức vốn nổi tiếng về bề dày kinh nghiệm trong việc xây dựng tàu ngầm với độ chắc chắn không cần phải nghi ngờ. Còn Paris đề xuất cung cấp cho phía Australia những công nghệ độc đáo, làm cho tàu ngầm trở nên vô hình trước radar của đối thủ tiềm năng. Nhưng đây là kinh nghiệm đầu tiên của phía Pháp trong việc bán các bí quyết công nghệ mới know-how cho đối tác nước ngoài.
Tokyo hiển nhiên cũng nuôi hy vọng giành được hợp đồng. Trong trường hợp khả quan, Nhật Bản sẽ ký được hợp đồng lớn nhất, kể từ thời điểm chính phủ Abe dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu vũ khí. «Soryu» có lắp đặt các trang thiết bị dẫn đường và vũ khí do Hoa Kỳ sản xuất. Có lẽ đó là lý do vì sao Washington cố gắng tác động đến Canberra để giải quyết vấn đề này thiên về phía nguyện vọng của Tokyo. Ngoài ra, Hoa Kỳ rõ ràng quan tâm đến việc củng cố liên hệ giữa Nhật Bản và Australia, và trông đợi rằng các nước này sẽ đóng vai trò tích cực hơn nữa trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Dự định của Chính phủ Australia về mua tàu ngầm nhập khẩu đã vướng phải sự phản đối từ phía các nghiệp đoàn và đảng đối lập trong nước. Lập luận của họ dựa trên cơ sở rằng việc mua tàu ngầm nước ngoài sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến ngành công nghiệp đóng tàu của quốc gia, và hàng nghìn người có thể mất việc làm. Phe đối lập cũng bất bình bởi thực tế là khi đông đảo công nhân Australia bị thiệt hại thì đơn đặt hàng lại về tay một quốc gia mà 73 năm trước đã dùng tàu ngầm tấn công hải cảng Sydney. Không thể không tính đến ý kiến của phe đối lập. Thượng nghị sĩ có thế lực của Australia, ông Nick Xenophon, trong cuộc phỏng vấn của đài truyền hình Australian Broadcasting Corporation đã tuyên bố rằng "Chính phủ Australia hiện đang nghiên cứu và đánh giá một cách toàn diện tất cả những ưu và nhược điểm của việc đóng các tàu ngầm Nhật Bản tại các nhà máy nội địa hoặc là cho chế tạo tại Nhật Bản, với mục tiêu lựa chọn phương án hợp tác cùng có lợi ưu việt nhất".
Theo quan điểm của chuyên viên Andrei Frolov Trưởng Ban biên tập tạp chí Nga "Xuất khẩu vũ khí", thì dù sao Nhật Bản vẫn đang có cơ hội lớn để thắng thầu.
"Tàu ngầm lớp «Soryu» được xem là một trong những mẫu tàu ngầm diesel-điện lớn nhất, kích thước gần bằng tàu ngầm hạt nhân (NPS). Xét theo hệ thống điện tử của nó, tính năng của tầu ngầm lớp này về đại thể đã khá tương hợp với tàu ngầm hạt nhân. Đặc điểm quan trọng của tàu ngầm Nhật Bản là trạm năng lượng nạp không khí độc lập làm bằng công nghệ Thụy Điển trên cơ sở hệ thống động cơ Stirling. Tức là, tàu không cần thiết phải nổi lên trên mặt nước để thu nạp không khí. Cũng không cần phải bơi mới sạc được ăc-qui. Mà như vậy nghĩa là có khả năng tàng hình nhiều hơn. Nhưng không thể không tính đến yếu tố là tàu ngầm Nhật Bản rất đắt, về giá thành ngang ngửa với tàu ngầm hạt nhân. Tuy nhiên, hợp tác kỹ thuật-quân sự không chỉ thuần túy là kỹ thuật và công nghệ, mà còn là chính trị. Và, có lẽ, hợp đồng tiềm năng sẽ củng cố liên hệ giữa các quốc gia khác nhau của vùng Thái Bình Dương. Cũng không loại trừ là ở đây hàm chứa cố gắng đương đầu với Trung Quốc…".
Cuộc đấu giành quyền xây dựng hạm đội tàu ngầm cho Australia đang tiếp diễn, và thời điểm này chưa phân định phần thắng thuộc về ai.
